.jpg)
បុរសបង្កាត់ពូជអូដ្ឋ អ៊ីប្រាហ៊ីម អះអាងថាបានស្គាល់គ្រប់ថ្ម និងកៀនកោះទាំងអស់នៅ Abourma។ AFP
ក្រុងឌីបូទី៖ មើលពីចម្ងាយ ច្រាំងថ្មពណ៌ខ្មៅមានគ្មានខុសប្រក្រតី ដែលចាំងរំលេចពន្លឺព្រៀកៗពីព្រះសុរិយាដ៏ក្ដៅហែង។ ប៉ុន្ដែពេលទៅដល់ជិត ថ្មបាសាល់ទាំងនេះបានបង្ហាញឱ្យឃើញនូវគំនូរសត្វជីរ៉ាហ្វ អូទ្រីស និងរម៉ាំងមុខទាលតាំងពី ៧ ០០០ ឆ្នាំមុនមកម្ល៉េះ។
ស្នាដៃសិល្បៈដ៏អស្ចារ្យនេះ ដែលរំលេចនៅលើថ្មភាគខាងជើងប្រទេសឌីបូទី ស្ថិតក្នុងចំណោមសំណាកសិល្បៈថ្មដ៏សំខាន់បំផុតនៃតំបន់ Horn of Africa ដ៏សម្បូរកេរ្ដិ៍តំណែលបុរាណវត្ថុវិទ្យា និងជាទីកន្លែងកំណើតមនុស្សលោក។
លាតសន្ធឹង ៣ គីឡូម៉ែត្រ ថ្មប្រមាណ ៩០០ ដុំនៅ Abourma បង្ហាញឱ្យឃើញនូវជីវិតបុរេប្រវត្ដិដ៏អស្ចារ្យ និងតថភាពដែលមនុស្សសម័យមុនប្រឈមមុខជាមួយសត្វព្រៃ និងការគង្វាលសត្វ។
ប៉ុន្ដែរូបភាពបន្សល់តាំងពីច្រើនសតវត្សរ៍ទាំងនេះ ដែលរំលេចច្បាស់នៅលើផ្ទាំងថ្ម ក៏ជាកំណត់ត្រាពីសម័យមុនដ៏មានតម្លៃ និងជាដែនដីដែលមានការផ្លាស់ប្ដូរទៅតាមបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុរាប់ពាន់ឆ្នាំផងដែរ។
សត្វព្រៃដែលស្ថិតនៅលើផ្ទាំងថ្មទាំងនេះ នៅតែបន្ដមានវត្ដមាននាពេលបច្ចុប្បន្នទាំងនៅវាលទំនាប និងវាលខ្ពងរាបនៃតំបន់អាហ្វ្រិក តែមិនមែននៅប្រទេសឌីបូទីទៀតឡើយ ដោយសារវាជាដែនដីវាលខ្សាច់ លែងមានទឹក និងធម្មជាតិបៃតង។
អ៊ីប្រាហ៊ីម ដាបាល អាយុ ៥០ឆ្នាំ ជាអ្នកថែទាំ Abourma រៀបរាប់ពីចម្លាក់គំនូរសត្វព្រៃលើផ្ទាំងថ្ម។ AFP
អូម៉ារ មូហាមេដ កាមីល ជាមគ្គុក៍ទេសទេសចរណ៍វ័យក្មេង ដែលនាំភ្ញៀវទៅកាន់តំបន់ថ្ម Abourma បាននិយាយថា៖ «នៅ Abourma យើងហាក់ឃ្លាតឆ្ងាយពីពិភពស៊ីវិល័យបន្ដិច។ យើងស្ថិតនៅក្នុងបុរេប្រវត្ដិ ហើយយើងកំពុងរស់នៅក្នុងបុរេប្រវត្ដិ»។
ថ្វីដ្បិតតែកន្លងផុតទៅ ៧០ សតវត្សរ៍យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ Abourma មិនត្រូវបានក្រុមបុរាណវត្ថុវិទូមកអើតឈ្ងោកឡើយរហូតដល់ឆ្នាំ ២០០៥។
បុរាណវត្ថុវិទូ Benoit Poisblaud និងក្រុមការងារ នៅតែមាការងឿងឆ្ងល់ចំពោះទីឋានបុរេប្រវត្ដិមួយនេះ ដែលខុសពីទីកន្លែងដទៃទាំងក្នុងតំបន់ ដែលលោកបានសិក្សាស្រាវជ្រាវ ២៥ឆ្នាំមកហើយ។
លោកបាននិយាយថា៖ «Abourma នៅតែបន្ដស្ថិតស្ថេររាប់ពាន់ចំពោះគំនូររូបភាព និងសំណេរលើផ្ទាំងថ្ម ដែលបង្កើតឡើងដោយមនុស្សខុសៗគ្នា ដូចជា អ្នកប្រមាញ់ អ្នកស៊ាំងសត្វ និងមនុស្សជំនាន់ក្រោយៗមកទៀត។ រាប៉ពាន់ឆ្នាំកន្លង រាប់ពាន់តថភាព»។
លោកបានបន្ដថា ចម្លាក់ចំណាស់បំផុតនៅមុនកំណើតព្រះយេស៊ូគ្រឹស្ដ ៥ ០០០ ឆ្នាំ ខណៈគំនរូរូបភាពថ្មីៗត្រូវបានគូរប្រមាណ ២ សហវត្សរ៍មុន។
អ៊ីប្រាហ៊ីម ដាបាល លូបាក ជាអ្នកបង្កាត់ពូជអូដ្ឋ និងអ្នកមើលថែ Abourma បានអះអាងថាបានស្គាល់គ្រប់ថ្ម គ្រប់កៀនកោះ នៃបរិវេណទម្រង់ថ្មទាំងនេះច្បាស់។
លោកបាននិយាយថា៖ «គ្មាននរណាម្នាក់ហ៊ានមកទីនេះដោយគ្មានវត្ដមានខ្ញុំឡើយ»៕ AFP/HR
ហ្វូងអូដ្ឋសម្រាកនៅក្បែរទីឋានចម្លាក់គំនូរថ្មបន្សល់តាំងពី ៧ ០០០ ឆ្នាំ មុននៅឌីបូទី។ AFP
