ប្រធានាធិបតីតួកគី​លោក​ Tayyip Erdogan បាន​ប្រកាស​ដាក់​ប្រទេស​ក្នុងភាព​អាសន្នកាលពី​ថ្ងៃទី ៧ ​ខែកុម្ភៈ​ឆ្នាំ ២០២៣ ​នៅ​ក្នុងតំបន់​ខេត្តចំនួន ១០ ​ដែល​ត្រូវបាន​បំផ្លិចបំផ្លា​ញ​ដោយ​គ្រោះរញ្ជួយ​ដី​ចំនួន ២ លើក​និងដែល​បាន​សម្លាប់​មនុស្ស​ជាង​ ៨ ៣០០ នាក់ ​និង​បាន​បន្សល់ទុក​នូវ​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ដែលត្រូវ​បាន​បំផ្លិចបំផ្លាញ​នៅ​ទូទាំង​តំបន់​ភាគខាង​ត្បូង​នៃ​ប្រទេស​តួកគី ​និង​ប្រទេស​ស៊ីរី​ទៀតផង​។

១ ថ្ងៃ បន្ទាប់​ពី​ការវាយ​ប្រហារ​ដោយ​គ្រោះរញ្ជួយ​ដី​ក្រុម​អ្នកជួយស​ង្គ្រោះជា​ច្រើន​ពាន់នាក់ ​បាន​ចេញ​ប្រតិបត្តិការ​ក្នុង​ស្ថានភាព​ដ៏លំបាក​ជា​ខ្លាំង ពោលគឺ​ត្រូវត​ស៊ូជីក​យក​មនុស្ស​ចេញពី​គំនរ​បាក់បែក​នៃ​អគារ​ដែលដួល​រលំ​ទាំងអស់នោះ។​ទំហំនៃ​គ្រោះ​មហន្តរាយ​កាន់តែ​ធំធេង​បែបនេះ​ចំនួន​អ្នកស្លាប់​ទំនង​ជា​នឹង​កើន​ឡើង​បន្ថែមទៀត។​មន្ត្រី​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ​ម្នាក់​បាន​លើ​កឡើងថា​៖ ​«ខ្ញុំមាន​ការ​ភ័យខ្លាច​ថា​ កុមា​ររាប់ពាន់​នាក់​ អាច​នឹង​ត្រូវ​ស្លាប់​»។

អគារ​រាប់ពាន់​ខ្នងត្រូវ​បាន​ដួលរលំ​មន្ទីរពេទ្យ​ និង​សាលារៀន​ត្រូវបាន​បាន​បំផ្លាញ​អស់ខ្ទេចខ្ទី​ហើយ​មនុស្ស​រាប់ម៉ឺន​នាក់​ត្រូវបាន​រងរបួស​ និង​បាត់បង់​ផ្ទះសំបែង​ ទាំងនៅក្នុង​ប្រទេស​តួកគី​និង​ប្រទេសស៊ីរី។ ​គ្រោះរញ្ជួយ​ដី​កម្រិត​ ៧,៨ ​រ៉ិចទ័រ​នេះ ​គឺជា​គ្រោះធ​ម្មជាតិ​ដ៏​កាច​សាហាវ​បំផុត​មិន​ធ្លាប់​កើតមាន​នៅក្នុង​ប្រទេស​តួកគី​ គិត​ចាប់តាំង​ពីឆ្នាំ​ ១៩៩៩​ មក។​ ដោយ​ឡែក កិច្ចខិត​ខំប្រឹងប្រែង​ជួយ​សង្គ្រោះ ត្រូវបាន​រំខាន​ដោយ​អាកាស​ធាតុ​ត្រជាក់ខ្លាំង​ និង​បាន​ប៉ះពាល់​ដល់​ដំណើរការ​ផ្តល់​ជំនួយ​ហើយបាន​ធ្វើឱ្យ​ស្ថានភាព​អ្នកគ្មានផ្ទះ​សំបែង​ កាន់តែ​វេទនា​ថែមទៀត។ ​មិន​ត្រឹមតែ​ប៉ុណ្ណោះ ​តំបន់​ខ្លះគ្មាន​ប្រេងឥន្ធនៈ​ និង​អគ្គិសនី​ប្រើប្រាស់​ទៀតផង​។

