.jpg)
បេក្ខជនប្រធានាធិបតី លោក ហ្វឺឌីណាន ម៉ាកូសជូនញ័រ ចូលរួមការជួបជុំយុទ្ធនាការឃោសនានៅទីក្រុង Taguig នៅមុនការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី ៩ ខែឧសភា។AFP
កាលពីដើមខែនេះ លោក ហ្វឺឌីណាន ម៉ាកូសជូនញ័រ ដែលជាបេក្ខជននាំមុខគេក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីននៅខែក្រោយ បានស្វាគមន៍អ្នកគាំទ្ររបស់លោករាប់ពាន់នាក់នៅក្នុងការប្រមូលផ្ដុំយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត ខណៈពេលមេឃកំពុងភ្លៀង។ ក្នុងការប្រមូលផ្ដុំនេះលោកបានបង្ហាញការគោរពចំពោះម្ដាយអាយុ ៩២ ឆ្នាំរបស់លោក ហើយនិយាយថា លោកស្រីបានគ្រោងចូលរួម ប្រសិនបើមិនមានវិបត្តិកូវីដ ១៩។
ប៉ុន្តែពាក្យសម្តីរបស់លោក គឺធំជាងការថ្លែងសុន្ទរកថា ស្តង់ដារបស់អ្នកនយោបាយ ដើម្បីបង្ហាញការគោរពចំពោះមាតាបិតាវ័យចំណាស់។ ម្ដាយរបស់លោក គឺលោកស្រី អ៊ឺមែលដា ម៉ាកូស ដែលជាលោកស្រីទី១ របស់អតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនហ្វឺ ឌីណាន ម៉ាកូសស៊ីនញ័រ។ លោកស្រីបានទទួលភាពល្បីល្បាញនៅជុំវិញពិភពលោកកាលពីឆ្នាំ ១៩៨៦ បន្ទាប់ពីការទម្លាក់របបផ្ដាច់ការរបស់ស្វាមីលោកស្រីបានបង្ហាញថា លោកស្រីបានប្រមូលផ្ដុំស្បែកជើងម៉ាកប្រណីតជាង ៣ ០០០ គូ។
ឥឡូវនេះឈ្មោះរបស់លោកស្រី អឺមែលដា គឺជាផ្នែកដ៏សំខាន់ ១ នៃការប្រមូលផ្ដុំការគាំទ្រនៅហ្វីលីពីនក្នុងអ្វីដែលគ្រួសារម៉ាកូសរំពឹងថា ជាការងើបឡើងវិញដ៏ជោគជ័យនៃត្រកូលពួកគេពីជននិទេសទៅជាអ្នកកាន់អំណាចកំពូល។
មិនថាលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនេះនឹងជាយ៉ាងនោះទេ ការបង្វែរជោគវាសនារបស់គ្រួសារម៉ាកូស គឺជារឿងគួរកត់សម្គាល់រួចទៅហើយដែលមានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយនយោបាយពិភពលោក។ វាគឺជាផ្នែកមួយនៃការកើនឡើងការព្រួយបារម្ភ ដែលមានចាប់ពីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ដល់ក្រុងវ៉ាសូវី អំពីរបៀបដែលប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនៅជុំវិញពិភពលោកកំពុងងាកទៅរករបបផ្ដាច់ការនិយម។ វាក៏ជារឿងលុយងងឹតក្នុងនយោបាយ អំណាចវង្សត្រកូល និងសមត្ថភាពរបស់បណ្ដាញសង្គមក្នុងការលាងសម្អាតកេរ្តិ៍ឈ្មោះ។
ក្រុមអ្នកគាំទ្រដ៏ស្មោះ និងអ្នកបោះឆ្នោតវ័យក្មេងដែលកើតក្រោយសម័យផ្ដាច់ការរបស់លោក ម៉ាកូស កំពុងជំរុញការងើបឡើងវិញនៃគ្រួសារនេះ។ ប្រជាជនហ្វីលីពីនមួយចំនួនមិនពេញចិត្តនឹងប្រព័ន្ធនយោបាយ ដែលបង្កើតក្រោយការស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យហើយកំពុងមានអារម្មណ៍អាឡោះអាល័យចំពោះរបបលោក ម៉ាកូស។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះមានសកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយនៅលើបណ្ដាញសង្គម ដើម្បីបង្វែរពណ៌នៃរបបផ្ដាច់ការឱ្យទៅជាសម័យល្អបំផុតរបស់ប្រទេសហ្វីលីពីន។
លោក ហ្វឺឌីណាន ម៉ាកូសស៊ីនញ័រ គឺជាមេធាវីដ៏មានសមត្ថភាពមួយ ហើយជាទំពាំងដ៏សំខាន់មួយក្នុងវង្សត្រកូលប្រកាន់អាជីពនយោបាយរបស់លោក។ លោកបានឈ្នះការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនជាលើកដំបូងកាលពីឆ្នាំ ១៩៦៥។
