ភ្នំពេញៈ វិស័យអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ ធ្លាប់មានប្រវត្តិយូរលង់តាំងពីបុរាណកាល រហូតមកដល់ទសវត្សរ៍ទី៧០ និងបានងើបឡើងវិញ បន្ទាប់ពីសម័យខ្មែរក្រហម ដែលគេឃើញថា នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ស្នាដៃនិពន្ធ ឱកាសនិងគុណតម្លៃរបស់អ្នកនិពន្ធ និងវិស័យបោះពុម្ព មានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់។
ក៏ប៉ុន្តែវិស័យនេះ ទាមទារឱ្យមានការបន្តជ្រោមជ្រែង បង្កលទ្ធភាព និងឱកាសដល់អ្នកនិពន្ធតាមរយៈការពិព័រណ៍សៀវភៅ ការធ្វើសិក្ខាសាលា សន្និសីទនិងរៀបចំកម្មវិធីមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ ជាដើម។
ដូចនេះ ទើបមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរលើកទី១ នៅឆ្នាំ២០១៧ ត្រូវបានផ្តួចផ្តើមគំនិត បង្កើតឡើងដោយអ្នកនិពន្ធអ្នកស្រី សូ ភីណា សហការជាមួយនឹងក្រុមស្លាបប៉ាកកាខ្មែរ រួមទាំងមានអ្នកនិពន្ធជាច្រើនទៀត ដើម្បីចូលរួមចំណែកលើកកម្ពស់វិស័យអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ។
បន្ទាប់ពីបានដឹកនាំ កម្មវិធីមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ អស់រយៈពេលបួនដងកន្លងមក លោកស្រី សូ ភីណា បានប្រគល់តួនាទីរៀបចំទៅលោក ឃុត សុខឿន ជានាយកគ្រប់គ្រងមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ សម្រាប់ឆ្នាំ២០២២-២០២៣ និងសមាសភាពក្រុមប្រឹក្សារៀបចំមហោស្រពនេះ។
ចំពោះសមាសភាពនៃក្រុមគណៈកម្មការរៀបចំមហោស្រពលើកទី៥ ឆ្នាំ ២០២២ នេះ រួមមានដូចជា លោកស្រី សូ ភីណា ជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល លោក ជី សិលា អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល លោកស្រី ហួត សុជាតា ជាសមាជិក លោក ហុក សុទ្ធិ ជាសមាជិក កញ្ញា សាយ តុលា ជាប្រធានផ្នែកទំនាក់ទំនង និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងលោក ឃុត សុខឿន ជានាយកគ្រប់គ្រង មហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ ឆ្នាំ ២០២២នេះ។
មហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរលើកទី៥ ឆ្នាំ ២០២២ នេះ នឹងប្រារព្ធធ្វើក្នុងខេត្តពោធិ៍សាត់ ដែលគ្រោងរៀបចំនៅបរិវេណនៃវិទ្យាល័យពោធិ៍សាត់ មានចំនួន ៣ ថ្ងៃ គឺថ្ងៃទី ២១-២២-២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២។
នាយកគ្រប់គ្រង នៃមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរឆ្នាំ ២០២២ លោក ឃុត សុខឿន បានបង្ហើបឱ្យដឹងពីគោលបំណងសំខាន់នៃការរៀបចំ មហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរនេះថា ទី១. ចង់បណ្តុះស្មារតីស្រឡាញ់អក្សរសិល្ប៍ជាតិ ទី២. ចង់លើកកម្ពស់កិត្តិយស និងគុណតម្លៃរបស់អ្នកនិពន្ធខ្មែរ និងទី៣. ចង់បង្កើនឱកាសក្នុងការទំនាក់ទំនង និងពង្រីកវិសាលភាពទីផ្សារដល់អ្នកនិពន្ធ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «គោលបំណងយើងគឺចង់បង្កើតវេទិកាមួយ រវាងអ្នកនិពន្ធ និងអ្នកអាន រវាងអ្នកនិពន្ធ និងអ្នកបោះពុម្ពសៀវភៅ លើកកម្ពស់តម្លៃអ្នកនិពន្ធ ដោយបណ្តុះវប្បធម៌ឱ្យស្រឡាញ់ការនិពន្ធ សិល្បៈប្រចាំតំបន់របស់ខ្លួននៅក្នុងខេត្តនិមួយៗ»។
