.jpg)
លោកមេធាវី លី កុសល កាលពីពេលកន្លងមក។ រូបថត សហការី
កាលពីដើមខែនេះភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍បានផ្សព្វផ្សាយជាបន្តបន្ទាប់អំពីដំណើរការដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ តាមរយៈការពន្យល់ពីលោកមេធាវី លី កុសល ដែលមានការិយាល័យបម្រើការនៅផ្ទះលេខ ៤៥Eo ផ្លូវលេខ ៩ ក្នុងភូមិត្រពាំងថ្លឹង សង្កាត់ចោមចៅ ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ។ ដោយឡែកសម្រាប់លេខនេះលោកមេធាវីបានពន្យល់ពីភាពខុសគ្នារវាងការដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ និងការព្យួរទោសតាមរយៈសំណួរមួយចំនួនដូចខាងក្រោម ៖
មានសំណុំរឿងខ្លះ ជនជាប់ចោទត្រូវបានតុលាការផ្ដន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររួចហើយ តែអនុវត្តទោសបានមួយរយៈក៏ត្រូវតុលាការសម្រេចឱ្យចេញវិញ ឯទោសនៅសល់ត្រូវព្យួរ។ ត្រង់ចំណុចនេះតើការព្យួរទោស និងការដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការខុសគ្នាបែបណា?
ការព្យួរទោស និងការដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការមានលក្ខណៈខុសគ្នា។
-ការព្យួរទោសមានចែងចាប់ពីមាត្រា ១០៤ ដល់មាត្រា ១៣៥ ក្រមព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាគឺជនជាប់ចោទមានពិរុទ្ធភាព ហើយចៅក្រមបានសម្រេចផ្តន្ទាទោសជនជាប់ចោទរួចហើយ ក៏ប៉ុន្តែទោសនេះមិនត្រូវបានតុលាការយកមកអនុវត្តនោះទេ។
ឧទាហរណ៍ៈ ករណីបទល្មើសលួច ចៅក្រមបានប្រកាសថា ជនជាប់ចោទពិតជាមានទោសហើយត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេល ១ ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ចំនួន ១ ០០០ ០០០ (មួយលាន) រៀល។ តុលាការប្រកាសព្យួរទោសនេះ មានន័យថា ជនជាប់ចោទមិនត្រូវបានជាប់ពន្ធនាគារទេគឺមានសេរីភាពជាធម្មតា។ លុយពិន័យក៏អាចត្រូវព្យួរដោយមិនចាំបាច់បង់ដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែទាក់ទងនឹងសំណងជំងឺចិត្តដែលត្រូវបង់ឱ្យជនរងគ្រោះគឺជនជាប់ចោទត្រូវបង់។
រីឯការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ (នៅក្រៅឃុំ) ឬសម្រេចឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន (នៅក្នុងឃុំ) ជាកិច្ចស៊ើបសួររបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរដែលមានចែងចាប់ពីមាត្រា ១៨៥ ដល់មាត្រា ២៣០ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ។ ផ្អែកតាមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការមានអនុភាពបង្គាប់ជនត្រូវចោទដែលបាននៅក្រៅឃុំឱ្យគោរពនូវកាតព្វកិច្ចមួយចំនួន ឬច្រើនមានដូចខាងក្រោមនេះ៖
-បុគ្គលដែលស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការអាចត្រូវបានបង្ខំមិនឱ្យចេញពីព្រំប្រទល់ដែនដីដែលកំណត់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ។
-មិនត្រូវប្តូរលំនៅឋាន ដោយគ្មាន ការអនុញ្ញាតពីចៅក្រមស៊ើបសួរ។
-មិនត្រូវទៅកាន់ទីកន្លែងខ្លះ ដែលកំណត់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ។
-ត្រូវចូលមកបង្ហាញខ្លួនតាមកាលកំណត់នៅចំពោះមុខអង្គភាពនគរបាល ឬកងរាជអាវុធហត្ថដែលចាត់តាំងដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ។
-ត្រូវឱ្យឆ្លើយតបនឹងគ្រប់ការកោះហៅពីបុគ្គលគ្រប់រូប ដែលចាត់តាំងដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ។
-ត្រូវប្រគល់ជូនដល់ការិយាល័យក្រឡាបញ្ជី គ្រប់ឯកសារបញ្ជាក់ពីអត្តសញ្ញាណ។
-មិនត្រូវបើកបររថយន្ត។
-មិនឱ្យទទួល ឬជួបជាមួយបុគ្គលមួយចំនួន ដែលកំណត់ចង្អុលបង្ហាញដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ។
-ដាក់ប្រាក់ធានាដែលចំនួនប្រាក់ធានា និងថិរវេលាបង់ប្រាក់នេះ ត្រូវកំណត់ដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ ដោយផ្អែកលើធនធានរបស់ជនត្រូវចោទ។
-មិនត្រូវកាន់កាប់ ឬយកតាមខ្លួននូវអាវុធ។ ត្រូវប្រគល់ជូនដល់ការិយាល័យក្រឡាបញ្ជី នូវអាវុធដែលជនត្រូវចោទកាន់កាប់។
-ត្រូវប្រគល់ខ្លួនឱ្យពេទ្យពិនិត្យព្យាបាល និងជាយថាហេតុដាក់ឱ្យស្ថិតក្នុងរបបព្យាបាលរោគក្នុងមន្ទីរពេទ្យ។
-ហាមឃាត់ធ្វើសកម្មភាពខាងវិជ្ជាជីវៈមួយចំនួន។
ក្នុងអំឡុងពេលព្យួរទោសនេះ បើជនជាប់ចោទមិនគោរពតាមលក្ខខណ្ឌតុលាការ តើត្រូវប្រឈមនឹងទោសយ៉ាងណាដែរ?
ក្នុងករណីជនជាប់ចោទមិនបានគោរពតាមលក្ខខណ្ឌរបស់តុលាការ ការព្យួរទោសនឹងត្រូវលើកចេញវិញ ហើយជនជាប់ចោទអាចបូកជាមួយទោសដែលមិនទាន់ត្រូវអនុវត្ត ហើយប្រសិនបើជនជាប់ចោទ ប្រព្រឹត្តបទល្មើសថ្មីណាមួយថែមទៀតក្នុងរយៈពេលសាកល្បងនេះ ការព្យួរទោសក៏ត្រូវលើកចេញវិញដូចគ្នាដែរ ហើយជនជាប់ចោទក៏ត្រូវអនុវត្តទោស សម្រាប់បទល្មើសទាំង ២ នេះ៕
