.jpg)
គំនូរព្រីនបិទឈ្មោះ ត្រីមាសអាំងលើចង្អើរ ស្នាដៃលោក ម៉ន ជា។ សិល្បករអាយុ ៣២ ឆ្នាំ លោក ម៉ន ជា ជំនាញខាងគំនូរព្រីនបិទ។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញ: សកម្មភាពគូសវាសលើផ្ទាំងជ័រ រួចយកកូនកាំបិតសម្រាប់ចិតឱ្យចេញជារូបសត្វ ដើមឈើ ត្រី មុននឹងយកទឹកថ្នាំខ្មៅមកពាសវាស ហើយបន្តដោយដាក់ក្រដាសដើម្បីផ្ដិតយករូបភាពនេះ វាហាក់ដូច គំនូរខ្មៅសធម្មតា។ តែពេលបានតាមដានមើលសកម្មភាពនៃការបង្កើតស្នាដៃពីសិល្បករ ម៉ន ជា ទើបដឹងថា វាខុសគ្នាពីគំនូរដោយជក់ និងថ្នាំពណ៌ទូទៅ ជាពិសេសបទពិសោធពិតៗដែលសិល្បករជាជនពិការដៃទាំង ២ នៅតែអាចបង្កើតស្នាដៃសិល្បៈយ៉ាងល្អ។
គំនូរ ៣០ ផ្ទាំង ដែលជាគំនូរព្រីនបិទ (Blockprint) របស់ លោក ម៉ន ជា ជាសិល្បករមកពី Open Studio Cambodia ត្រូវបានលើកយកមកតាំងបង្ហាញនៅវិចិត្រសាល ស្រាអាត ក្រោមប្រធានបទ «Understanding» ឬជាភាសាខ្មែរ «ការយល់ចិត្តគ្នា» កាលពីថ្ងៃទី ២៨ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០២២ និងបន្តរហូតដល់ថ្ងៃទី ៩ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០២២។
សិល្បករវ័យ ៣២ ឆ្នាំរូបនេះ ប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ ពីដំណើរនាំឱ្យលោក បាត់បង់ដៃទាំង ២ និងនាំឱ្យលោកចាប់យកអាជីពជាសិល្បករ រួមទាំងជំនាញគំនូរកម្រមួយនេះ។
លោករំឭកប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំបាត់បង់ដៃទាំង ២ តាំងពីឆ្នាំ ២០១០ ដោយសារខ្សែភ្លើងឆក់ពេលធ្វើការសំណង់នៅខេត្តកំពត។ ពេលថ្មីៗ យើងពិបាកទទួលយកដែរ មានអារម្មណ៍ថា ចង់គិតខ្លី ប៉ុន្តែដោយសារមានកម្លាំងចិត្តពីឪពុកម្ដាយ បងប្អូនមិត្តភក្តិ។ ពី ១ ថ្ងៃ ទៅ ១ ថ្ងៃ យើងចេះតែប្រឹងធ្វើអីខ្លួនឯង ផ្ដើមពីចេះហូបបាយ ស្លៀកពាក់ខ្លួនឯងបាន និងអាចធ្វើការជាអ្នកឃ្វាលទាឱ្យគេ»។
សុភមង្គលក្នុងគ្រួសារ រំលេចតាមរយៈស្នាដៃគំនូរព្រីនបិទរូបសខ្មៅ។ រូបថត សហការី
