.jpg)
លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គុយតឺរេស ថ្លែងក្រោយជំនួបគ្រាអាសន្ននៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ UN ដើម្បីពិភាក្សាអំពីការគំរាមកំហែងរបស់រុស្ស៊ីទៅលើអ៊ុយក្រែន។ AFP
បញ្ហាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងសន្តិសុខពិភពលោក កំពុងជះឥទ្ធិពលជាបណ្ដើរៗជាពិសេសបញ្ហា ជុំវិញថាមពលនុយក្លេអ៊ែរដែលជាព្រឹត្តិការណ៍កើតឡើងក្នុងពេលថ្មីៗនេះ។
រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរបង្កើតថាមពលដោយគ្មានការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនឌីអុកស៊ីត ដែលផ្តល់ជម្រើសជំនួសឥន្ធនៈហ្វូស៊ីលដែលជាប្រភពថាមពលកំពុងបង្កើនកម្ដៅពិភពលោកនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក Antonio Guterres បាននិយាយកាលពីថ្ងៃចន្ទថា៖ «ធ្យូងថ្ម និងឥន្ធនៈហ្វូស៊ីលផ្សេងទៀត កំពុងរំខានដល់មនុស្សជាតិយ៉ាងខ្លាំង។ ល្បាយថាមពលសកលបច្ចុប្បន្នត្រូវបានខូចខាតផងដែរ»។
ក្នុងសប្ដាហ៍ដដែលនោះ កងកម្លាំងយោធារុស្ស៊ីបានវាយប្រហាររោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ Zaporizhzhia ក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន។ អគារមួយនៅក្នុងបរិវេណរោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនេះរងកាឆាបឆេះដោយអគ្គិភ័យ។
ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោក Volodymyr Zelenskyy បាននិយាយនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ជាវីដេអូមួយថា៖ «យើងកំពុងចេញការព្រមាន។ គ្មានប្រទេសណាដែលធ្លាប់បាញ់ប្រហារទៅលើរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរលើកលែងតែប្រទេសរុស្ស៊ី។ នេះជាលើកដំបូង និងមិនដែលធ្លាប់មានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់យើងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិប្រទេស ភេរវកម្មនេះត្រឡប់ទៅរកអតីតកាលភរវកម្មនុយក្លេអ៊ែរវិញ»។
ក្រោយមកនៅថ្ងៃសុក្រ ទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ (IAEA) បានរាយការណ៍ថា រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនេះ នៅតែបន្តដំណើរការហើយមិនមានការបញ្ចេញសារធាតុវិទ្យុសកម្មទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយព្រឹត្តិការណ៍សន្តិសុខនេះ បានធ្វើឱ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើលពេញពិភពលោក។
រូបភាពរ៉េអាក់ទ័រនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ុយក្រែន ស្ថិតនៅក្រោមការវាយប្រហារ គឺជារឿងថ្មីនិងជាការព្រួយបារម្ភធំសម្រាប់ប្រជាជនជាច្រើនដែលមើលឃើញនុយក្លេអ៊ែរជាអាវុធ ជាគ្រោះថ្នាក់ និងជាការព្រួយបារម្ភអំពីវិទ្យុសកម្មនិងសុខភាព។
ទន្ទឹមនឹងនេះ ប្រទេសនានា គឺកំពុងដឹងថា ពួកគេមិនអាចសម្រេចបាននូវគោលដៅអាកាសធាតុរបស់ពួកគេដែលបានប្ដេជ្ញានៅកិច្ចប្រជុំ COP26 ដោយប្រើប្រាស់ថាមពលកកើតឡើងវិញដូចជាខ្យល់ និងពន្លឺព្រះអាទិត្យតែឯងនោះទេ។
បើយោងតាមសមាគមនុយក្លេអ៊ែរពិភពលោករ៉េអាក់ទ័រនុយក្លេអ៊ែរប្រមាណ ៤៤០ កំពុងដំណើរការនៅក្នុងប្រទេសជាង ៣០ ដែលផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីប្រហែល ១០ ភាគរយនៃពិភពលោក។