ក្រុមមន្ត្រី​ដែល​កំពុង​ចុះ​ជួយ​សង្គ្រោះ ​បាន​សម្តែង​ការ​ព្រួយ​បារម្ភជា​ពិសេស​អំពី​ស្ថានភាព​នៅក្នុង​ប្រទេសស៊ី​រីដែ​ល​ទទួល​រងទុក្ខ​រួចមក​ហើយ​ដោយ​វិបត្តិមនុស្ស​ធ​ម៌បន្ទាប់​ពី​សង្គ្រាម​ស៊ីវិលជិត​ ១២ ​ឆ្នាំ​ បែរជា​ត្រូវមក​ជួបគ្រោះ​មហន្តរាយ​ដ៏​កាច​សាហាវ​បែបនេះ​ទៀត។​នៅក្នុង​សុន្ទរកថា​មួយកាល​ពីថ្ងៃ​អង្គារ​លោក​ Erdogan​ បាន​ប្រកាសថា​ ខេត្ត​ចំនួន​ ១០ ​របស់​ប្រទេសតួកគី​ ដែល​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ដោយ​គ្រោះមហន្តរាយ​មួយនេះ​ នឹង​ត្រូវ​ដាក់​ក្នុង​ភាព​អាសន្ន​សម្រាប់​រយៈពេល​៣​ ខែខាងមុខ។​ការណ៍នេះ​នឹង​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ប្រធានា​ធិបតី ​និង​គណៈ​រដ្ឋមន្ត្រីត្រូវ​បំពេញ​នីតិវិធី​ដោយ​ត្រូវឆ្លងកាត់​សភា​ក្នុងការ​អនុម័ត​ច្បាប់ថ្មី​ និង​កំណត់​ ក៏ដូចជា​ព្យួរ​សិទ្ធិ​និង​សេរីភាព​មួយចំនួន​របស់​ពល​រដ្ឋ​តួកគី​។

លោក ​Erdogan ​ដែលនឹង​ត្រូវរៀបចំ ​និង​ឈរឈ្មោះ​បោះឆ្នោត​ថ្នាក់ជាតិ​ក្នុង​ខែ​មិថុថា ​ខាងមុខ​ បានលើក​ឡើងថា​រដ្ឋាភិបាល​គ្រោង​នឹង​បើក​សណ្ឋាគារ​នៅក្នុង​មជ្ឈ​មណ្ឌល​ទេសចរណ៍​នៃ​ទី​ក្រុង​អាន់តាល់យ៉ា ​(Antalya)​ នៅ​ភាគខាង​លិច​ប្រទេស​ដើម្បី​ធ្វើជា​កន្លែង​ស្នាក់​នៅ​បណ្តោះ​អាសន្ន​សម្រាប់​ប្រជាជន​ដែល​រងផល​ប៉ះពាល់​ពី​ការ​រញ្ជួយ​ដីមួយនេះ។​ ប្រធានា​ធិបតី​រូបនេះ​បាន​បញ្ជាក់ថា​ ចំនួន​អ្នក​ស្លាប់​បាន​កើន​ឡើង​ដល់​ ៥ ៨៩៤ ​នាក់នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​តួកគី។​ ដោយ​ឡែក​ បើយោង​តាម​រដ្ឋាភិបាល​និង​សេវា​ជួយ​សង្គ្រោះ​នៅ​ភាគពាយ​ព្យ​ដែល​កំពុង​កាន់កាប់​ដោយ​ក្រុមបះបោរ ​បាន​ឱ្យដឹងថា ​នៅក្នុង​ប្រទេស​ស៊ីរី​វិញ​ចំនួន​អ្នកស្លាប់​មាន​ត្រឹមតែ​ជាង ២ ៤៧០​ នាក់​ប៉ុណ្ណោះ​។

អាជ្ញាធរ​តួកគី​បាន​បញ្ជាក់ថា​មនុស្ស​ប្រមាណជា​១៣,៥​លាននាក់​បាន​រងផល​ប៉ះពាល់​នៅក្នុងតំបន់​ដែលមាន​ចម្ងាយ​ប្រហែល​៤៥០ គីឡូ​ម៉ែត្រពី​ទី​ក្រុង​អាដាណា​(Adana)​នៅភាគ​ខាងលិច​ រហូត​ដល់​ទីក្រុង​ឌីយ៉ា​បាគៀ ​(Diyarbakir)​នៅភាគ​ខាងកើត​និង​ចម្ងាយ​ប្រមាណ​ជា៣០០ ​គីឡូ​ម៉ែត្រពី​ទីក្រុងម៉ាឡាតយ៉ា​(Malatya)​នៅភាគ​ខាងជើង ​រហូតដល់​ទៅ​ខេត្ត​ហាថាយ​ (Hatay)​នៅភាគ​ខាងត្បូង។ ​រីឯ​អាជ្ញាធរ​ស៊ីរីវិញ ​បាន​រាយការ​ថា​អ្នក​ស្លាប់​ដោយសារ​គ្រោះរញ្ជួយដីនេះ​បាន​កើតមាន​នៅ​ឆ្ងាយ​រហូត​ដល់​ទៅភាគ​ខាង​ត្បូង​នៃ​ទីក្រុង​ហាម៉ា (Hama)ចម្ងាយ​ប្រហែល​១០០​គីឡូ​ម៉ែត្រ​ពី​ចំណុច​កណ្តាល​នៃ​តំបន់​ចំណុច​រញ្ជួយ​ដី​។