លោកបានបន្តថា៖ «ថ្ងៃមួយ ឆ្នាំ ២០១៥ បុគ្គលិកមកពីអង្គការ Epic Arts គេជ្រើសរើសបងប្អូនជនពិការ ឬមិនពិការ ដែលស្ម័គ្រចិត្តចង់ចូលរៀនវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាល ហើយគេក៏មកសួរខ្ញុំដល់ផ្ទះ។ ពីដំបូងខ្ញុំមិននឹកឃើញថា យើងអ្នកពិការអ៊ីចឹងអាចទៅរាំទៅគូរគំនូរអីអ៊ីចឹងបានទេ តែគេលើកទឹកចិត្តឱ្យយើងសាកល្បង បើធ្វើអត់កើតចាំឈប់វិញក៏បានដែរ»។
លោក ជា បានរៀបរាប់ថា៖ «ដល់ពេលយើងមកឃើញបងប្អូនជនពិការច្រើន មានអ្នកខ្លះពិបាកជាងយើងទៀត។ ខ្ញុំក៏មានអារម្មណ៍គិតឃើញថា យើងត្រូវមានក្ដីសង្ឃឹមបន្តទៀត ហើយក៏បានរៀនរបាំ និងរៀនគូរចាប់ពីពេលនោះ តែគំនូរព្រីនបិទ ខ្ញុំបានរៀននៅ Open Studio Cambodia ពេលប្ដូរមកចុងឆ្នាំ ២០១៨»។
មុនពេលពិការភាព កាលពីនៅតូចៗលោកធ្លាប់ចាំបានថា ចូលចិត្តខាងគំនូរដែរ តែពេលធំឡើងលោកចេះតែដើរធ្វើការ ហើយពេលជាប់ឃ្វាលទាឱ្យគេ លោកក៏បានតែគិតថា បើសិនថ្ងៃក្រោយលោកមានលុយមួយល្មម លោកចង់ចិញ្ចឹមមាន់ទា ឬលក់ស៊ុតដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត។ ប៉ុន្តែគ្រប់យ៉ាងប្រែប្រួលពេលលោកបានជួបអង្គការ Epic Arts ដែលលោកអាចត្រឡប់ទៅចាប់គំនូរឡើងវិញ ហើយវាបានក្លាយជាក្ដីស្រមៃមួយ ដែលលោកចង់បន្តធ្វើវា។
ស្នាដៃរបស់លោកធ្លាប់បានចូលរួមពិព័រណ៍រួមនៅបារាំង អាមេរិក និងធ្លាប់ធ្វើពិព័រណ៍ទោល ៣ ដង ទាំងនៅភ្នំពេញ និងសៀមរាបដែរ។
គំនូរ ៣០ ផ្ទាំង ក្រោមចំណងជើងថា «ការយល់ចិត្តគ្នា» ជាស្នាដៃផលិតចន្លោះឆ្នាំ ២០១៩ និងឆ្នាំ ២០២២។
សិល្បករមានស្រុកកំណើតនៅខេត្តកំពតរូបនេះប្រាប់ពីអត្ថន័យនៃការបង្កើតស្នាដៃ «ការយល់ចិត្តគ្នា» ថា៖ ខ្ញុំលើកឡើងព្រោះចង់បង្ហាញពីអារម្មណ៍នៃការយល់ចិត្តគ្នា ទាំងជាមួយក្រុមការងារ និងគូជីវិត។ ដូចជាខ្ញុំជាមនុស្សពិការតែម្នាក់ឯង បើសិនយើងធ្វើការជាមួយគ្នា ហើយមិនចេះយល់ចិត្តគ្នា យើងមិនអាចធ្វើការជាមួយគ្នាបានរហូតទេ ក៏មិនអាចរស់នៅជាមួយគ្នាដល់ចាស់កោងខ្នងដែរចំពោះគូជីវិត។ ដូច្នេះ តាមរយៈស្នាដៃនេះ ខ្ញុំលើកទឹកចិត្តឱ្យយើងចេះអត់ធ្មត់ ជួយដោះស្រាយបញ្ហាក្នុងដំណើរដែលយើងដើររួមគ្នា»។
