.jpg)
ប្រជាជនចាកចេញពីតំបន់លំនៅឋានមួយក្រោយពីមានការវាយប្រហារនៅក្នុងទីក្រុងអូដេសសា កាលពីថ្ងៃទី ២៣ មេសា។ រូប AFP
មុនសង្គ្រាមផ្ទុះឡើងនៅជិតខាង ប្រជាជនម៉ុលដាវី មានផែនការធំសម្រាប់ប្រទេសរបស់ពួកគេ។
ប៉ុន្តែការលុកលុយអ៊ុយក្រែនដោយរុស្ស៊ីបានធ្វើឱ្យម៉ុលដាវី ដែលជាអតីតរដ្ឋសូវៀត និងជាប្រទេសក្រីក្របំផុតនៅអឺរ៉ុប ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពងាយរងគ្រោះខ្លាំង គំរាមកំហែងដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ធ្វើឱ្យមានសម្ពាធខ្លាំងលើសង្គមដោយសាររលកនៃជនភៀសខ្លួន និងបង្កការភ័យខ្លាចដល់ការពង្រីកកាន់កាប់បន្ថែមទៀតរបស់រុស្ស៊ី។
សង្គ្រាមនេះ ក៏កំពុងបន្ថែមជំពូកមួយទៀតដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដ៏យូររបស់ម៉ុលដាវី ដើម្បីដោះខ្លួនចេញពីកណ្ដាប់ដៃរបស់ក្រុងម៉ូស្គូ។ ក្នុងការស្វែងរកគោលដៅនេះ ពួកគេថ្មីៗនេះបានដាក់ពាក្យចូលជាសមាជិកនៃសហភាពអឺរ៉ុប ប៉ុន្តែការរំពឹងទទួលការចុះឈ្មោះ គឺនៅឆ្ងាយនៅឡើយ។
ភាពភ័យខ្លាចម៉ុលដាវី បានកើនឡើងបន្ថែមទៀតនៅថ្ងៃសុក្រ នៅពេលឧត្ដមសេនីយ៍រុស្ស៊ី ១ រូបបាននិយាយថា យោធារុស្ស៊ី ឥឡូវនេះគ្រោងនឹងដណ្ដើមយកឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងត្បូងទាំងមូលនៃអ៊ុយក្រែន។ ការធ្វើបែបនេះបង្កើតផ្លូវគោកទៅកាន់តំបន់ត្រង់នីស្ត្រាដែលជាតំបន់ផ្ដាច់ខ្លួន នៅភាគខាងកើតប្រទេសម៉ុលដាវី ជាប់ព្រំដែនអ៊ុយក្រែន ដែលចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៩២ មកគឺគ្រប់គ្រងដោយរុស្ស៊ី។
គេនៅមិនទាន់សន្និដ្ឋានថា រុស្ស៊ីអាចចូលកាន់កាប់ឆ្នេរសមុទ្រអ៊ុយក្រែន ឬយ៉ាងណា ដោយសារការបរាជ័យរបស់ពួកគេក្នុងការប្រយុទ្ធជុំវិញក្រុងកៀវ។ ប៉ុន្តែថា តើវាគោលដៅពិត ឬគ្រាន់តែបង្កជាការភ័យខ្លាចនៅតំបន់ ប្រជាជនម៉ុលដាវី ចាត់ទុកសម្តីរបស់ឧត្ដមសេនីយ៍រុស្ស៊ីជាការគំរាមពិត។
រដ្ឋាភិបាលម៉ុលដាវី មានការភ័យខ្លាចជាយូរណាស់មកហើយអំពីតំបន់ត្រង់នីស្ត្រា ដែលគ្រប់គ្រងដោយទាហានរុស្ស៊ីមួយចំនួនធំ និងក្រុមផ្ដាច់ខ្លួនយ៉ាងហោចណាស់ ១២ ០០០ នាក់។ ចាប់តាំងពីសង្គ្រាមចាប់ផ្ដើម យោធាម៉ុលដាវី និងអ៊ុយក្រែនប្រឈមនឹងការព្រួយបារម្ភថា ទាហាននៅត្រង់នីស្ត្រានឹងចូលរួមក្នុងការលុកលុយប្រទេសអ៊ុយក្រែន ដែរឬទេ? រហូតមកដល់ពេលនេះ រឿងនេះនៅមិនទាន់កើតឡើងទេ។
