.jpg)
លោក ពូទីន ចូលរួមកិច្ចប្រជុំមេដឹកនាំនៃរដ្ឋសមាជិករបស់អង្គការសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខរួម (CSTO) នៅវិមានក្រឹមឡាំង ក្នុងក្រុងម៉ូស្គូ កាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែឧសភា។ AFP
អស់រយៈពេលជាង ៤ ខែ ក្រោយប្រតិបត្តិការឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ចាប់ផ្ដើមឡើងកាលពីចុងខែកុម្ភៈ កងកម្លាំងរុស្ស៊ីនាពេលនេះកំពុងសម្រុកប្រយុទ្ធនៅតំបន់ភាគខាងកើតដុនបាស ដែលរាប់បញ្ចូលដោយតំបន់ធំៗចំនួន ២ រួមមានដុនណិតស្ក៍ និងលូហានស្ក៍។
មកទល់ពេលនេះ មានសេចក្ដីរាយការណ៍ផ្សេងៗគ្នាដែលថា កងកម្លាំងរុស្ស៊ីកំពុងកាន់កាប់តំបន់លូហានស្ក៍ ១ ភាគធំរហូតដល់ ៩០% ហើយក៏កំពុងបង្កើនទ័ពវាយក្រុងស៊ីវីរ៉ូដុនណិតស្ក៍ ដើម្បីចូលគ្រប់គ្រងតំបន់ទាំងមូល។
ប្រតិបត្តិការនៅតំបន់ដុនបាស ត្រូវបានមន្ត្រីរុស្ស៊ីហៅថា ជាសកម្មភាព «រំដោះ» ពួកបះបោរ ដែលខ្លួនគាំទ្រតាំងពីឆ្នាំ ២០១៤ ក្រោយចល័តកម្លាំងទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពី ជុំវិញរដ្ឋធានីកៀវនៅដើមខែមេសា បន្ទាប់ពីបរាជ័យ ដោយសារភាពមិនរលូននៃការវាយរុលទៅមុខដូចការរំពឹងទុក។
តាំងពីការឈ្លានពាននោះ កម្លាំងរុស្ស៊ីរងការខាតបង់យ៉ាងខ្លាំង។ ក្រសួងការពារជាតិអង់គ្លេសឱ្យដឹងថា រុស្ស៊ីទំនងជាទទួលរងការខាតបង់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ក្នុងចំណោមមន្ត្រីថ្នាក់កណ្តាល និងថ្នាក់ក្រោម ដែលចំណុចនេះ រួមចំណែកដល់ការបាត់បង់ស្មារតី និងវិន័យមិនល្អក្នុងចំណោមទាហានថ្នាក់ទាប ស្របពេលដែលសព្វាវុធដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ក៏ត្រូវបំផ្លាញទៀត។
ប៉ុន្តែការខាតបង់នៅខាងអ៊ុយក្រែនវិញ ក៏មានច្រើនក្រាស់ក្រែលដូចគ្នាដែរ រាប់ចាប់តាំងពីហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ជនភៀសខ្លួន និងការដាំក្បាលចុះនៃសេដ្ឋកិច្ចរហូតដល់ជីវិតជនស៊ីវិល ហើយនិងកម្លាំងទ័ពដែលស្លាប់ក្នុងការប្រយុទ្ធ។ នៅដើមខែនេះ លោក Mykhailo Podolyak ទីប្រឹក្សាលោកប្រធានាធិបតី វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេលេនស្គី ប្រាប់ថា អ៊ុយក្រែនត្រូវបាត់បង់កម្លាំងទ័ពពី ១០០ ទៅ ២០០ នាក់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ក្នុងសមរភូមិប្រយុទ្ធ ខណៈអំពាវនាវឱ្យលោកខាងលិចបញ្ជូនអាវុធឱ្យលឿន ដែលជាដំណោះស្រាយតែ ១ គត់ ដើម្បីអាចទប់ទល់នឹងរុស្ស៊ីបាន។
