.jpg)
លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គុយតឺរេស ថ្លែងទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជុំវិញសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។ AFP
អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក Antonio Guterres បាននិយាយថា ការសម្រេចចិត្តរបស់ពួកតាលីបង់ក្នុងការហាមឃាត់ការអប់រំកុមារីនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន គឺជាការរំលោភសិទ្ធិស្មើគ្នា និងមិនសមហេតុផលហើយនឹងអាចបំផ្លាញប្រទេសជាតិទាំងមូលផងដែរ។
លោក Guterres បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមានការសោកស្តាយយ៉ាងខ្លាំងដែលក្រុមតាលីបង់ បានហាមប្រាមការអប់រំរបស់ក្មេងស្រីលើសពីថ្នាក់ទី៦ ហើយសកម្មភាពនេះជាការរំលោភសិទ្ធិស្មើគ្នានិងមិនសមហេតុផលដែលធ្វើឱ្យខូចដល់ប្រទេសទាំងមូល»។
ប្រធានអង្គការសហប្រជាជាតិ បាននិយាយបន្ថែមទៀតថាការគាំទ្រសម្រាប់ស្ត្រី និងកុមារីអាហ្វហ្គានីស្ថាន គឺជាការគាំទ្រដែលជួយឱ្យកុមារចៀសផុតពីភាពស្រេកឃ្លាន និងសហគមន៍ចេញពីភាពក្រីក្រ។
ការសម្រេចចិត្តនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីដែលធ្វើឡើងក្នុងទីក្រុង Kandahar កាលពីយប់ថ្ងៃទី ២២ ខែមីនា ដែលជាការសម្រេចចិត្តមួយដែលបង្កឱ្យមានការមិនជឿសូម្បីតែនៅក្នុងរង្វង់ខាងក្នុងរបស់ពួកតាលីបង់។
ការសម្រេចចិត្តរបស់ក្រុមនេះ ធ្វើឱ្យមានប្រតិកម្មយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៅទូទាំងពិភពលោកដោយសាររដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស កាណាដា បារាំង អ៊ីតាលី ន័រវែស ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក ថ្កោលទោសការសម្រេចចិត្តរបស់ក្រុមតាលីបង់ ក្នុងការបដិសេធក្មេងស្រីអាហ្វហ្គានីស្ថានជាច្រើននាក់ភ្លាមៗ ក្រោយអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេត្រឡប់ទៅសាលារៀនវិញ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងក្រសួងអប់រំ ដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះបាននិយាយថា លោកមានអារម្មណ៍សោកស្ដាយ និងអស់សង្ឃឹមដូចគ្នាចំពោះការសម្រេចចិត្តរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ៖ «ពួកគេបានសម្រេចចិត្តបិទសាលារៀន។ យើងមិនដឹងអំពីរឿងនេះទេ។ ប្រសិនបើពួកគេបញ្ជាឱ្យពួកយើងបើកឥឡូវនេះ យើងនឹងបើកសាលារៀនឡើងវិញសម្រាប់នៅថ្ងៃស្អែកតែម្ដង»។
ជំហាននេះ បានធ្វើឱ្យមានការភ័យខ្លាចដ៏អាក្រក់បំផុតដល់ស្ត្រីជាច្រើនជាពិសេសគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលថ្មី។ មនុស្សជាច្រើនស្គាល់ពួកគេថា ជា «តាលីបង់ 2.0» ជាចលនាលើកទី ២ នៃចលនាដែលបានគ្រប់គ្រងភាគច្រើននៃប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន ពីឆ្នាំ ១៩៩៦ ដល់ឆ្នាំ ២០០១ ហើយបានឡើងកាន់អំណាចម្តងទៀតកាលពីខែសីហា មុនពេលមានភាពវឹកវរនៃការ ដកទ័ពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
ប្រជាជនអាហ្វហ្គានីស្ថានជាច្រើនមានសុទិដ្ឋិនិយមដោយប្រយ័ត្នប្រយែងថា សង្គ្រាមស៊ីវិលបានបញ្ចប់ហើយបាននិងកំពុងរក្សាការវិនិច្ឆ័យថា រដ្ឋាភិបាលថ្មីនឹងមិនកើតឡើងម្តងទៀតដូចរបបតាលីបង់មុនដែលហាមឃាត់ការអប់រំស្ត្រីរួមជាមួយនឹងការច្រៀងរាំ និងសូម្បីតែការហោះហើរខ្លែងក្នុងចំណោមពួកគេ ដែលជាច្បាប់មួយក្នុងចំណោមច្បាប់តឹងរ៊ឹងផ្សេងទៀត ដែលត្រូវបានបំផុសគំនិតដោយច្បាប់អ៊ិស្លាម។