ក្នុងចំណោមព្រឹត្តិការណ៍ច្រើនអាណត្តិរបស់ប្រធានាធិបតី ម៉ាកូសស៊ីនញ័រ ត្រូវបានសម្គាល់ដោយការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដូចជាផ្លូវថ្នល់ ស្ពាន និងរោងចក្រថាមពល ដោយពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងលើការខ្ចីបំណុល។ អាណត្តិកាន់អំណាចរបស់លោកក៏ត្រូវបានសម្គាល់ដោយការអភិវឌ្ឍគម្រោងរបស់លោកស្រី អ៊ឺមែលដា ដូចជាគម្រោង ២៥ លានដុល្លារ ដើម្បីបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលភាពយន្តក្រុងម៉ានីល ក្នុងបំណងធ្វើឱ្យប្រទេសហ្វីលីពីន ក្លាយជារដ្ឋធានីភាពយន្តនៃអាស៊ី។
កាលពីឆ្នាំ ១៩៧២ បានប្រកាសដាក់ប្រទេសហ្វីលីពីន ក្រោយច្បាប់អាជ្ញាសឹក តិចជាង ១ ឆ្នាំមុនពេលលោកផុតអាណត្តិហើយមិនអាចឈរឈ្មោះកាន់អំណាចម្ដងទៀត។
លោកបានប្រើប្រាស់ការគំរាមកំហែងពីក្រុមឧទ្ទាមកុម្មុយនីស្ត ជាលេសសម្រាប់ការប្រកាសបែបនេះ។
ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំបន្ទាប់ពីការប្រកាសនេះសមាជិកចលនាប្រឆាំងជាច្រើនត្រូវបានចាប់ខ្លួន ហើយសិទ្ធិសេរីភាពការនិយាយត្រូវបានគាបសង្កត់យ៉ាងខ្លាំង។
ក្រុមប្រឹក្សាសំណងជនរងគ្រោះសិទិ្ធមនុស្សរបស់ហ្វីលីពីនបានរាយការណ៍ថា ក្នុង ១៩៧២ ដល់ ១៩៨៦ មានជនរងគ្រោះការរំលោភសិទិ្ធមនុស្សជាង ១១ ០០០ នាក់ ដោយក្នុងនោះមានការស្លាប់ចំនួន ២ ៣០០ នាក់ និងករណីធ្វើទារុណកម្មចំនួន ១ ៩០០។ កាលពីឆ្នាំ ១៩៧៥ លោក ម៉ាកូស បានសារភាពក្នុងបទសម្ភាសជាមួយអង្គការ Amnesty Intentional ថា មនុស្សជាង ៥០ ០០០ នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនចាប់តាំងពីការអនុវត្តច្បាប់អាជ្ញាសឹកមក។ តួលេខពិតប្រាកដត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថា ខ្ពស់ជាងនេះខ្លាំងណាស់។
បន្ទាប់ពីកាន់អំណាចផ្ដាច់ការជាង ១០ ឆ្នាំ ការធ្វើឃាតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង ដែលទើបតែត្រឡប់មកពីការនិរទេសខ្លួននៅសហរដ្ឋអាមេរិកនៅអាកាសយានដ្ឋានក្រុងម៉ានីលកាលពីឆ្នាំ១៩៨៣ បានចាប់ផ្ដើមខ្សែចង្វាក់ព្រឹត្តិការណ៍ ដែលឈានដល់ការទម្លាក់លោក ម៉ាកូស ពីតំណែង។ កាលធ្វើឃាតនេះបានបង្រួបបង្រួមចលនាប្រឆាំង នៅចំពេលដែលប្រជាជនកំពុងមានកំហឹងជុំវិញបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច។
៣ ឆ្នាំក្រោយមកការបោះឆ្នោតបានធ្វើឡើងដោយមានការចោទប្រកាន់ថាមានការក្លែងបន្លំ។ ប្រជាជនហ្វីលីពីនរាប់លាននាក់បានប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅតាមដងផ្លូវ ដើម្បីធ្វើការបាតុកម្មប្រឆាំងរបបលោក ម៉ាកូស។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ សហរដ្ឋអាមេរិក និងកងយោធាហ្វីលីពីនបានដកហូតការគាំទ្ររបស់ពួកគេចំពោះលោក ម៉ាកូស។
ដោយគ្មានជម្រើសលោក ម៉ាកូសស៊ីនញ័រ និងក្រុមគ្រួសាររបស់លោកបាននិរទេសខ្លួនទៅកោះហាវ៉ៃសហរដ្ឋអាមេរិក។