ដោយមើលឃើញពីភាពមានប្រៀបជាងលើផ្នែកសព្វាវុធ និងការវាយរុលទៅមុខនៅតំបន់ដុនបាសផង មន្ត្រីរុស្ស៊ីកន្លងមក ធ្លាប់និយាយថា រុស្ស៊ីនឹងឈ្នះសង្គ្រាមជាមួយអ៊ុយក្រែន និងបស្ចិមលោក។ លោក ឌ្មីទ្រី ពេស្កូវ អ្នកនាំពាក្យវិមានក្រឹមឡាំងបាននិយាយកាលពីពាក់កណ្ដាលខែឧសភាថា៖ «យើងប្រាកដថា អ្វីគ្រប់យ៉ាងនឹងល្អ ហើយយើងប្រាកដថា យើងនឹងឈ្នះ យើងនឹងសម្រេចបាននូវគោលដៅទាំងអស់របស់យើង»។
១ ខែ ក្រោយការថ្លែងរបស់លោក ពេស្កូវ ការវែកញែករកអ្នកឈ្នះចាញ់នៅតែបន្តធ្វើឡើងក្រោមហេតុផល និងការយល់ឃើញផ្សេងៗគ្នា ដែលអ្នកវិភាគមួយចំនួនលើកឡើងថា វាអាស្រ័យលើការឱ្យនិយមន័យនៃពាក្យថា «ចាញ់» រៀងៗខ្លួន។
លោក Scott Boston អតីតទាហានកាំភ្លើងធំអាមេរិក ដែលសិក្សាជិតដិតលើសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែននិយាយប្រាប់វិទ្យុអឺរ៉ុបសេរី និងវិទ្យុសេរីភាព ថា៖ «បើពាក្យថា ចាញ់អ្នកចង់មានន័យថា អ៊ុយក្រែនទំនងជាមិនអាចដណ្តើមយកទឹកដីមកវិញ ឬបណ្តេញរុស្ស៊ីចេញពីទឹកដីរបស់ខ្លួនបាននោះ គឺត្រឹមត្រូវហើយដែលថា ពួកគេនឹងចាញ់»។
ប៉ុន្តែលោក Mykhaylo Samus អនុប្រធាននៃមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការសិក្សាពីកងទ័ពការផ្លាស់ប្ដូរ និងរំសាយអាវុធនៅរដ្ឋធានីកៀវ បានប្រាប់ស្ថាប័នវិទ្យុដូចគ្នាថា៖ «វាប្រហែលជាមើលទៅដូចជាទុទ្ទិដ្ឋិនិយម តែការពិត បើអ្នកក្រឡេកមើលផែនទីនៅដុនបាសអ្នកមិនឃើញមានការផ្លាស់ប្តូរច្រើននោះទេ ទោះបីជាមានការប្រមូលផ្តុំដ៏ធំនៃកងកម្លាំងរុស្ស៊ីក្ដី»។
លោក Samus បន្តថា៖ «ផ្ទុយទៅវិញ អ្វីដែលយើងអាចនិយាយបាននោះ គឺរុស្ស៊ីចាញ់។ បើគិតលើយុទ្ធសាស្ត្ររុស្ស៊ីបានចាញ់សង្គ្រាមរួចហើយ នៅពេលដែលដកទ័ពពីតំបន់ក្បែរខាងរដ្ឋធានីកៀវ ខណៈមានការរំពឹងទុកខ្ពស់តាំងពីចាប់ផ្ដើមប្រតិបត្តិការឈ្លានពានភ្លាមៗ»។
ដូចគ្នានឹងទស្សនៈរបស់លោក Samus ដែរ លោក Ian Bremmer អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាប្រធាននៃក្រុមហ៊ុនស្រាវជ្រាវ Eurasia Group សរសេរក្នុងអត្ថបទទស្សនៈ ដែលចុះផ្សាយដោយកាសែត Nikkei នាថ្ងែចន្ទសប្ដាហ៍កន្លងទៅថា៖ «តាមការយល់ឃើញក្នុងរយៈពេលវែង រុស្ស៊ីចាញ់សង្គ្រាមនេះរួចហើយ ហើយការសម្រេចរបស់លោក ពូទីន ក្នុងការឈ្លានពាននឹងត្រូវចងចាំថា ជាកំហុសធំបំផុត ១ ពីមេដឹកនាំមហាអំណាចណាម្នាក់ រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍»។
