ភាពស្រដៀងគ្នាជាច្រើន រវាងសង្គ្រាមត្រជាក់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយនឹងសហភាពសូវៀត និងសង្គ្រាមត្រជាក់ជាមួយប្រទេសចិន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ភាពខុសគ្នាដ៏សំខាន់មួយនោះគឺ សហរដ្ឋអាមេរិកមិន ដែលមានទំនាក់ទំនងសេដ្ឋ កិច្ចស៊ីជម្រៅជាមួយសហភាពសូវៀតនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រទេសចិន គឺជាទីផ្សារនាំចេញដ៏ធំបំផុតលំដាប់ទី៣ របស់អាមេរិក និងជាប្រភពនាំចូលដ៏ធំបំផុត ក្នុងឆ្នាំ២០២០។
ប្រទេសចិនជាប្រទេស ដែលផលិត និងផ្គត់ផ្គង់ទូរស័ព្ទដៃម៉ាក iPhone ទៅកាន់បណ្ដាប្រទេសស្ទើរពាក់កណ្តាលពិភព លោក ប៉ុន្តែសប្តាហ៍នេះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិន មានការធ្លាក់ចុះ ដោយសារតែគោលនយោបាយបិទខ្ទប់ពីការរាត ត្បាតជំងឺកូវីដ១៩ និងការធ្វើបាតុកម្មតវ៉ា ហើយក៏បាននាំឱ្យមានផលជះដល់ទីផ្សារហ៊ុនអាមេរិក ដែលធ្វើឱ្យមានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុក។
ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ត្រូវតែដើរលើផ្លូវ ដោយការប្រុងប្រយ័ត្ន ក្នុងការប្រឈមមុខជាមួយទីក្រុងប៉េកាំង គឺត្រូវធានាថា បច្ចេកវិទ្យារបស់ខ្លួន នឹងមិនត្រូវក្លាយជាឧបករណ៍ជំនួយដល់យោធាចិននោះទេ ហើយត្រូវធានាឱ្យបាននូវសុវត្ថិភាពខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ផ្នែកសំខាន់ៗ ដូចជាវត្ថុពាក់កណ្ដាលចម្លង (Semiconductor) ជាដើម។ លើសពីនេះ អាមេរិកមិនគួរសង់ជញ្ជាំងរារាំងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយចិននោះទេ។ បើទោះបីជាស្ថិតក្នុងកាលៈទេសៈនៃភាពតានតឹងក៏ ដោយ ប៉ុន្តែការធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិន ត្រូវតែបន្តទៅមុខជានិច្ច។
ការស្វែងរកតុល្យភាពឱ្យបានត្រឹមត្រូវ រវាង«ការប្រឈមមុខដាក់គ្នា» និង«កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ» ជាមួយប្រទេសចិន គឺពិបាកជាងការអនុវត្តគោលនយោបាយរាំងខ្ទប់ឥទ្ធិពលសហភាពសូវៀតទៅទៀត។ បច្ចុប្បន្ននេះ រដ្ឋបាលលោក បៃដិន កំពុងព្យាយាមស្វែងរកវិធីសាស្ត្រដ៏ត្រឹមត្រូវ ក្នុងដំណើរឆ្ពោះទៅរកការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយចិន។ យើងសង្កេតឃើញថា អាមេរិកប្រើប្រាស់ បានល្អនូវវិធីសាស្ត្រសំខាន់ៗចំនួន២ និងមិនបានល្អចំនួនមួយ។
យុទ្ធសាស្ត្រដ៏ឈ្លាសវៃបំផុត ដែលសភាអាមេរិកបានបង្កើតឡើង ដើម្បីប្រកួតប្រជែងជាមួយនឹងចិន គឺការអនុម័តច្បាប់ស្ដីពីវិទ្យាសាស្ត្រ និងបន្ទះឈីប (Chips and Science Act) កាលពីខែសីហា។ ច្បាប់ថ្មីនេះ នឹងដាក់ចេញនូវថវិកាចំនួន ២៨០ប៊ីលានដុល្លារ ក្នុងរយៈពេល ១០ ឆ្នាំខាងមុខ ដើម្បីបង្កើនការប្រកួតប្រជែងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យារបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ គោលដៅមួយដ៏សំខាន់នៃច្បាប់នេះ គឺការជំរុញការផលិតវត្ថុពាក់កណ្ដាលចម្លង នៅក្នុងស្រុក ព្រោះសព្វថ្ងៃនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក អាចផលិតបានត្រឹមតែ ១២% នៃបន្ទះមីក្រូឈីប នៅលើពិភពលោកបើធៀបនឹងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ អាមេរិកអាចផលិតបាន ៣៧%។ ច្បាប់នេះអាចជួយឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកប្រកួតប្រជែងជាមួយកោះតៃវ៉ាន់ ដែលជាកោះផលិតវត្ថុពាក់កណ្ដាលចម្លងច្រើនជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។
យ៉ាងក៏ដោយ គេសង្កេតឃើញថា នៅតែមានហានិភ័យពាក់ព័ន្ធនឹងគោលនយោបាយឧស្សាហកម្មមួយនេះ។
ឧទាហរណ៍ តើនឹងមានអ្វីកើតឡើង ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលគាំទ្រក្រុមហ៊ុន ឬបច្ចេកវិទ្យាខុស? ប៉ុន្តែក្នុងករណីនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក គ្មានជម្រើសផ្សេងទៀត ដើម្បីធានានូវសន្តិសុខសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនឡើយ។ កាលពីខែតុលា លោក បៃដិន បានដាក់ចេញបទប្បញ្ញត្តិហាមឃាត់ការនាំចេញបច្ចេកវិទ្យាផលិតបន្ទះឈីបរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទៅកាន់ប្រទេសចិន ដែលនេះវាបង្ហាញឱ្យឃើញថា លោក បៃដិន កំពុងឈានជើងចូលលេងល្បែងពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិន។
ការធ្វើបែបនេះ ដោយសារតែអាមេរិកជឿថា បច្ចេកវិទ្យាទំនើប ដែលពលរដ្ឋអាមេរិកកំពុងប្រើប្រាស់នោះ ជាអាវុធបច្ចេកវិទ្យារបស់ចិន ប៉ុន្តែការទប់ស្កាត់បច្ចេកវិទ្យាទាំងនោះពីការហូរចូលហាក់មិនអាចធ្វើទៅរួចនោះទេ ដូច្នេះក៏មិនអាចហាមការប្រើប្រាស់នេះ ក្នុងគោលបំណងយោធានោះដែរ។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសិង្ហបុរី បានពិពណ៌នាបទបញ្ជាប្រតិបត្តិរបស់លោក ចូ បៃដិន នេះថា ជាការប្រកាសសង្គ្រាមបច្ចេកវិទ្យា ហើយវា គឺជាសង្គ្រាមឯកតោភាគី។
សហរដ្ឋអាមេរិកធ្លាប់សង្ឃឹមថា សម្ព័ន្ធមិត្តអន្តរជាតិ នឹងមិនផ្គត់ផ្គង់បន្ទះឈីបទំនើបៗទៅកាន់ចិននោះទេ ប៉ុន្តែតួអង្គសំខាន់ៗ នៅក្នុងចំណោមបណ្ដាប្រទេសឧស្សាហកម្មធំៗ រួមមានប្រទេសហូឡង់ និងជប៉ុន បានរក្សាសិទ្ធិមិនធ្វើតាមវិធីសាស្ត្ររបស់អាមេរិកឡើយ។ ទណ្ឌកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក អាចនឹងមានប្រតិកម្មអាក្រក់ត្រឡប់មកវិញ ប្រសិនបើវានាំឱ្យមានភាពតានតឹងមិនត្រឹមតែជាមួយប្រទេសចិនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនផងដែរ។
ប្រទេសចិនអាចអភិវឌ្ឍសមត្ថភាព ក្នុងការផលិតមីក្រូឈីបកម្រិតខ្ពស់ បានលឿន ប្រសិនបើខ្លួនទទួលបានជំនួយពីបណ្ដាក្រុមហ៊ុនបរទេស។ ដើម្បីឱ្យសម្ព័ន្ធមិត្តព្រមដើរទន្ទឹមនឹងការរឹតបន្តឹងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រធានាធិបតី បៃដិន ត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណាឱ្យប្រទេសទាំងអស់នោះ ឃើញថា លោកមានចេតនារាំងខ្ទប់តែការគំរាមកំហែងផ្នែកយោធារបស់ប្រទេសចិនប៉ុណ្ណោះ មិនមែនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិននោះទេ។
ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ប្រធានាធិបតី ដូណាល់ត្រាំ បានដំឡើងពន្ធនាំចូលពីចិនរហូតដល់ ២៥ភាគរយទៅលើទំនិញ ២/៣ នៃការនាំចូលសរុប ៣៣៥ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក។ យុទ្ធសាស្ត្រនេះបានបរាជ័យ ដោយបណ្ដាលឱ្យអតិផរណាកើនឡើង ប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរបស់ពលរដ្ឋអាមេរិក កាត់បន្ថយការនាំចេញកសិផល បរាជ័យក្នុងការបង្កើនការងារផលិតកម្មនិងជះឥទ្ធិពលតិចតួចលើឱនភាពពាណិជ្ជកម្ម រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន។
ការសិក្សាមួយបានប៉ាន់ប្រមាណថា អំឡុងពេលនោះ ពលរដ្ឋអាមេរិកបានបាត់បង់ការងារធ្វើប្រមាណជា ២៤៥ ០០០នាក់ ប៉ុន្តែលោក បៃដិន បានបដិសេធមិនលុបចោលយន្តការរបស់លោក ត្រាំ នោះទេដោយលោកចង់ឱ្យគេមើលឃើញថា លោកជាអ្នកការពារវណ្ណៈកណ្តាល ហើយមិនចង់ឱ្យគេមើលឃើញថា លោកមានភាពទន់ខ្សោយជាមួយប្រទេសចិននោះទេ។
ការឱបក្រសោបនូវផ្នត់គំនិតគាំពារនិយមរបស់លោក បៃដិន បានរារាំងលោកពីការចូលរួម ក្នុងភាពជាដៃគូអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក (Trans-Pacific Partnership) ឡើងវិញ ដែលវាជាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់ក្នុងចំណោមប្រទេសអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកចំនួន ១២ ប្រទេស។
សូមរំឭកថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះធ្លាប់ត្រូវបានចរចាចូលរួម កាលពីរដ្ឋការលោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ប៉ុន្តែក៏ត្រូវលោក ដូណាល់ ត្រាំដកខ្លួនចេញ ដោយមិនសមហេតុផលជាទីបំផុត។ ផ្ទុយទៅវិញ លោក បៃដិន បានចាប់ផ្តើមគម្រោងស្រដៀងគ្នាមួយ ដែលគ្មានប្រសិទ្ធភាពសោះឡើយ នោះគឺក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក (Indo-Pacific Economic Framework) ដែលនឹងត្រូវបរាជ័យនាពេលខាងមុខ ព្រោះវាមិនបានផ្តល់នូវការពង្រីកទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ លោក បៃដិន ក៏ទើបតែបានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់មួយ ដែលមានលក្ខណៈគាំពារនិយម។ ការធ្វើបែបនេះ បានធ្វើឱ្យប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តមានភាពអាក់អន់ស្រពន់ចិត្ត និងកាន់តែពិបាកក្នុងការរួមគ្នាប្រឆាំងនឹងប្រទេសចិន។ សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នោះ ត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាច្បាប់ស្ដីពីការកាត់បន្ថយអតិផរណា (Inflation Reduction Act) ដែលជាការផ្ដល់ឥណទានពន្ធចំនួន ៧ ៥០០ដុល្លារ ក្នុងការយកទៅទិញរថយន្តអគ្គិសនី ដែលដំឡើងរួចហើយ នៅអាមេរិកខាងជើង។ ដូច្នេះហើយ ក្រុមហ៊ុនផលិតរថយន្តរបស់កូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន និងអាល្លឺម៉ង់ មានការខឹងសម្បា ដោយពួកគេដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា នឹងធ្លាក់ចុះកំណើននៃការលក់របស់ខ្លួន។
