.jpg)
លោក មេធាវី សួន វីរៈបញ្ញា កាលពីកន្លងមក។ រូបថត សហការី
ជាទូទៅការប្រព្រឹត្តបទល្មើសឃាតកម្ម គឺសុទ្ធតែប្រឈមនឹងការផ្ដន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់។ ចុះបើករណីនេះធ្វើឡើងដោយអចេតនា តើអ្នកប្រព្រឹត្តត្រូវទទួលខុសយ៉ាងណា? ជុំវិញចម្ងល់នេះភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ បានសុំការពន្យល់ពីលោកមេធាវី សួន វីរៈបញ្ញា ប្រធានក្រុមហ៊ុនមេធាវី ជីជី អន្តរជាតិ ដែលមានអាសយដ្ឋាននៅអគារលេខ ២២៤D ផ្លូវលេខ ២១ ស្ថិតក្នុងភូមិព្រែកតាឡុង សង្កាត់ចាក់អង្រែក្រោម ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញតាមរយៈសំណួរដូចខាងក្រោម៖
តើបទមនុស្សឃាតដោយអចេតនានេះ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសកម្រិតណា?
គេសង្កេតឃើញមានបទល្មើសជាច្រើនបានកើតឡើងនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា បច្ចុប្បន្ន ហើយបទល្មើសនីមួយៗ សុទ្ធតែមានចរិតលក្ខណៈនៃការប្រព្រឹត្តបទល្មើស និងព្យសនកម្មខុសៗគ្នាពោលគឺមានបទល្មើសខ្លះបង្កព្យសនកម្មស្រាល ឯបទល្មើសខ្លះទៀតធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិតបុគ្គលដែលអំពើនោះកើតចេញពីកំហុសដោយចេតនា និងកំហុសអចេតនា។
ជាគោលការណ៍ទូទៅធាតុផ្សំនៃបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌត្រូវតែមានធាតុចេតនានៅក្នុងនោះមានន័យថា បុគ្គលនោះបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសនោះដោយមានការយល់ដឹងពេញលេញ និងធ្វើចេញពីចេតនារបស់ខ្លួនប៉ុន្តែក៏មានបទល្មើសមួយចំនួនដែលជាបទល្មើសពិសេស ហើយមានព្យសនកម្មធ្ងន់ធ្ងរដែលតម្រូវឱ្យកំណត់ថាជាបទល្មើសទោះបីជាមិនមានចេតនាក្នុងការប្រព្រឹត្តក៏ដោយ។ បទល្មើសនោះគឺបទល្មើសមនុស្សឃាតដោយអចេតនាដែលមានចែងនៅក្នុងមាត្រា ២០៧ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
យោងតាមមាត្រា ២០៧ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ចែងថា៖ បទមនុស្សឃាតដោយអចេតនា គឺជាអំពើបណ្តាលឱ្យស្លាប់អ្នកដទៃដោយ៖
១-ការធ្វេសប្រហែសការមិនប្រុងប្រយ័ត្ន ឬការខ្ជីខ្ជា។
២-ការបំពានលើកាតព្វកិច្ចសន្តិសុខ ឬកាតព្វកិច្ចប្រុងប្រយ័ត្នដែលច្បាប់តម្រូវ។
ចំពោះបទល្មើសមនុស្សឃាតដោយអចេតនានេះត្រូវផ្ដន្ទាទោស ដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ឆ្នាំទៅដល់ ៣ (បី) ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ ពី ២ ០០០ ០០០ (ពីរលាន) រៀលទៅ ៦ ០០០ ០០០ (ប្រាំមួយលាន) រៀល។
តើបទមនុស្សឃាតដោយអចេតនាត្រូវផ្ដន្ទាទោសចំពោះបុគ្គលណាខ្លះ? តើរូបវន្តបុគ្គល ឬនីតិបុគ្គលអាចត្រូវទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌចំពោះបទល្មើសនេះដែរឬទេ?
គ្រប់រូបវន្តបុគ្គល ឬនីតិបុគ្គលដែលបានប្រព្រឹត្តបទល្មើស និងគ្រប់ធាតុផ្សំនៃបទល្មើសដូចមានកំណត់នៅក្នុងមាត្រានេះត្រូវទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌចំពោះទង្វើរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែការអនុវត្តទោសចំពោះរូបវន្តបុគ្គល និងនីតិបុគ្គលមានលក្ខណៈខុសគ្នា ដោយហេតុថាស្របតាមស្មារតីនៃមាត្រា ២០៧ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានកំណត់អំពីការដាក់ទណ្ឌកម្មចំពោះរូបវន្តបុគ្គលគឺមានតែការដាក់ទោសពិន័យជាប្រាក់ និងទោសពន្ធនាគារតាមអំណាចសាលក្រមតែប៉ុណ្ណោះ។
ចំណែកឯនីតិបុគ្គលវិញផ្អែកតាមមាត្រា ២០៩ ស្តីពីការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌរបស់នីតិបុគ្គលគឺបានកំណត់ជាទោសពិន័យជាប្រាក់ និងមានទោសបន្ថែមទៀតដែលមានខ្លឹមសារថាការរំលាយតាមបែបកំណត់ដោយ (មាត្រា ១៧០ ការរំលាយ និងការជម្រះបញ្ជីបុគ្គល) ការដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការតាមដានត្រួតពិនិត្យរបស់តុលាការ (មាត្រា ១៧១) និងការហាមឃាត់សកម្មភាពមួយចំនួនទៀតដូចជា ការបិទគ្រឹះស្ថានសកម្មភាពអាជីវកម្មជាអាទិ៍ ហើយមានការបិទផ្សាយជាសាធារណៈអំពីសេចក្តីសម្រេចផ្តន្ទាទោសនោះគឺធ្វើឡើងតាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយផ្សេងៗ ដូចជា សោតទស្សន៍ និងប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៍ជាអាទិ៍។
(សូមរង់ចាំអានវគ្គបន្តនៅសប្ដាហ៍ក្រោយ)