រាប់តាំងពីការបាត់បង់ទ័ព រហូតដល់សព្វាវុធ ដូចជារថក្រោះ និងអាវុធធុនធ្ងន់ផ្សេងទៀត រុស្ស៊ីសុទ្ធតែត្រូវចំណាយមហាសាលទៅលើការខូចខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរក្នុងសង្គ្រាមផ្ទាល់។ កាសែតញូវយ៉កថាមស៍ចុះផ្សាយនៅសប្ដាហ៍មុនថា៖ «ក្នុងខែមេសា ប្រទេសលោកខាងលិចប៉ាន់ប្រមាណថា រុស្ស៊ីបាត់បង់ទាហានប្រហែល ១៥ ០០០ ក្នុងសង្គ្រាមនេះ ហើយកាលពីថ្ងៃសុក្រ (សប្ដាហ៍មុន) អ៊ុយក្រែនស្មានថា មានចំនួន ៣៣ ០០០ នាក់»។
រុស្ស៊ីមិនចេញទិន្នន័យផ្លូវការណា ១ ទេ តែធ្លាប់បញ្ចេញ នៅចុងខែមីនាថា រុស្ស៊ីបាត់បង់កងកម្លាំងជាង ១ ៣០០ នាក់។
លោក Sir Tony Radakin ប្រធានកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអង់គ្លេសបានអះអាងប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន PA Media ក្នុងបទសម្ភាស ១ ចេញផ្សាយកាលពីសប្ដាហ៍មុនថា រុស្ស៊ីប្រើប្រាស់ទ័ពដែលខ្លួនមានជាង ២៥% តែបានផលតែបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ។
ដោយមើលឃើញពីការបោះបង់គោលដៅចាស់ ដែលមិនសម្រេចបានរបស់រុស្ស៊ី លោក Radakin បន្តថា៖ «នេះ គឺជាកំហុសដ៏គួរឱ្យភ័យខ្លាចរបស់រុស្ស៊ី។ រុស្ស៊ីនឹងមិនអាចគ្រប់គ្រងអ៊ុយក្រែនទេ។ វាប្រហែលជាទទួលបានភាពជោគជ័យផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រមួយចំនួនក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ ហើយអាចនឹងបន្តសម្រាប់ ២-៣ សប្តាហ៍ខាងមុខទៀត តែជាយុទ្ធសាស្ត្ររុស្ស៊ីកំពុងចាញ់»។
អ្នកវិភាគផ្សេងទៀតនិយាយថា ការចាញ់សម្រាប់រុស្ស៊ីមានលើសពីនៅលើសមរភូមិដោយផ្ទាល់នោះ បើគិតពីផលប៉ះពាល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងមុខមាត់អន្តរជាតិ ដែលរុស្ស៊ីត្រូវរងទណ្ឌកម្ម និងការរួបរួមរបស់បស្ចិមលោកដែលជាសត្រូវរបស់ខ្លួន រួមបញ្ចូលទាំងការដាក់ពាក្យចូលជាសមាជិកណាតូរបស់ស៊ុយអែត និងហ្វាំងឡង់ផងដែរ។
យ៉ាងណាក្ដី អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក Bremmer ប្រាប់ថា រុស្ស៊ីនៅតែមានសម្ព័ន្ធមិត្តមួយចំនួនដូចជា ចិន និងឥណ្ឌា ចាំជួយផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចជាពិសេសទៅលើការទិញថាមពល ដែលខ្លួនលក់បញ្ចុះតម្លៃ ខណៈប្រទេសមួយចំនួនទៀត បានដកខ្លួនបណ្ដើរៗ ដោយមើលឃើញពីការគាំទ្រនៃម៉ាស៊ីនសង្គ្រាមរបស់លោក ពូទីន ជាពិសេសបណ្ដាប្រទេសនៅអឺរ៉ុប។
ប៉ុន្តែហានិភ័យនៃការចាញ់សង្គ្រាមរបស់អ៊ុយក្រែន ក៏ខ្ពស់ខ្លាំងណាស់ដែរ ដោយសារប្រទេសនេះពឹងផ្អែកលើការផ្គត់ផ្គង់សព្វាវុធពីលោកខាងលិច ដែលបញ្ជូនឱ្យខ្លួនយឺតយ៉ាវ ខណៈរុស្ស៊ីដែលចោទលោកខាងលិចថា កំពុងចាក់ប្រេងលើភ្លើង ជុំវិញការបញ្ជូនអាវុធឱ្យអ៊ុយក្រែន បន្តមានប្រៀបខាងផ្នែកអាវុធ និងការវាយរុលទៅមុខ៕
ហួន ឌីណា
វីដេអូ៖
