ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ | ចិនចោទអាមេរិកថា «ប្រភពរំខានដ៏ធំបំផុត» ចំពោះសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោក នៅមុនមេដឹកនាំប្រទេសទាំង ២ ជួបគ្នា និងកិច្ចប្រជុំកំពូលណាតូ

លោកបៃដិន ជួបជាមួយលោកស៊ី ក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំកំពូល តាមអនឡាញ ពីបន្ទប់ Roosevelt នៃសេតវិមាន ក្នុងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កាលពីថ្ងៃទី ១៥ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២១។ AFP

នៅមុនពេលដែលមានសេចក្តីរាយការណ៍មិនទាន់ច្បាស់លាស់អំពីការជួបគ្នារវាងប្រមុខដឹកនាំប្រទេសមហាអំណាចខាងប្លុកសេរី សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្លុកកុម្មុយនីស្តចិន នៅមុនកិច្ចប្រជុំមេដឹកនាំកំពូលរបស់ប្រទេសនៃអង្គការសន្ធិសញ្ញាអាត្លង់ទិកខាងជើង (NATO) ប្រទេសចិន បានចេញរបាយការណ៍ថ្មីមួយ ដោយចាត់ទុកអាមេរិកជា «ប្រភពដ៏ធំបំផុតនៃការរំខានដល់សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោក»។

ក្រសួងការបរទេសចិន បានចេញរបាយការណ៍មួយ កាលពីល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យចុងសប្ដាហ៍កន្លងទៅដោយដាក់ឈ្មោះថា «ភាពមិនពិត ក្នុងការយល់ឃើញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ចំពោះប្រទេសចិន» ដែលជាការឆ្លើយតបទៅនឹងសុន្ទរកថា ថ្មីៗនេះ ពីសំណាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកលោក Antony Blinken ដែលគាត់បានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភអំពីទីក្រុងប៉េកាំងថា ជា «ការគំរាមកំហែងដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ និងយូរអង្វែង»។ សុន្ទរកថានេះ ត្រូវបានថ្លែងទៅកាន់សមាគមអាស៊ីក្នុងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កាលពីថ្ងៃទី ២៦ ខែឧសភា។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយរបស់កាសែត Korea Herald។

បណ្តាញសារព័ត៌មាននៅអាមេរិក CNBC បានផ្សាយថា លោក Blinken នៅក្នុងសុន្ទរកថានៅឯសាកលវិទ្យាល័យ George Washington កាលពីថ្ងៃទី ២៦ ខែឧសភានោះ បានហៅចិនថា «ចិន គឺជាប្រទេសតែ ១ គត់ ដែលមានចេតនាក្នុងការរៀបចំសណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិ ដោយការដំឡើងកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ខាងអំណាចសេដ្ឋកិច្ច ការទូត យោធា និងបច្ចេកវិទ្យា ដើម្បីសម្រេចនូវមហិច្ឆតានេះ»។

ប្រមុខក្រសួងការបរទេសរូបនេះ បន្តថា៖‍«ចក្ខុវិស័យរបស់ក្រុងប៉េកាំង នឹងធ្វើឱ្យយើងឃ្លាតឆ្ងាយពីតម្លៃសកល ដែលបានទ្រទ្រង់នូវវឌ្ឍនភាពជាច្រើនរបស់ពិភពលោកក្នុងរយៈពេល ៧៥ ឆ្នាំកន្លងមក»។

ដោយពន្យល់ពីហេតុផល សម្រាប់ការចេញផ្សាយនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ នាសប្ដាហ៍កន្លងទៅ ក្រសួងការបរទេសចិន ដោយផ្អែកតាមប្រភពពី Korea Herald បានប្រាប់ថា៖ «យើងនឹងប្រើប្រាស់ការពិត និងតួលេខ ដើម្បីបង្ហាញដល់ពិភពលោក ពីរបៀបបោកបញ្ឆោត លាក់ពុត និងគ្រោះថ្នាក់ ចំពោះគោលនយោបាយចិនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកយ៉ាងដូចម្ដេច»។