ការស៊ើបអង្កេតក្រោយការផ្ដួលរលំរបបលោក ម៉ាកូស បានបង្ហាញថា លោកបានប្រមូលផ្ដុំទ្រព្យសម្បត្តិពុករលួយរវាង ៥ ពាន់លានដុល្លារ ទៅ ១០ ពាន់លានដុល្លារ ដែលបានមកពីមធ្យោបាយជាច្រើនដែលរួមមានការស៊ីសំណូក ការកិបកេងថវិកាជាតិ ការកិបកេងប្រាក់កម្ចីពីបរទេស ការរឹបអូសក្រុមហ៊ុនឯកជន ការបង្កើតការរកស៊ីផ្ដាច់មុខក្នុងវិស័យធំៗដូចជាវិស័យផលិតស្ករ វិស័យនាវាដឹកទំនិញវិស័យសំណង់។
បើទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ អ្នកគាំទ្រសម័យថ្មីរបស់លោក ម៉ាកូសជូនញ័រ បានអះអាងថា គ្រួសារម៉ាកូស គឺជាភាគីរងគ្រោះក្នុងបដិវត្តន៍គាំទ្រដោយយោធា។ ពួកគេជឿថា លោក ម៉ាកូសស៊ីនញ័រ សម្រេចសមិទ្ធផលជាច្រើនសម្រាប់ជាតិ។
ក្រុមគាំទ្រគ្រួសារម៉ាកូស បានបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេដើម្បីបន្ទាបពន្លិច ឬច្រានចោលករណីនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោក ម៉ាកូស។
នៅលើ Facebook, TikTok និង YouTube ពួកគេបានចេញផ្សាយខ្លឹមសារដែលលើកតម្កើងរបបលោក ម៉ាកូស ដូចជាវីដេអូកម្រងនៃការសាងសង់គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សុន្ទរកថារបស់លោកក្នុងកិច្ចប្រជុំជាមួយឥស្សរជនបរទេស។
មធ្យោបាយនេះ គឺប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងដោយប្រទេសហ្វីលីពីន គឺក្នុងចំណោម ប្រទេសប្រើបណ្ដាញសង្គមច្រើនជាងគេក្នុងពិភពលោក។
អ្នកគាំទ្រលោក ម៉ាកូស ក៏បានចេញផ្សាយរឿងមិនអាចបញ្ជាក់បានថា លោក ម៉ាកូស មិនត្រូវការប្លន់ថវិកាជាតិនោះទេ ដោយសារកាលពីលោកធ្វើជាមេធាវី លោកបានទទួលមាសជាច្រើនតោនពីគ្រួសាររាជវង្សហ្វីលីពីន សម្រាប់ការងាររបស់លោកជូនពួកគេ។
ខណៈពេលដែលកេរដំណែលរបស់ឪពុកលោកនៅបន្តការបែកបាក់នៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន លោក ម៉ាកូសជូនញ័រ បានធ្វើយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតក្រោមប្រធានបទ «រួបរួម»។ លោកនិយាយថាវាគឺចាំបាច់សម្រាប់ធ្វើឱ្យប្រទេសងើបពីវិបត្តិកូវីដ ១៩។
លោក ម៉ាកូសជូនញ័រ បានធ្វើការសន្យាធំជាច្រើនដើម្បីទាក់ទាញការគាំទ្រពីប្រជាជនដែលរងគ្រោះបំផុតពីវិបត្តិកូវីដ ១៩។ លោកបានលើក ឡើងអំពីគោលនយោបាយមានប្រជាប្រិយភាពរបស់ឪពុករបស់លោកដូចជាកម្មវិធីផ្ដល់បំណុលឱ្យកសិករ ដើម្បីជួយបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការធ្វើស្រែ។ លោកក៏បានលើកឡើងអំពីការសាងសង់មន្ទីរពេទ្យក្រោមការដឹកនាំរបស់ឪពុករបស់លោក។ ខណៈពេលដែលតម្លៃប្រេងនៅជុំវិញពិភពលោកកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង លោកបានសន្យាស្ដារកម្មវិធីឧបត្ថម្ភធនតម្លៃប្រេងរបស់ឪពុកលោក។
ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគជាច្រើននិយាយថា ការចំណាយធំៗបែបនេះ ដោយមិនមានចំណូលគ្រប់គ្រាន់ គឺនឹងបង្កផលប៉ះពាល់ធំជាងបញ្ហាដែលពួកគេចង់ដោះស្រាយ។ បើទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយប្រជាជនក្រីក្រហ្វីលីពីន ដែលបានឆ្លងកាត់ការលំបាកជាយូរមកហើយ មិនមើលពីផលប៉ះពាល់ទាំងនេះទេ៕