សិល្បកររូបនេះថា ដំបូងៗគំនូររបស់លោក ភាគច្រើនលើកពីជីវិតរបស់លោកផ្ទាល់ និងគ្រួសារ។ ក្រោយៗមកទៀតលោកក៏បានលើកឡើងពីបរិស្ថាន ដែលមើលឃើញ ដូចជាទឹកជំនន់ អំពើហិង្សា ការចងចាំ និងបទពិសោធហែលឆ្លងពីកុមារ។
ដូចជាស្នាដៃមួយឈ្មោះ «ភាពកក់ក្ដៅ» លោកបានលើកពីបទពិសោធកាលពីលោកនៅតូចៗ។ គ្រួសាររបស់លោកបាននាំគ្នាចាកចេញពីភូមិ ទៅរស់នៅក្នុងព្រៃជាភូមិចាស់របស់យាយលោក ដែលត្រូវបានចាកចោលតាំងពីជំនាន់សង្គ្រាមមកម៉េ្លះ។ កាលនោះពួកគាត់បានទៅរស់នៅក្រោមដើមស្វាយមួយយ៉ាងធំ។ ទីនោះក៏ជាកន្លែងមួយ ដែល ប៉ុល ពត បានសម្លាប់មនុស្សរាប់រយនាក់។
លោក ជា រំឭកប្រាប់ថា៖ «ថ្ងៃមួយប៉ាខ្ញុំយកធ្យូងទៅលក់ពេលយប់បានត្រឡប់មកវិញ យប់នោះក៏មានភ្លៀងធ្លាក់យ៉ាងខ្លាំងហើយ និងខ្យល់ធ្វើឱ្យខ្ញុំ និងម្ដាយភ័យខ្លាច តែម្ដាយខ្ញុំនៅតែប្រាប់ដដែលៗថា កុំខ្លាចកូនមានម៉ែនៅទីនេះ គ្មានអ្នកណាមកធ្វើបាបកូនបានឡើយ។ ឪពុកម្ដាយ គឺជាម្លប់ដ៏ត្រជាក់ត្រជុំរបស់កូនៗ ហើយក៏ជាភាពកក់ក្ដៅមួយនៃគ្រួសារ»។
ភ្ញៀវបរទេសសម្លឹងមើលស្នាដៃរបស់សិល្បករ ម៉ន ជា។ រូបថត សហការី
សព្វថ្ងៃ ក្នុងអាជីពការងារភាគច្រើនលោកធ្វើតែគំនូរព្រីនបិទសខ្មៅ តែបើមានភ្ញៀវណា ចង់បានជា គូល័រ ជាទឹកដៃរបស់លោកជាស្ទីលព្រីនបិទ លោកក៏អាចធ្វើបានដែរ។ ដូចជាប្រមាណ ២ ខែមុន ភ្ញៀវនៅទីក្រុងឌូបៃ បានកុម្ម៉ង់ស្នាដៃលោក ២ ផ្ទាំង ដែលលោកធ្វើការគូរលើក្រណាត់។
សិល្បករតស៊ូទាំងពិការភាពរូបនេះបានបញ្ជាក់ទៅលើតម្រូវការរបស់ភ្ញៀវដែរថា៖ «យើងមើលដែរថា អ្វីដែលភ្ញៀវកុម្ម៉ង់ ចំអ្វីដែលខ្ញុំអាចធ្វើបានអត់? បើជំនាញយើងមិនដល់ យើងក៏មិនហ៊ានទទួលដែរ»។
លោកបានបង្ហើបគម្រោងអនាគតក្នុងការក្ដាប់ឱកាសធ្វើពិព័រណ៍ស្នាដៃឱ្យបានច្រើន ជាពិសេសនៅបរទេស។
លោក ម៉ន ជា លើកឡើងថា៖ «បើមានលទ្ធភាពខ្ញុំចង់មានស្ទូឌីយោ អាចធ្វើការងារដោយខ្លួនឯង និងដើម្បីអាចបើកបង្រៀនក្មេងៗ ឬនរណាដែលចាប់អារម្មណ៍គំនូរ ព្រីនបិទ»។
សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែមចំពោះពិព័រណ៍ «ការយល់ចិត្តគ្នា» របស់សិល្បករ ម៉ន ជា សូមចូលទៅកាន់គេហទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់វិចិត្រសាល ស្រាអាត @sraartstudio៕