ប្រហែល ១ សប្តាហ៍កន្លងមកនេះ បណ្តាញសារព័ត៌មាន Channelnewsasia បានផ្សព្វផ្សាយអំពីលទ្ធភាពជួបគ្នាតាមទូរស័ព្ទជាថ្មីរបស់លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិន និងប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនភីង ប៉ុន្តែមិនមានកំណត់កាលបរិច្ឆេទជាក់លាក់នោះទេ ដោយគ្រាន់តែអះអាងពី «លទ្ធភាពនៃការជួបតាមទូរស័ព្ទ» ប៉ុណ្ណោះ។

ការបង្ហាញពីជំនួបនេះ កើតមានឡើង បន្ទាប់ពីទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិរបស់លោក បៃដិន លោក Jake Sullivan បានជួបពិភាក្សាជាមួយមន្ត្រីទូតជាន់ខ្ពស់របស់ចិន លោក Yang Jiechi នៅទីក្រុងលុចសំបួ អស់រយៈពេលជាង ៤ ម៉ោង។

មេដឹកនាំកំពូលណាតូ គ្រោងនឹងជួបប្រជុំគ្នានាចុងខែនេះ នៅឯទីក្រុងម៉ាឌ្រីដ ដែលអ្នកជំនាញជឿថា ការចេញរបាយការណ៍របស់ចិន គឺជាគំរាមអាមេរិកទុកមុន ខណៈពេលដែលដឹងថា អាមេរិកនឹងដាក់ទិសដៅវាយប្រហារខ្លួនក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនោះ។

សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសចិនបានបន្តថា៖ «ជាមួយនឹងភាសា ដែលបានក្រិតតាមខ្នាតយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន គាត់ (Blinken) បានស្វះស្វែងផ្សព្វផ្សាយរឿងនិទាន ពី «ការគំរាមកំហែងរបស់ចិន» ជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ចិន និងធ្វើឱ្យខូចគោលនយោបាយក្នុងស្រុក និងបរទេសរបស់ចិន ដោយទាំងអស់នោះ ស្ថិតក្នុងការប៉ុនប៉ង ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងកៀបសង្កត់យ៉ាងពេញទំហឹងចំពោះប្រទេសចិន»។

ជាមួយគ្នានេះ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍បានលើកឡើងទៀតថា អាមេរិកកំពុងបំពានគោលការណ៍នៃធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ និងបទដ្ឋានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ហើយបានប្រាប់បន្ថែមឱ្យដឹងថា មានតែ ១៦ ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ដែលអាមេរិកមិនមានសង្គ្រាមនៅក្នុង «ប្រវត្តិសាស្ត្រលើស ២៤០ ឆ្នាំ» របស់ខ្លួន មុននឹងថា សហរដ្ឋអាមេរិកក៏អាចត្រូវបានគេហៅថា ជា «ប្រទេសដែលមានកំហឹងបំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រពិភពលោក»។

ក្រសួងដដែលបញ្ជាក់ទៀតថា៖ «អ្វីដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានប្តេជ្ញាជានិច្ចថា នឹងរក្សា ឬអ្វីដែលគេហៅថា ជាសណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិ ត្រូវបានរចនាឡើង ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និងបន្តអនុត្តរភាព (ភាពគ្មានគេប្រៀប) របស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ។ តាមពិត អាមេរិកខ្លួនឯងទេ គឺជាប្រភពដ៏ធំបំផុត ដែលរំខានដល់សណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកនោះ»។

នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដែលមានជាង ២៤ ៦០០ ពាក្យ ជាភាសាអង់គ្លេស ចិនក៏បានរិះគន់អាមេរិកលើបញ្ហាជាច្រើន រួមមានសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម កិច្ចការបរទេស និងការរំលោភបំពានមនុស្សធម៌ផងដែរ។

សេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះ បានបន្តរៀបរាប់ថា៖ «ទំនាក់ទំនងចិន-អាមេរិក បានឈានដល់ផ្លូវបំបែកដ៏សំខាន់មួយ។ សហរដ្ឋអាមេរិកគួរតែឈប់ ដើម្បីក្រឡេកមើលទំនាក់ទំនងនេះ ចេញពីគំនិតសង្គ្រាមត្រជាក់ និងគំនិតឈ្នះជានិច្ច ដោយត្រូវអនុវត្តតាមគោលការណ៍ទាំង ៣ នៃការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ការរួមរស់ដោយសន្តិភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឈ្នះ-ឈ្នះ ហើយឆ្លុះបញ្ចាំងពីសកម្មភាពរបស់ខ្លួននូវការធានាចំនួន ៥ ដែលខ្លួនបានធ្វើចំពោះចិន»។

