.jpg)
លោកស្រី លីនដា ថូមាសហ្គ្រីហ្វៀល ថ្លែងក្នុងជំនួបក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ UN អំពីជម្លោះរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន។ AFP
ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិបានរៀបចំកិច្ចប្រជុំក្រោមសំណើរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី ដើម្បីពិភាក្សាការអះអាងរបស់ក្រុងម៉ូស្គូថា អាមេរិកបានផ្គត់ផ្គង់ថវិកាឱ្យ «សកម្មភាពជីវសាស្ត្រយោធា» នៅប្រទេសអ៊ុយក្រែន ពោល គឺការអភិវឌ្ឍអាវុធជីវសាស្ត្រដោយសម្ងាត់ក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍អ៊ុយក្រែន។ កិច្ចប្រជុំនេះ គឺពោរពេញទៅដោយភាពតានតឹង។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតរុស្ស៊ីប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក វ៉ាស៊ីលី នេបេនហ្សី បានព្យាយាមរៀបរាប់អំពីសេណារីយោមួយ ដែលមានការរីករាលដាលភ្នាក់ងារជីវសាស្ត្រនៅទូទាំងទ្វីបអឺរ៉ុប។ រីឯឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិលោកស្រីលីនដា ថូមាសហ្គ្រីហ្វៀល បានព្រមានថា រុស្ស៊ីអាចប្រើប្រាស់ការចោទប្រកាន់ទាំងនេះ ដើម្បីប្រើប្រាស់អាវុធជីវសាស្ត្រក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន។
ការចោទប្រកាន់ទៅវិញទៅមកទាំងនេះ បានធ្វើឱ្យមានការចោទសួរថា តើមានអ្វីខ្លះពីក្រោយការអះអាងទាំងនេះ ហើយតើជាក់ស្ដែង អ្វីកំពុងកើតឡើង?
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ សប្ដាហ៍មុន ក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ីបានធ្វើការចោទប្រកាន់លើបណ្ដាញសង្គម Twitter ថា សហរដ្ឋអាមេរិក និងអ៊ុយក្រែនកំពុងអនុវត្ត «កម្មវិធីជីវសាស្ត្រយោធា» នៅក្នុងទឹកដីរបស់ប្រទេសនេះ។ ក្រុងម៉ូស្គូបានអះអាងថា កងកម្លាំងលុកលុយចូលប្រទេសអ៊ុយក្រែន បានរកឃើញភ័ស្តុតាងនៃការ «បោសសម្អាតអាសន្ន» ដើម្បីបំបាត់ដាននៃកម្មវិធីនេះ។
រុស្ស៊ីក៏បានចេញផ្សាយឯកសារ ដែលពួកគេអះអាងថា បង្ហាញពីសកម្មភាពសម្ងាត់របស់អាមេរិកនៅបណ្ដាមន្ទីរពិសោធន៍ជាច្រើនរបស់អ៊ុយក្រែននៅក្រុងកៀវ ក្រុងកាកៀវ និងក្រុងធំៗដទៃទៀត។ រុស្ស៊ីមិនបានបញ្ជាក់ថា ពួកគេបានរកឃើញឯកសារទាំងនេះនៅទីណាទេ។
ប្រទេសចិន បានជួយបន្ទរការអះអាងរបស់ក្រុងម៉ូស្គូ ហើយបានជួយគាំទ្ររុស្ស៊ីក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ។ អ្វីដែលគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលនោះការអះអាងរបស់រុស្ស៊ីបានរកឃើញ ការគាំទ្រនៅសហរដ្ឋអាមេរិកផ្ទាល់ ជាពិសេសក្នុងសមាគមស្ដាំជ្រុលនិយម។ លោក ស្ទីវ បាណុន អតីតទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់របស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានបង្ហាញការគាំទ្រចំពោះការអះអាងនេះកម្មវិធីវិទ្យុផដខាស War Room។ កូនប្រុសច្បងរបស់លោក ត្រាំ បាននិយាយលើបណ្ដាញសង្គម Twitter ថា ការអះអាងរបស់រុស្ស៊ី គឺជាការពិត។ លោក តុកឃឺ កាលសុន ពិធីករប៉ុស្តិ៍ទូរទស្សន៍ Fox News ដ៏ល្បីក្នុងចំណោមអ្នកគាំទ្ររបស់លោក ត្រាំ ក៏បានធ្វើការគាំទ្រចំពោះការអះអាងរបស់រុស្ស៊ី នៅលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ផងដែរ។
