ប្រហែលជាជាង ៣ សប្ដាហ៍មុន មានការផ្ទុះជាច្រើនកន្លែង បានកើតឡើងបន្តបន្ទាប់គ្នា នៅក្នុងសាធារណរដ្ឋផ្ដាច់ខ្លួនត្រេនស្នីស្ទៀ (Transnistria) របស់ម៉ុលដាវី បង្កជាការភ័យខ្លាច ដែលថា តំបន់គ្មានការទទួលស្គាល់ និងគាំទ្រដោយរុស្ស៊ីមួយនេះ នឹងត្រូវបានអូសទាញឱ្យធ្លាក់ចូលក្នុងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។
កាលនោះ អាជ្ញាធរក្នុងតំបន់ បានស្ដីបន្ទោសការផ្ទុះថា ជាទង្វើរបស់អ៊ុយក្រែន ខណៈអ៊ុយក្រែនចោទរុស្ស៊ីថា មានចេតនាអូសត្រេនស្នីស្ទៀ ឱ្យចូលក្នុងសង្គ្រាម ដើម្បីធ្វើការវាយលុកខ្លួនពីភាគខាងលិច។ តែរុស្ស៊ី ដែលមានទ័ពឈរជើងក្រោមផ្លាក «កងរក្សាសន្តិភាព» និយាយថា ខ្លួនចង់ចៀសវាងសេណារីយោបែបនេះ ហើយចោទក្រុងកៀវបកវិញ បន្ទាប់ពីមេបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់រុស្ស៊ីម្នាក់និយាយថា ការដណ្ដើមយកភាគខាងត្បូងអ៊ុយក្រែន នឹងបើកច្រករបៀងដីគោកទៅតំបន់ត្រេនស្នីស្ទៀ។
ត្រេនស្នីស្ទៀ ដែលមានជនជាតិចម្រុះជាតិសាសន៍រស់នៅ ទាំងម៉ុលដាវី អ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី បានប្រកាសខ្លួនជាសាធារណរដ្ឋ ពីដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៩០។ រុស្ស៊ីបានជួយតំបន់នេះប្រយុទ្ធនឹងសង្គ្រាមផ្តាច់ខ្លួន និងបំបែកចេញពីម៉ុលដាវី ប៉ុន្តែមិនមានប្រទេសណាទទួលស្គាល់នោះទេ បូករួមនឹងរុស្ស៊ីផ្ទាល់ ដែលបន្តគាំទ្រមកទល់សព្វថ្ងៃ។
ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ ទោះជាទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ជាច្រើនឆ្នាំពីការឧបត្ថម្ភ និងការការពាររបស់រុស្ស៊ីក្ដី ក៏ប្រជាជននៅត្រេនស្នីស្ទៀ មិនចង់ពាក់ព័ន្ធនឹងផ្នែកណាមួយនៃសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែនដែរ។ ម្ចាស់ហាងកាហ្វេ «Back in the U.S.S.R.» (ត្រឡប់ទៅសម័យសហភាពសូវៀត) នៅក្នុងរដ្ឋធានីរបស់តំបន់ធីរ៉ាភូល លោក Igor Martiniuc បាន និយាយប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានរបស់កាសែតញូវយ៉កថាមស៍ថា៖ «មនុស្សភាគច្រើននៅទីនេះ ចង់ការពារខ្លួន និងអាជីវកម្មរបស់ពួកគេ។ ពួកគេមិនចង់ចូលរួម [ក្នុងសង្គ្រាម] ទេ»។
ក្នុងរយៈពេល ១ ខែកន្លងមកនេះ មានសញ្ញាដែលបង្កការភ័យខ្លាចថា រុស្ស៊ីពិតជាកំពុងព្យាយាមអូសទាញតំបន់ត្រេនស្នីស្ទៀ ចូលទៅក្នុងសង្គ្រាម ហើយសាបព្រោះការភ័យខ្លាច និងភាពមិនច្បាស់លាស់ នៅលោកខាងលិច។ វិមានក្រឹមឡាំង កន្លងមក ចោទប្រកាន់ថា មានការរឹតត្បិតអ្នកនិយាយភាសារុស្ស៊ី នៅត្រេនស្នីស្ទៀ ជារូបភាពដូចគ្នាដែលក្រុងម៉ូស្គូប្រើ ដើម្បីបញ្ជូនទ័ពចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែននៅតំបន់ដុនបាស។ ទោះបីមន្ត្រីបស្ចិមលោកនិយាយថា រុស្ស៊ីខ្វះសមត្ថភាពយោធា ដើម្បីធ្វើដូច្នេះគ្រប់ពេលវេលាក្ដី ក៏វាបង្កឱ្យទិដ្ឋភាពនៃសង្គ្រាមកាន់តែខិតទៅជិតសហភាពអឺរ៉ុបភ្លាមៗ ជាពិសេសនៅពេលដែលការផ្ទុះបន្ទាប់បន្ទាប់គ្នាកើតឡើងកាលពីខែមុន។
យ៉ាងណាមិញប្រសិនបើរុស្ស៊ីពិតជាសង្ឃឹមថា នឹងបង្កើនទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធរបស់ខ្លួនជាមួយតំបន់ ដើម្បីទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍នោះ ប្រទេសនេះអាចនឹងគណនាខុស។ អាជ្ញាធរត្រេនស្នីស្ទៀ ឥឡូវនេះកំពុងព្យាយាមបង្ហាញសញ្ញាដោយខឹងសម្បាថា មិត្តភាពយូរអង្វែងជាមួយរុស្ស៊ី មានដែនកំណត់។