អគ្គនាយក​អង្គការ​សុខភាព​ពិភព​លោកលោក T​edros Adhanom Ghebreyesus ​បានមាន​ប្រសាសន៍​នៅទីក្រុង​ហ្សឺណែវ​ថា «ឥឡូវនេះ​វាជា​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​នឹង​ពេលវេលា។ ​រៀង​រាល់នាទី​រៀងរាល់​ម៉ោងដែល​កន្លងផុត​ទៅ​ឱកាសនៃ​ការស្វែង​រកអ្នក​នៅរស់​រានមាន​ជីវិត​បាន​ថយចុះ​បន្តិចម្ដងៗ​»។​ នៅទូ​ទាំង​តំបន់​កើត​ហេតុ​ក្រុម​អ្នក​ជួយសង្គ្រោះ​បាន​ប្រឹងប្រែង​ពេញ ១ យប់​និង​រហូតដល់​ព្រឹកព្រលឹម​ដើម្បីស្វែង​រក​អ្នកនៅ​រស់រាន​មាន​ជីវិត ខណៈ​ដែល​មនុស្ស​ជាច្រើន​ទៀត​កំពុង​រង់ចាំមើល​នៅខាង​ក្រៅ​គំនរបាក់​បែក​ដោយ​មាន​ក្តី​សង្ឃឹមថា​មិត្តភក្តិ​និង​សាច់ញាតិ​របស់​ពួកគេ​អាចនឹង​ត្រូវ​បាន​រកឃើញ​នៅ​រស់​រានមាន​ជីវិត​។

នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​តួកគី​ទី​ក្រុង​អាន់តាក​យ៉ា ​(Antakya)​ នៃ​ខេត្ត​ហាថាយ​ ដែលស្ថិត​នៅជិត​ព្រំដែន​ប្រទេស​ស៊ីរី​គេ​បាន​ឮ​សំឡេង​ស្ត្រីម្នាក់​បាន​ស្រែក​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ជួយ​នៅ​ក្រោម​គំនរ​បាក់បែក។ ​រីឯ​ក្រុម​អ្នកកាសែត Reuters បានឃើញ​សាកសព​ក្មេង​តូចម្នាក់​ដេក​ស្លាប់​នៅក្បែរ​នោះទៀ​តផង​។ ​កំពុង​ស្រែក​យំ​ក្រោម​ដំណក់​ទឹក​ភ្លៀង​ពលរដ្ឋម្នាក់​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា​ដេនីស្ស (Deniz) បានឈរ​ឱប​ដៃ​ទាំង​អស់​សង្ឃឹម។

លោក​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា «ពួកគេ​កំពុង​តែ​បន្លឺ​សំឡេង​ប៉ុន្តែ​គ្មាន​នរណា​មកជួយ​ទេ។ យើងខ្ទេចខ្ទី​អស់​ហើយយើង​ខ្ទេចខ្ទី​អស់ហើយ​ព្រះអើយ​... ពួក​គេកំពុង​ស្រែកថា​ជួយ​យើងផ​ង”​ប៉ុន្តែយើង​មិន​អាច​ជួយ​សង្គ្រោះ​ពួកគេ​បាន​ទេតើយើង​នឹង​ជួយសង្គ្រោះ​ពួកគេ​ដោយ​របៀប​ណាទៅ? ​អត់​ទាន់មាន​អ្នក​ជួយ​សង្គ្រោះ​មកដល់​ទេ​តាំង​ពី​ព្រឹក​ព្រលឹម​មក​ហើយ»។ លើស​ពីនេះ ​មាន​គ្រួសារ​ខ្លះ​បាន​ដេក​ក្នុង​រថយន្ត​ ដែលកំពុង​ចត​តម្រង់​ជួរ​គ្នា​នៅ​តាម​ដង​ផ្លូវ​។