នៅរវាងរូម៉ានី និងអ៊ុយក្រែន ម៉ុលដាវី គឺជាប្រទេសតូចមួយ ដែលមានប្រជាជនតិចជាង ៣ លាននាក់ ហើយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររាប់សតវត្សរ៍ត្រូវបានស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលអាណាចក្រជាច្រើន ដោយដំបូងគ្រប់គ្រងដោយចក្រភពអូតូម៉ង់ ក្រោយមករុស្ស៊ី ហើយសព្វថ្ងៃគឺអឺរ៉ុប និងរុស្ស៊ី។
ក្រុងម៉ូស្គូគ្រប់គ្រងស្ទើរតែ ១០០ ភាគរយនៃការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលទៅកាន់ប្រទេសម៉ុលដាវី ហើយក៏បន្តការញុះញង់ជនជាតិម៉ុលដាវី ដែលនិយាយភាសារុស្ស៊ី ដើម្បីបង្កអស្ថិរភាព ជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់ត្រង់នីស្ត្រា។
ការញុះញង់បែបនេះ បានកើតឡើងម្ដងទៀតកាលពីថ្ងៃសុក្រនៅពេលដែលលោកឧត្ដមសេនីយ៍ត្រីរាស់ស្តាម មីននីកាយ៉េវបាននិយាយថា៖ «ការគ្រប់គ្រងរបស់រុស្ស៊ីលើភាគខាងត្បូងនៃអ៊ុយក្រែន គឺជាផ្លូវមួយផ្សេងទៀតទៅកាន់ត្រង់នីស្ត្រាដែលជាកន្លែងដែលមានករណីមនុស្សនិយាយភាសារុស្ស៊ី ត្រូវបានគេជិះជាន់»។
រដ្ឋាភិបាលម៉ុលដាវី បានកោះហៅឯកអគ្គរដ្ឋទូតរុស្ស៊ីភ្លាម ដើម្បីធ្វើការតវ៉ាអំពីការលើកឡើងរបស់ឧត្ដមសេនីយ៍រុស្ស៊ីរូបនេះ ដោយនិយាយថា «វាមិនត្រឹមតែទទួលយកបានទេ ប៉ុន្តែក៏គ្មានមូលដ្ឋាន» ហើយនឹងនាំឱ្យមាន «ការបង្កើនភាពតានតឹង»។
ម៉ុលដាវី បានថ្កោលទោសការលុកលុយរបស់រុស្ស៊ីលើអ៊ុយក្រែន និងបានរារាំងជនជាតិម៉ុលដាវីពីការបិទនិមិត្តសញ្ញាគាំទ្ររុស្ស៊ីនៅលើរថយន្តរបស់ពួកគេ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ប្រទេសនេះមិនបានចូលរួមទាំងស្រុងលើការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់សហភាពអឺរ៉ុបលើរុស្ស៊ីទេ ដោយសារខ្លាចគេកាត់ផ្តាច់ឧស្ម័នពីរុស្ស៊ី។
នៅពេលដែលសង្គ្រាមចាប់ផ្ដើមនៅអ៊ុយក្រែន ប្រជាពលរដ្ឋម៉ុលដាវីនៅរដ្ឋធានីឈីស៊ីណូ បានត្រូវដាស់ងើបពីដំណេកដោយសំឡេងផ្ទុះពីអ៊ុយក្រែន។ ក្រោយមកជនភៀសខ្លួន បានចាប់ផ្ដើមឆ្លងព្រំដែនចូលប្រទេសម៉ុលដាវី ដែលមកដល់ពេលនេះបានទទួលជនភៀសខ្លួនអ៊ុយក្រែនយ៉ាងហោចណាស់ ៤០០ ០០០ នាក់ បង្កឱ្យមានសម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងដល់ប្រព័ន្ធសេវាសាធារណៈនៃប្រទេសក្រីក្រ ជាងគេនៅអឺរ៉ុប។