បច្ចុប្បន្ន រ៉េអាក់ទ័រថ្មីចំនួន ៥៥ កំពុងស្ថិតក្រោមការសាងសង់ក្នុងប្រទេសចំនួន ១៩ ហើយក្នុងនោះ ១៩ គ្រឿង គឺនៅក្នុងប្រទេសចិន។ សហរដ្ឋអាមេរិក គឺកំពុងសាងសង់ត្រឹមតែ ២ ប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកវិភាគជាច្រើនបាននិយាយថា ប្រទេសចិន មានវិស័យថាមពលនុយក្លេអ៊ែរពាណិជ្ជកម្ម ឬវិស័យថាមពលនុយក្លេអ៊ែរស៊ីវិលដែលរីកចម្រើនលឿនបំផុតនៅក្នុងពិភពលោក។ ពួកគេកំពុងសាងសង់ក្នុងល្បឿនមួយដែលស្មើនឹងអ្វីនៅសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងទសវត្សរ៍ ១៩៧០ ឬប្រទេសបារាំងក្នុងទសវត្សរ៍ ១៩៧០ និង ១៩៨០។
ការផ្តោតអារម្មណ៍មួយចំនួនរបស់ប្រទេសចិន លើការកសាង ម៉ាស៊ីនរ៉េអាក់ទ័រនុយក្លេអ៊ែរថ្មី គឺជាការឆ្លើយតបទៅនឹងកំណើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃតម្រូវការថាមពលពីការកើនឡើងយ៉ាងរហ័សនៃចំនួនប្រជាជនក្នុងវណ្ណៈកណ្ដាល។
អ្នកវិភាគបាននិយាយថា រុស្ស៊ីមាន «កម្មវិធីស្ថិតស្ថេរ» ក្នុងការសាងសង់ដោយបច្ចុប្បន្ននេះ រ៉េអាក់ទ័រនុយក្លេអ៊ែរថ្មីចំនួន៣កំពុងត្រូវបានសាងសង់នៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី។ ប៉ុន្តែរុស្ស៊ីក៏ជាប្រទេសនាំចេញបច្ចេកវិទ្យានុយក្លេអ៊ែរធំជាងគេរបស់ពិភពលោកដែរ។
រ៉េអាក់ទ័រទូទៅបំផុតរបស់រុស្ស៊ី គឺមានឈ្មោះ VVER ឬរ៉េអាក់ទ័រថាមពលទឹកបច្ចុប្បន្ន កំពុងត្រូវបានសាងសង់នៅក្នុងប្រទេសជាច្រើនទៀតក្រៅពីប្រទេសរុស្ស៊ី រួមមានបង់ក្លាដែស បេឡារុសឥណ្ឌា អ៊ីរ៉ង់ ស្លូវ៉ាគី និងតួកគី។
ខណៈពេលដែលរុស្ស៊ី និងចិនបានឈានទៅរកភាពលេចធ្លោសហរដ្ឋអាមេរិកបានបាត់បង់សម្ថភាពសាងសង់រ៉េអាក់ទ័រនុយក្លេអ៊ែររបស់ពួកគេ។ ថាមពលនុយក្លេអ៊ែរទទួលបានកេរ្តិ៍ឈ្មោះមិនល្អនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកបន្ទាប់ពីឧប្បត្តិហេតុនុយក្លេអ៊ែរនៅកោះ Three Mile Island ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៩ ក្នុងព្រមទាំងនៅទូទាំងពិភពលោកក្រោយឧប្បត្តិហេតុនៅ Chornobyl ក្នុងសហភាពសូវៀតក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៦ និង Fukushima ក្នុងប្រទេសជប៉ុនក្នុងឆ្នាំ ២០១១។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ផ្ដល់ឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកនូវអានុភាព ដើម្បីបើកផ្លូវបន្ថែមទៀតនៅក្នុងទីផ្សារពិភពលោក។ បើទោះបីសង្គ្រាមបង្កឱ្យមានសោកនាដកម្មក៏ដោយវានឹងនាំឱ្យមានឱកាសកាន់តែច្រើនសម្រាប់ក្រុមហ៊ុននុយក្លេអ៊ែររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រសិនបើរុស្ស៊ីពិតជាបានធ្វើឱ្យមានការកាត់ផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងចំពោះខ្លួនឯង។
ការវាយប្រហារដ៏គ្រោះថ្នាក់របស់រុស្ស៊ីនៅរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរ Zaporizhzhia ក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន និងការសម្រេចចិត្តរបស់ចិន ក្នុងការមិនបោះឆ្នោតលើសេចក្ដីសម្រេច IAEA ដើម្បីការពារកុំឱ្យមានការវាយប្រហារនេះនឹងធ្វើឱ្យខូចឈ្មោះការនាំចេញនុយក្លេអ៊ែររបស់ប្រទេសទាំង ២៕