កញ្ញា​អាយ​ឡា (Ayla)​កំពុង​ឈរ​ក្បែរ​គំនរ​កម្ទេចថ្ម​អគារ៨​ ជាន់ ហើយ​បាននិយាយថា​កាល​ពី​ថ្ងៃចន្ទ​ នាងបាន​បើក​ឡានឆ្ពោះ​មក​កាន់​ខេត្តហា​ថាយ ​ដោយ​ចេញ​ដំណើរពី​ទីក្រុង ​Gaziantep​ ដើម្បី​ទៅស្វែង​រក​ម្តាយ​របស់នាង។​ ខណៈ​ក្រុមអ្នក​ជួយ​សង្គ្រោះ​មកពី​នាយកដ្ឋាន​ពន្លត់​អគ្គិ ​ភ័យ​អ៊ីស្តង់ប៊ុល​កំពុង​ធ្វើការ​នៅក្នុង​អគារ​បាក់បែក​នៅក្បែរនោះ។​នាង​បាន​ថ្លែង​ថា​«រហូតមក​ទល់ពេលនេះ ​គេ​មិន​ទាន់អាច​រក​ឃើញ​អ្នក​នៅ​រស់​នៅ​ឡើយ​ទេ​»។

អាជ្ញាធរ​គ្រប់គ្រង​គ្រោះ​មហន្តរាយ​និង​គ្រាអាសន្ន ​(AFAD) ​របស់​ប្រទេស​តួកគី​ បាន​ឱ្យដឹងថា ​អគារ​ចំនួន​ ៥ ៧៧៥​ ខ្នង​ត្រូវ​បាន​បំផ្លិច​បំផ្លាញ​ដោយ​ការ​រញ្ជួយ​ដីមួយនេះ​ហើយ​មនុស្សជាង​ ២​ ម៉ឺន​នាក់​បាន​រងរបួស។​រូបភាព​ពី​យន្តហោះ​គ្មា​ន​មនុស្ស​បើក​មួយ​ដែល​បាន​ហោះពី​លើខេ​ត្តហា​ថាយ ​បង្ហាញ​ពី​ប្លុកមួយ​ដែលមាន​ផ្ទះ​ល្វែង​យ៉ាងច្រើន​ បានដួល​រលំគរ​ជាន់​លើគ្នាដែលនេះ​បង្ហាញ​ថា​ចំនួន​អ្នកស្លាប់​ពិតប្រាកដ​ទំនង​ជា​មានច្រើន​ជាង​ចំនួន​សរុប​បច្ចុប្បន្ន​។

នៅ​ទីក្រុងហ្សឺណែវ​អ្នក​នាំពាក្យ​របស់​អង្គការ​យូនីសេហ្វ ​(UNICEF) លោក James Elder ​បានលើក​ឡើងថា៖​ «ការរញ្ជួយ​ដីដ៏​កាច​សាហាវនេះ ​ប្រហែល​ជា​បាន​សម្លាប់​កុមារ​រាប់ពាន់នាក់»។ ​លោក​បាន​បន្ត​ថា​ សាលារៀន​មន្ទីរពេទ្យ​និង​បរិក្ខារ​ពេទ្យ​និង​អគារអប់រំ​ជាច្រើន​ទៀត​ត្រូវ​បាន​ខូចខាត​ទាំងអស់។​លោក​បាន​បន្ថែមថា​ជន​ភៀសខ្លួន​នៅ​ភាគពាយ​ព្យ​ប្រទេស​ស៊ីរី​និង​នៅតួកគី​គឺ​ជា​ក្រុមមនុស្ស​ដែលងាយ​រងគ្រោះ​បំផុត​ និង​ដែល​រង​ផលប៉ះពាល់​ខ្លាំងជាង​គេបំផុត​។

នៅទី​ក្រុងហាម៉ា​(Hama)​ប្រទេសស៊ីរី​វិញ​លោក​Abdallah al Dahan​ បាន​គូស​បញ្ជាក់ថា​ពិធី​បុណ្យសព​គ្រួសារ​ជាច្រើន​បានធ្វើ​ឡើងកាល​ពី​ថ្ងៃអង្គារ។លោក​បាន​និយាយ​ប្រាប់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​តាម​ទូរស័ព្ទ​ថា «វា​ជា​ទិដ្ឋភាព​ដ៏​គួរ​ឲ្យ​រន្ធត់​ខ្លាំងបំផុត។ ពេញ១ ជីវិត​របស់ខ្ញុំ​ខ្ញុំ​មិន​ដែលបា​ន​ឃើញរឿង​អ្វី​ដែល​សោកសៅ​ដូច​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​នោះទេ​»។