ទោះយ៉ាងណា សហរដ្ឋអាមេរិកមិនមានការប្រឆាំងដោយបើកចំហរ ចំពោះភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយ ក្នុងតំបន់ (RCEP) ដែលប្រទេសចិនបានចូលរួមសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសចំនួន ១៤ផ្សេងទៀត ក្នុងនោះក៏មានសម្ព័ន្ធមិត្តជិតស្និទ្ធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ ដូចជាកូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន និងអូស្ត្រាលីជាដើម។ នៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងពង្រីកពាណិជ្ជកម្មនេះ យើងសង្កេតឃើញថា វាមានភាពខុសគ្នាតិចតួចប៉ុណ្ណោះ រវាងលោក ដូណាល់ ត្រាំ និងលោក ចូ បៃដិន។
គោលជំហររបស់គណបក្សទាំង២ គឺគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ និងគណបក្សសាធារណរដ្ឋវិញ មានការយល់ស្របគ្នាថា ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ដោយសេរី ជាពិសេសជាមួយប្រទេសចិន ធ្វើឱ្យអាមេរិកខាតបង់ការងារជាច្រើន ប៉ុន្តែដូចដែលបានសង្ខេប នៅក្នុងអក្សរសិល្ប៍សេដ្ឋកិច្ចសាកលវិទ្យាល័យហាវើដ (Harvard Business Review) ថា «រដ្ឋមួយចំនួន នៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានបាត់បង់ការងារផ្នែកផលិតកម្ម ដោយសារលទ្ធផលនៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ជាមួយប្រទេសចិននៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០ ប៉ុន្តែនិន្នាការនោះ ត្រូវបានបញ្ចប់ហើយ»។
ជាងនេះទៅទៀត សូម្បីតែនៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០ ក៏មានភ័ស្តុតាង ដែលបង្ហាញថា ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសចិនបានបង្កើនការងារជាពិសេសបង្កើតការងារថ្មីៗ ក្នុងវិស័យសេវាកម្ម។
សរុបជារួម លោក បៃដិន បានសម្រេចចិត្តត្រឹមត្រូវក្នុងការគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យារបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងកំណត់ការនាំចេញបន្ទះឈីបទំនើបទៅកាន់ប្រទេសចិន ប៉ុន្តែលោកកំពុងបង្កើតកំហុសដ៏ធំមួយ ដោយមិនខ្វាយខ្វល់ពីរឿងពាណិជ្ជកម្មសេរីទៅវិញ។ ប្រទេសចិនកំពុងសម្លឹងរកមើលការពង្រីកពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិរបស់ខ្លួន ហើយអាមេរិកក៏គួរតែធ្វើដូចគ្នា ជាជាងនៅស្ងៀមឥតប្រយោជន៍។ ប្រសិនបើអាមេរិកត្រូវជាប់គាំងក្នុងការប្រកួតប្រជែងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយចិន អាមេរិកត្រូវតែលេង ដោយប្រើយុទ្ធសាស្ត្រវាយលុក និងការពារក្នុងពេលតែមួយ៕
វីដេអូ៖