លោក Paul Galtsev អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសរបស់ត្រេនស្នីស្ទៀ ប្រាប់កាសែតញូវយ៉កថាមស៍ថា៖ «យើងគ្មានគម្រោងចូលក្នុងសង្គ្រាមទេ។ យើងគ្មានផែនការឈ្លានពាន គ្មានការរៀបចំការវាយប្រហារបែបយុទ្ធសាស្ត្រ គ្មានសំណើទៅក្រុងម៉ូស្គូឱ្យមានទ័ពបន្ថែម»។ លោកបន្តថា៖ «យើងតូច តែមានសន្តិភាព។ យើងមិនចង់ធ្វើសង្គ្រាមជាមួយអ្នកណាទេ ជាពិសេសជាមួយអ៊ុយក្រែន»។
តាមបច្ចេកទេសត្រេនស្នីស្ទៀ ជាផ្នែកមួយរបស់ម៉ុលដាវី ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងវាមិនស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលម៉ុលដាវីនោះទេ។ តំបន់ដែលមានប្រជាជនជាង ៤៥០ ០០០ នាក់ រស់នៅនេះ មានរូបិយប័ណ្ណ និងចម្រៀងជាតិផ្ទាល់ខ្លួន និងដំណើរការផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដោយពួកឥស្សរជនគាំទ្រវិមានក្រឹមឡាំង។ ស្ទើរគ្រប់អ្វីៗទាំងអស់ គឺស្ថិតក្រោមការឧបត្ថម្ភធនរាប់ពាន់លានដុល្លារពីក្រុងម៉ូស្គូ។
ចំពោះការផ្ទុះក្នុងតំបន់ជាបន្តបន្ទាប់ ដែលមិនបណ្ដាលឱ្យនរណាម្នាក់រងរបួសកាលពីខែមុន ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរុស្ស៊ី ដែលគ្របដណ្ដប់ការផ្សាយព័ត៌មាននៅក្នុងតំបន់ បានទម្លាក់កំហុសទៅលើអ៊ុយក្រែន។ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកវិភាគខាងក្រៅជឿថា នោះគឺជាស្នាដៃរបស់រុស្ស៊ី ដែលព្យាយាមពង្រឹងភាពស្មោះត្រង់ ក្នុងតំបន់ ពោលគឺជាយុទ្ធសាស្ត្រដូចគ្នា ដែលប្រើក្នុងតំបន់ដុនបាស។
អ្នកវិភាគយោធានិយាយថា រុស្ស៊ីមានទ័ពឈរជើងនៅតំបន់ត្រេនស្នីស្ទៀ យ៉ាងហោចណាស់ ១ ៥០០ នាក់ បូករួមនឹងទាហានរបស់តំបន់ពី ៣ ០០០ ទៅ ១២ ០០០ នាក់។ កងកម្លាំងទាំង ២ នេះ ប្រដាប់ដោយអាវុធធុនស្រាល ដោយមានរថពាសដែក ២-៣ គ្រឿង កាំភ្លើងធំចាស់ៗមួយចំនួន និងគ្មានឧទ្ធម្ភាគចក្រ ដែលមិនអាចក្លាយជាទ័ពឈ្លានពានបានទេ។
លោក Anatoly Dirun ដែលជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយត្រេនស្នីស្ទៀ និងដែលជាអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំងនិយាយថា៖ «វាជារឿងឆោតល្ងង់ សម្រាប់រុស្ស៊ី ក្នុងការព្យាយាមប្រើវា (កងកម្លាំង) ប្រឆាំងនឹងអ៊ុយក្រែន»។ លោកនិយាយថា អ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី កំពុងបង្កើនការគំរាមកំហែងត្រេនស្នីស្ទៀ ដោយហេតុផលផ្ទាល់ខ្លួន ដោយរុស្ស៊ីព្យាយាមទាញទាហានអ៊ុយក្រែនចេញពីសមរភូមិភាគខាងកើត ខណៈអ៊ុយក្រែនព្យាយាមគូររូបភាព ពីការរាលដាលនៃសង្គ្រាម ដើម្បីឱ្យលោកខាងលិចបញ្ជូនអាវុធបន្ថែម។
លោក Dirun និងអ្នកជំនាញផ្សេងទៀតនិយាយថា រុស្ស៊ីមិនអាចបន្ថែមកម្លាំងទៅក្នុងទឹកដីត្រេនស្នីស្ទៀ ដោយងាយស្រួលបានទេ ដោយសារយន្តហោះត្រូវឆ្លងកាត់ដែនអាកាសអ៊ុយក្រែន ឬអឺរ៉ុប ដែលធ្វើឱ្យពួកគេប្រឈមនឹងការបាញ់ទម្លាក់។
ប៉ុន្តែរំហូរនៃហ្គាសរុស្ស៊ី ដែលមានតម្លៃថោក មិនបានបញ្ឈប់ឡើយ ដោយបានអនុញ្ញាតឱ្យរោងចក្រ ក្នុងតំបន់អាចធ្វើការផលិតស្បែកជើង វាយនភណ្ឌ និងរបារដែក ក្នុងតម្លៃប្រកួតប្រជែង។ រុស្ស៊ីផ្តល់ឧបត្ថម្ភធន ព្រោះត្រេនស្នីស្ទៀ ដើរតួជាកម្លាំងភូមិសាស្ត្រនយោបាយដ៏មានឥទ្ធិពល ជាពិសេសលើប្រទេសម៉ុលដាវី ដែលដាក់ពាក្យចូលសហភាពអឺរ៉ុបកាលពីខែមីនា ប៉ុន្តែទទួលបានភាពទាក់ទាញតិចជាងជាមួយកងទ័ពរុស្ស៊ី នៅលើដីរបស់ខ្លួន ក្នុងចំណោមបញ្ហាផ្សេងៗទៀត៕
ហួន ឌីណា
វីដេអូ៖