គួរ​កត់​សម្គាល់ថា ​វិហារ​អ៊ិស្លាម​ជាច្រើន​កន្លែង​បាន​បើក​ទ្វារ​ទទួល​ដល់​គ្រួសារណា​ដែល​ផ្ទះ​របស់​ពួកគេ​ត្រូវ​បាន​បំផ្លិចបំផ្លាញ។​ទីភ្នាក់ងារ​សារព័ត៌​មាន​រដ្ឋ​ស៊ីរី​មួយ​ឈ្មោះថា​SANA​ បាន​រាយការថា​ចំនួន​អ្នក​ស្លាប់នៅ​ក្នុង​តំបន់​កាន់កាប់​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល​ស៊ីរី​បាន​កើន​ឡើង​ដល់៨​១២នាក់។នៅ​តំបន់​ភាគ​ពាយព្យ​ដែល​កាន់កាប់​ដោយ​ក្រុម​ឧទ្ទាម​ចំនួនអ្នក​ស្លាប់មាន​ច្រើនជាង​៧៩០​នាក់នេះ​បើយោងតាម​កង​ការពារ​ស៊ីវិល​ស៊ីរី​ដែល​ជា​សេវា​ជួយ​សង្គ្រោះ ​និង​ដែលគេ​ស្គាល់ថា​ជា​ក្រុម​មួក​ពណ៌ស​(White Helmets)​និង​ល្បីល្បាញ​ខាងការ​ជីក​យក​មនុស្ស​ចេញពី​គំនរបាក់​បែក​ដោយការ​វាយ​ប្រហារ​តាម​អាកាស​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កន្លងមក​។

ប្រធាន​ក្រុម​លោកRaed al-Saleh ​បាន​និយាយថា៖​ «មាន​ការ​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​អស់ពី​សមត្ថភាព​របស់​ក្រុម​ពួកយើង​ប៉ុន្តែ​ពួកគេ​មិនអាច​ឆ្លើយតប​ទៅនឹង​គ្រោះ​មហន្តរាយ​និង​ការ​ដួល​រលំ​អគារ​ដ៏ច្រើន​បែបនេះ​ បានទាន់​ពេលភ្លាមៗ​នោះទេ»។​លោក​បានបន្តថា៖​«យើងបា​ន​អស់​ពេល​វេលា​ ពោល​គឺពួក​យើងមិន​មាន​កម្លាំង​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុង​ការ​ជួយសង្គ្រោះ​ជនរងគ្រោះ​រាប់រយ​គ្រួសារ​ទាំងអស់​ដែលជាប់នៅ​ក្រោម​គំនរ​បាក់បែក​នៃ​អគារនោះ​ទេដូច្នេះ​ពួកយើង​ត្រូវការ​ជំនួយ​ជា​បន្ទាន់ពី​ក្រុម​អន្តរជាតិ​»។

សម្រាប់​មន្ត្រី​មនុស្ស​ធម៌​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ប្រចាំ​ប្រទេស​ស៊ី​រីវិញ ​បាន​លើកឡើងថា«កង្វះ​ប្រេងឥន្ធនៈ​និង​អាកាស​ធាតុ​ដ៏​អាក្រក់​កំពុង​បង្កជា​ឧបសគ្គ​សម្រាប់​ក្រុម​អ្នក​ជួយ​សង្គ្រោះ»​។​ លោក El-Mostafa​ Benlamlih​ដែលជា​អ្នក​សម្របសម្រួល​ក្នុង​ស្រុក​របស់​អង្គការ​សហប្រជា​ជាតិ​បាន​ប្រាប់​សារព័ត៌មាន ​Reuters ​ពីទីក្រុង​ដាម៉ាស ​(Damascus) ប្រទេស​ស៊ីរី​ថា​ «ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធត្រូ​វបាន​ខូចខាត​ផ្លូវដែល​យើងធ្លាប់​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់​ការងារ​មនុស្សធម៌​ក៏​ត្រូវ​បាន​ខូចខាត​ដូចគ្នា​»។

មិនត្រឹម​តែប៉ុណ្ណោះ​ បណ្ដាញ​អ៊ីធឺ​ណិតក៏​ដំណើរ​ការ​មិនល្អ​ហើយផ្លូវ​ដែលឆ្លង​កាត់​ពីទីក្រុង​មួយទៅ​កាន់ទី​ក្រុងមួយ​ចំនួនទៀត​នៅ​ប្រទេសតួកគី​ ក៏ត្រូវរង​ការ​ខូចខាត ​ដែលជា​ហេតុធ្វើ​ឱ្យពិបាក​ក្នុងការ​ធ្វើដំណើរ​ចូលទៅ​វាយតម្លៃ​ផលប៉ះពាល់ ​និង​ការ​ដឹកជញ្ជូន​ជំនួយ​ផ្សេងៗ​៕