ការធានាទាំង ៥ ពីអាមេរិក ដូចដែលបានរាយក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ គឺសហរដ្ឋអាមេរិកមិនស្វែងរកឱ្យមានសង្គ្រាមត្រជាក់ថ្មីជាមួយចិនទេ សហរដ្ឋអាមេរិកមិនស្វែងរកឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធរបស់ចិនទេ ការធ្វើឱ្យភាពរឹងមាំឡើងវិញនៃសម្ព័ន្ធភាពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក មិនមែនដើម្បីប្រឆាំងនឹងចិនទេ សហរដ្ឋអាមេរិកមិនគាំទ្រ «ឯករាជ្យតៃវ៉ាន់» ហើយអាមេរិកមិនស្វែងរកឱ្យមានជម្លោះជាមួយចិនឡើយ»។

លោក Chung Jae-heung អ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថាន Sejong និយាយថា ឯកសារ ចុងក្រោយបង្អស់ពីក្រុងប៉េកាំងបង្ហាញថា ប្រទេសនេះមានអារម្មណ៍ថា មានតម្រូវការក្នុងការបង្ហាញជំហររបស់ខ្លួនលើកិច្ចការបច្ចុប្បន្ន មុនកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់អង្គការណាតូ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅសប្តាហ៍ក្រោយ នាក្រុងម៉ាឌ្រីដ។

លោក Chung បានប្រាប់កាសែត The Korea Herald ថា៖ «ភាពតានតឹងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន កាន់តែតានតឹងខ្លាំងឡើងៗ ហើយគេរំពឹងថា អាមេរិកនឹងអះអាងជំហររបស់ខ្លួនប្រឆាំងនឹងចិនក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់អង្គការណាតូ»។ ដូច្នេះវាហាក់ដូចជាប្រទេសចិន មានអារម្មណ៍ថា ចាំបាច់ត្រូវធ្វើការប្រឆាំងជាមុន មុនពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកព្យាយាម (ដើម្បីឈ្នះប្រទេសផ្សេងទៀត) នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនោះ»។

ការថ្កោលទោសរបស់ទីក្រុងប៉េកាំង កើតឡើងចំពេលមានភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំងឡើង រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន ជុំវិញបញ្ហារសើបមួយចំនួន។ នៅក្នុងការប៉ះទង្គិចគ្នា នាពេលថ្មីៗនេះ ប្រមុខការពារជាតិអាមេរិក និងចិន បានធ្វើជំនួញលើកោះតៃវ៉ាន់ ដោយបានធ្វើការបន្ទោសគ្នាទៅវិញទៅមក ចំពោះការបង្កអស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់។

ដោយឡែក នៅក្នុងសុន្ទរកថា កាលពីថ្ងៃទី ២៦ ខែឧសភា នាទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននោះ លោក Blinken ក៏បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភប្រឆាំងនឹងប្រទេសចិន ផងដែរ ដោយបានប្រាប់ថា៖ «យើងមិនអាចពឹងផ្អែកលើទីក្រុងប៉េកាំង ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរគន្លងរបស់ខ្លួនបានទេ។ ដូច្នេះយើងនឹងរៀបចំបរិយាកាសយុទ្ធសាស្ត្រ ជុំវិញទីក្រុងប៉េកាំង ដើម្បីជំរុញចក្ខុវិស័យរបស់យើង សម្រាប់ប្រព័ន្ធអន្តរជាតិ ដែលបើកចំហ និងរួមបញ្ចូលគ្នា»។

ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន បាននិយាយកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា លោកនឹងពិភាក្សាជាមួយសមភាគីចិន លោក ស៊ី ជីនភីងក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ ខណៈដែលលោកកំពុងស្ថិតក្នុងដំណើរការនៃការសម្រេចចិត្តថា តើត្រូវបន្ធូរបន្ថយពន្ធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើប្រទេសចិន ដែលដាក់ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក Donald Trump ដែរ ឬយ៉ាងណា?៕

ព័ត៌មានថ្មីៗ

វីដេអូ