អាមេរិក និងអ៊ុយក្រែន បានច្រានចោលការចោទប្រកាន់នេះយ៉ាងខ្លាំង។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកាលពីថ្ងៃសុក្រ លោកស្រី ថូមាសហ្គ្រីហ្វៀល៖ «ខ្ញុំនឹងនិយាយម្ដងនេះថា អ៊ុយក្រែនមិនមានកម្មវិធីអាវុធជីវសាស្ត្រទេ»។ លោកស្រីបានបង្វែរការចោទប្រកាន់ទៅក្រុងម៉ូស្គូវិញ ដោយនិយាយថា៖ «វាគឺជាប្រទេសរុស្ស៊ី ដែលបានរក្សាកម្មវិធីអាវុធជីវសាស្ត្រជាយូរមកហើយដោយបំពាននឹងច្បាប់អន្តរជាតិ»។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអ៊ុយក្រែនលោក សឺហ្គី គីស្លីតសា និយាយថា ការអះអាងរបស់រុស្ស៊ី គឺជា «ការស្រមើស្រមៃដោយសតិមិនប្រក្រតី»។
អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បាននិយាយថា ខ្លួនមិនបានដឹងពីសកម្មភាពអ៊ុយក្រែនណាមួយដែលបានរំលោភ សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិណាមួយ រួមទាំងសន្ធិសញ្ញាហាមមិនឱ្យមានអាវុធជីវសាស្ត្រ។
តំណាងជាន់ខ្ពស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកកិច្ចការរំសាយអាវុធប្រល័យ លោកស្រី អ៊ីហ្សូមី ណាកាមីតស៊ូ បាននិយាយថា អង្គការសហប្រជាជាតិ «មិនបានដឹងពីកម្មវិធីអាវុធជីវសាស្ត្រណាមួយ» នៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែនទេ ហើយបានចង្អុលបង្ហាញថា មានបណ្ដាញផ្លូវការសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភអំពីការរំលោភលើអនុសញ្ញាអាវុធជីវសាស្ត្រ និងជាតិពុល ដែលហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់អាវុធបែបនេះ។
កាលពីសប្ដាហ៍មុន រដ្ឋលេខាធិការទទួលបន្ទុកកិច្ចការនយោបាយក្រសួងការបរទេសអាមេរិកលោកស្រី វ៉ិចតូរីយ៉ា នូឡេន ទទួលស្គាល់ថា មានមន្ទីរពិសោធន៍អ៊ុយក្រែន ដែលទទួលថវិកាពីអាមេរិក។
ការលើកឡើងរបស់លោកស្រី នូឡេន ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ជាការបញ្ជាក់នៃការអះអាងរបស់រុស្ស៊ី ប៉ុន្តែការផ្គត់ផ្គង់ប្រាក់ទាំងនេះ គឺមានឫសគល់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍បន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃសហភាពសូវៀត។ កម្មវិធីសហប្រតិបត្តិការកាត់បន្ថយការគំរាមកំហែង (CTR) គឺជាកម្មវិធីផ្ដល់ហិរញ្ញប្បទានដល់ប្រទេសដែលជាអតីតរដ្ឋសហភាពសូវៀត ដើម្បីបង្វែរអ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រឱ្យចាកចេញពីកម្មវិធីអាវុធ។ ក្រោមកម្មវិធីនេះមន្ទីរពិសោធន៍ជីវសាស្ត្រអ៊ុយក្រែន គឺដំណើរការដើម្បីការឃ្លាំមើលជំងឺនៅក្នុងសត្វ និងមនុស្ស និងជាប្រព័ន្ធផ្ដល់ដំណឹងជាមុនអំពីជំងឺថ្មី។
ដើម្បីបំពេញបេសកកម្ម មន្ទីរពិសោធន៍ទាំងនេះត្រូវប្រមូល និងរក្សាទុកសំណាកមេរោគគ្រោះថ្នាក់ជាច្រើន។ គេដឹងជាសាធារណៈថា អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានជំរុញឱ្យអ៊ុយក្រែនកម្ទេចសំណាកនេះ ដើម្បីចៀសវាងវិបត្តិរីករាលដាលថ្មី ប្រសិនបើរុស្ស៊ីធ្វើការវាយប្រហារលើមន្ទីរពិសោធន៍ទាំងនេះ៕