តម្លៃទំនិញទូទៅ បានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ខណៈពេលដែលខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ត្រូវបានរំខាន។
និយោជកមួយចំនួនធំ ត្រូវបញ្ចុះបញ្ចូល និយោជិតរបស់ពួកគេកុំឱ្យរត់ភៀសខ្លួនចេញពីម៉ុលដាវី ដោយសារការភ័យខ្លាចអំពីការរីករាលដាលនៃសង្គ្រាម។
ម៉ុលដាវីទទួលឧស្ម័នទាំងអស់ពីក្រុមហ៊ុនដែលគ្រប់គ្រងដោយរុស្ស៊ី ហើយបើទោះបីជាមេដឹកនាំប្រទេសម៉ុលដាវី បានពិភាក្សាអំពីការអះអាងដ៏ធំមួយអំពីការផ្ដាច់ប្រទេសចេញពីការប្រើប្រាស់ឧស្ម័នរបស់រុស្ស៊ី និងការទទួលបានថាមពលពីប្រទេសផ្សេងទៀតដូចជាអាស៊ែបៃហ្សង់ តួកគី និងរូម៉ានីក៏ដោយ ក៏គ្មាននរណាម្នាក់ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងនោះអាចចូលមកជិតអ្វីដែលរុស្ស៊ីផ្ដល់នោះទេ។
ដូច្នេះហើយ រុស្ស៊ីបន្តប្រើឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនជុំវិញតម្លៃឧស្ម័ន ដើម្បីរុញច្រានប្រទេសម៉ុលដាវី។ ជាឧទាហរណ៍ រុស្ស៊ីបានធ្លាប់និយាយថា ខ្លួនអាចបញ្ចុះតម្លៃឧស្ម័ន ប្រសិនបើម៉ុលដាវីយល់ព្រមធ្វើការលះបង់លើបញ្ហាត្រង់នីស្ត្រា ប៉ុន្តែម៉ុលដាវីបានបដិសេធ។
បញ្ហាភ្លោះរបស់ម៉ុលដាវី គឺថាមពល និងត្រង់នីស្ត្រា មានទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមក។ នៅសម័យសូវៀត រោងចក្រថាមពលដ៏ធំបំផុតរបស់ម៉ុលដាវី និងស្ថានីយបូមហ្គាសដ៏ធំបំផុតចំនួន ២ ត្រូវបានសាងសង់នៅត្រង់នីស្ត្រា។ អ្នកវិភាគមួយចំនួននិយាយថា មេដឹកនាំសូវៀតហាក់បានរៀបចំធ្វើបែបនេះ ដើម្បីត្រៀមសម្រាប់ករណីដែលម៉ុលដាវីផ្ដាច់ខ្លួនចេញពីសហភាពសូវៀត។
បញ្ហាត្រង់នីស្ត្រា គឺមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងសង្គ្រាមផ្ដាច់ខ្លួននៅតំបន់ដុនបាស ប្រទេសអ៊ុយក្រែន ដែលចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៤ ត្រូវបានកាន់កាប់ដោយក្រុមផ្ដាច់ខ្លួនគាំទ្រដោយរុស្ស៊ី។ បញ្ហាត្រង់នីស្ត្រា ក៏បង្កការលំបាកឱ្យក្ដីសង្ឃឹមរបស់ម៉ុលដាវីក្នុងការចូលជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ខណៈពេលដែលសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបមានភាពស្ទាក់ស្ទើរទទួលយកប្រទេសមានទឹកដីមានជម្លោះបែបនេះ៕
វីដេអូ៖
