កាលពីសប្ដាហ៍មុន ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ បានផ្សព្វផ្សាយ ១ វគ្គរួចហើយជុំវិញទោសទណ្ឌរបស់មន្ត្រីរដ្ឋដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នករួមការងារក្នុងពេលបំពេញបេសកកម្ម តាមរយៈការពន្យល់ពីលោកមេធាវី កុយ ដុល្លា ជាសមាជិកនៃក្រុមមេធាវីធម្មសាស្ត្រមានការិយាល័យបម្រើការនៅអគារលេខ ៣៦ ជាន់ទី ១០ បន្ទប់លេខ P១០-P១១ ផ្លូវលេខ ១៦៩ សង្កាត់វាលវង់ ខណ្ឌ៧មករា រាជធានីភ្នំពេញ។ រីឯលេខនេះយើងសូមផ្សព្វផ្សាយវគ្គបន្ដដែលមានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម៖
ក្នុងករណីលោក (ក) និងលោក (ខ) បំពេញការងារដូចគ្នាបែបនេះ បើត្រូវផ្តន្ទាទោសតើអាចត្រូវសម្រាលទណ្ឌកម្មទោសបានខ្លះដែរទេ?
ដូចបានលើកឡើងក្នុងសំណួរទី ១ រួចមកហើយ ឋានៈ ការងារ មិនមែនជាមូលហេតុក្នុងការមិនទទួលខុសត្រូវចំពោះបទល្មើសនោះទេ។ ការសម្រាលទោសក៏មិនមានទាក់ទងទៅនឹងការងាររបស់គាត់ដែរ។ ប៉ុន្ដែ ជាគោលការណ៍ កាលណាកាលៈទេសៈនៃបទល្មើស ឬបុគ្គលិកលក្ខណៈនៃជនជាប់ចោទតម្រូវ តុលាការអាចសម្រេចឱ្យជនជាប់ចោទបានទទួលនូវស្ថានសម្រាលទោស (មាត្រា ៩៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ)។ ការសម្រាលទោសនេះអាចផ្ដល់ឱ្យជនជាប់ចោទ ហើយតុលាការនឹងពិចារណាលើគោលការណ៍ច្បាប់ខាងលើ។ ទី ១ បទល្មើសកើតឡើងដោយអចេតនា មានន័យថា អំពើរបស់ជនល្មើសកើតឡើងពីការធ្វេសប្រហែស ខ្ជីខ្ជា មិនប្រុងប្រយ័ត្ន ឬការមិនបំពេញកាតព្វកិច្ចដោយឡែកណាមួយ។ ទី ២ ជនជាប់ចោទ មានកម្រិតវប្បធម៌ទាប ហើយទើបប្រព្រឹត្តបទល្មើសដំបូង និងមិនធ្លាប់ទទួសទោសពីមុនមានកូនតូចក្នុងបន្ទុក និងជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ។ ទី ៣ មានការជួសជុលសំណងរដ្ឋប្បវេណី និងមូលហេតុផ្សេងៗទៀតដែលតុលាការពិនិត្យ និងពិចារណាតាមករណីនីមួយៗ។
ចុះក្នុងករណីនេះ តើលោក (ខ) ត្រូវទទួលបានសំណងពីអង្គភាពរបស់គាត់ដែរទេ?
មុននឹងឈានដល់ការបកស្រាយសំណួរនេះ យើងគួរស្វែងយល់អត្ថន័យនៃពាក្យគន្លឹះជាមុនសិន។ “របបសន្ដិសុខសង្គមផ្នែកហានិភ័យការងារ” សំដៅទៅលើការធានារ៉ាប់រងចំពោះគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗកើតឡើងអំឡុងពេលបំពេញការងាររបស់មន្ដ្រីរាជការស៊ីវិល មានដូចជាគ្រោះថ្នាក់ការងារ គ្រោះថ្នាក់ពេលធ្វើដំណើរ និងជំងឺវិជ្ជាជីវៈជាដើម (មាត្រា ៤ នៃច្បាប់ស្ដីពីការបង្កើតរបបសន្ដិសុខសង្គមផ្នែកហានិភ័យការងារសម្រាប់មន្ដ្រីសាធារណៈនិងផ្នែកថែទាំសុខភាពសម្រាប់មន្ដ្រីសាធារណៈ អតីតមន្ដ្រីរាជការ និងអតីតយុទ្ធជន)។ របបសន្ដិសុខសង្គមផ្នែកហានិភ័យការងារត្រូវបានផ្ដល់ឱ្យមន្ដ្រីរាជការស៊ីវិលតាមរយៈស្ថាប័នប្រតិបត្តិករតែមួយគត់គឺបេឡាជាតិរបបសន្ដិសុខសង្គម (ប.ស.ស) ដែលដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការគ្រប់គ្រង និងចាត់ចែងរបបសន្ដិសុខសង្គមផ្នែកហានិភ័យការងារ។ នៅពេលមានគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗកើតឡើងអំឡុងពេលបំពេញការងារគឺអង្គភាព ឬស្ថាប័នដែលមន្ដ្រីរាជការស៊ីវិលនោះធ្វើការត្រូវផ្ដល់ពត៌មានទៅកាន់បេឡាជាតិរបបសន្ដិសុខសង្គម ដើម្បីឱ្យស្ថាប័ននេះផ្ដល់នូវអត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗដែលនឹងបកស្រាយនៅក្នុងកថាខណ្ឌបន្ទាប់។
“តាវកាលិក” សំដៅទៅលើការផ្ដល់ប្រាក់ វត្ថុ ឬ សេវា ទៅដល់មន្ដ្រីរាជការស៊ីវិលនៅពេលមានគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗក្នុងអំឡុងពេលបំពេញការងារ ឬបេសកកម្មរបស់ខ្លួន។
យោងតាមមាត្រា ៨ កថាខណ្ឌទី ១ នៃច្បាប់ស្ដីពីការបង្កើតរបបសន្ដិសុខសង្គមផ្នែកហានិភ័យការងារសម្រាប់មន្ដ្រីសាធារណៈ និងផ្នែកថែទាំសុខភាពសម្រាប់មន្ដ្រីសាធារណៈ អតីតមន្ដ្រីរាជការ និងអតីតយុទ្ធជន ចែងថា៖ “តាវកាលិកនៃរបបសន្ដិសុខសង្គមផ្នែកហានិភ័យការងារសម្រាប់មន្ដ្រីសាធារណៈមានវិភាជន៍បូជាសព ធនលាភឧត្តរជីវី សម្រាប់សហព័ទ្ធ និងកូន ព្រមទាំងជនចាស់ជរាពុំមានប្រាក់ចំណូលដែលនៅក្នុងបន្ទុកផ្ទាល់នៃជនរងគ្រោះដោយហានិភ័យការងាររហូតបាត់បង់ជីវិត”។
ហេតុនេះ ដោយលោក (ខ) ជាបុគ្គលិកក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ ដែលជាមន្ដ្រីសាធារណៈ ១ រូប បានទទួលមរណភាពនៅក្នុងអំឡុងពេលចុះបំពេញបេសកកម្មរបស់ខ្លួន ក្រុមគ្រួសាររបស់លោក (ខ) នឹងទទួលបានសំណងពីបេឡាជាតិរបបសន្ដិសុខសង្គម ដែលរួមមាន៖ សោហ៊ុយបូជាសព និងប្រាក់ឧបត្ថម្ភផ្សេងៗ៕