ការអប់រំរបស់ស្ត្រីក៏ជាការធ្វើតេស្តដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលជាច្រើនដែលកំពុងពិចារណាថា តើត្រូវទទួលស្គាល់របបតាលីបង់ដែរឬទេ? គោលនយោបាយបញ្ច្រាសលើការសិក្សារបស់ក្មេងស្រី គឺជាឧបសគ្គដ៏ធំចំពោះជំនួយពីម្ចាស់ជំនួយពីខាងក្រៅដែល ស្មើនឹង ៤៩ ភាគរយ នៃការចំណាយលើការអប់រំជាតិក្នុងឆ្នាំ ២០២០។ នេះបើយោងតាមអង្គការយូណេស្កូ។
បន្ទាប់ពីពួកតាលីបង់បានហាមឃាត់ការអប់រំកុមារីជាន់ខ្ពស់ធនាគារពិភពលោកបានផ្អាកគម្រោងចំនួន ៤ ដែលមានតម្លៃ ៦០០ លានដុល្លារ ដែលមានបំណងគាំទ្រការថែទាំសុខភាពការអប់រំ និងវិស័យផ្សេងៗទៀត។
សំខាន់ជាងនេះទៅទៀត គឺឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរយៈពេលវែងនៃការពន្យារពេលការសិក្សារបស់ក្មេងស្រីនៅក្នុងប្រទេសមួយដែលរួចផុតពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏អាក្រក់បំផុតដែលមិនធ្លាប់មាន។ ប្រជាជនរហូតដល់ ៩៧ ភាគរយត្រូវបានព្យាករថា នឹងធ្លាក់ចុះក្រោមបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០២២។ នេះបើយោងតាមកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
ក្នុងរយៈពេល ៨ ខែកន្លងមកនេះ ប្រជាជនជិត ៤០ លាននាក់របស់ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន បានអស់សង្ឃឹមកាន់តែខ្លាំងឡើងដោយទន្ទឹងរង់ចាំជំនួយអន្តរជាតិ ដែលកំពុងជាប់នៅក្នុងការិយាធិបតេយ្យ។
របាយការណ៍ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ របស់ UN Women បានប៉ាន់ប្រមាណថា ការរឹតត្បិតស្ត្រីពីកម្លាំងពលកម្មអាចធ្វើឱ្យ GDP របស់ប្រទេសធ្លាក់ចុះ ៥ ភាគរយ ឬនាំឱ្យបាត់បង់សេដ្ឋកិច្ចភ្លាមៗរហូតដល់ ១ ពាន់លានដុល្លារ។
លោកស្រី Sarah Knibbs មន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការនារីរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំតំបន់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិកបានប្រាប់សារព័ត៌មាន Nikkei Asia ថា៖ «ស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន គឺជាវិបត្តិមនុស្សធម៌ដ៏លំបាកជាមួយនឹងវិមាត្រយេនឌ័រដ៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ និងធ្ងន់ធ្ងរ។ ឧបសគ្គខាងវប្បធម៌មានន័យថា ស្ត្រីត្រូវទទួលបានសេវាពីស្ត្រីដូច្នេះការចូលរួមរបស់ស្ត្រីក្នុងជំនួយមនុស្សធម៌ គឺចាំបាច់ដើម្បីធានាដល់ការផ្តល់សេវាសង្គ្រោះជីវិត»។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំស្តីទី Sheikh Mawlawi Noorullah Moneer បានសង្កត់ធ្ងន់លើភាពប្រែប្រួលនៃវប្បធម៌ជាជាងមនោគមន៍វិជ្ជាសាសនានៅក្នុងបទសម្ភាសជាមួយ Nikkei។ លោកបានពន្យល់ថា អាហ្វហ្គានីស្ថាន គឺជាសង្គមអភិរក្សយ៉ាងជ្រាលជ្រៅជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់ជនបទរបស់ខ្លួន ដែលភាគច្រើនត្រូវបានបំភ្លេចចោលដោយរបបមុនក្នុងការបង្កើតគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន។
លោកអះអាងថា បើទោះជារដ្ឋាភិបាលបើកសាលារៀននៅទូទាំងប្រទេសក៏ដោយក៏គ្រួសារតែ ១ ភាគរយ ទៅ ២ ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ដែលសម្រេចចិត្តបញ្ជូនកូនស្រីទៅសាលារៀន៕
វីដេអូ៖