លោកបន្តថា៖ «ដោយសារមានចក្ខុវិស័យមួយ សម្រាប់វិស័យអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ គឺចង់ឃើញថា អក្សរសាស្រ្តខ្មែរ ក៏មានធាតុសំខាន់រួមចំណែក ក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិដែរ មិនមែនមានតែវិស័យនានាដូចជា វិស័យកសិកម្ម វិស័យទេសចរណ៍ ឧស្សាហកម្មនាំចេញនាំចូលនោះទេ។
ដោយសារភ្នំពេញ គឺជាបណ្តុំនៃការប្រមូលការផ្សព្វផ្សាយផ្នែកវប្បធម៌ច្រើន ខណៈនៅតាមខេត្តនីមួយៗក៏អាចមានការប្រមូលផ្តុំនូវការផ្សព្វផ្សាយដែរ តែយើងហាក់មិនបានចាប់អារម្មណ៍ ទើបក្រុមការងារបានសម្រេចរៀបចំកម្មវិធីមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរនេះ ជាលក្ខណៈវិលជុំតាមខេត្តនានា ដើម្បីបណ្តុះគំនិតបង្កើតថ្មី ឬបណ្តុះគំនិតស្រឡាញ់សិល្បៈវប្បធម៌ នៅតាមតំបន់ (ខេត្តទាំង២៥) តាមរយៈការទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍យុវជន»។
លោក ឃុត សុខឿន ក៏បានរៀបរាប់ត្រួសៗឱ្យដឹងជាមុនខ្លះៗនូវមាតិកានៃការរៀបចំមហោស្រពអក្សរសិល្បិ៍ខ្មែរឆ្នាំនេះដែរថា៖«យើងមានគម្រោងរៀបចំកម្មវិធីច្រើន តែជារួមយើងមាន៣ចំណុចធំៗជាគោលគឺទី១ ការរៀបចំផ្សព្វផ្សាយមានមូលដ្ឋានលើកស្ទួយវិស័យអក្សរសាស្រ្ត អក្សរសិល្ប៍ (Literary Base Promotion) ទី២ ការរៀបចំកម្មវិធីសម្តែងនានាដែលចំណេញការផ្សព្វផ្សាយពីសិល្បៈអក្សរសិល្ប៍ (Literary Inspire Art) និងទី៣ សកម្មភាពរៀបចំពីអក្សរសិល្ប៍ (Literary Activities) ដូចជាការរៀបចំតាំងពិព័រណ៍គម្របសៀវភៅប្រលោមលោកខ្មែរ នាសម័យមុនឆ្នាំ១៩៧៥ ដែលនិយមគូររូបគំនូរយ៉ាងស្រស់ស្អាតដាក់ជាក្របសៀវភៅជាដើម»។
ក្រុមការងារបានព្រីនរូបគម្របសៀវភៅនោះមួយចំនួន មកដាក់តាំងបង្ហាញដោយមានការសង្ខេបសេចក្តីនៃរឿងនោះដាក់ក្បែរ ដើម្បីងាយស្រួលសម្រាប់អ្នកចូលរួមគាត់ឃើញរូប ហើយអាចអានយល់ដឹងពីអត្ថន័យនៃរឿង ដែលជាមរតកដើមទាំងនោះ។ ការតាំងសៀវភៅលក់តាមតូប ឬស្តង់សៀវភៅ មិនទាន់មានសេចក្តីលម្អិតនៅឡើយ ដោយសាររង់ចាំការសម្រេចពីដៃអ្នកសហការសិន។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងក៏គ្រោងនឹងអញ្ជើញអ្នកនិពន្ធទាំងជើងចាស់ និងជើងថ្មី មកធ្វើបទបង្ហាញពីបទពិសោធ តាមរយៈសិក្ខាសាលាផ្សេងៗផងដែរ ខណៈពេលនេះយើងនៅរង់ចាំការឆ្លើយតបត្រឡប់វិញពីក្រុមអ្នកនិពន្ធទាំងឡាយ ដែលយើងគ្រោងអញ្ជើញនោះ»។
លោក ទឹម ម៉ានី ជាអ្នកនិពន្ធម្នាក់មានស្នាដៃនិពន្ធរាប់មិនអស់ មានដូចជារឿង«ស្នេហ៍ស្មោះ» រឿង «ឃ្លោកលិចអំបែកអណ្តែត» រឿង «ស្អប់ស្រឡាញ់ ក្នាញ់អាណិត» រឿង «ដំណត់ភ្លៀងចម្រៀងស្នេហ៍» រឿង «អាពាហ៍ពិពាហ៍ឥតព្រាងទុក» ជាដើម ដែលលោកបានទទួលការគោរពស្រឡាញ់ពីអ្នកនិពន្ធជំនាន់ក្រោយលោកតែងតែស្ម័គ្រចិត្តជួយមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរតាំងពីចាប់ផ្តើមដំបូងមកម៉្លេះ។
លោកតែងតែខិតខំចំណាយទាំងពេលវេលា និងកម្លាំងចិត្ត ដើម្បីជាអ្នកប្រឹក្សាដំណើរការទូទៅ នៃមហោស្រព ទាំងមូលកន្លងមក។
លោក ទឹម ម៉ានី ថ្លែងថា៖ «ក្នុងនាម ខ្ញុំជាព្រឹទ្ធនិពន្ធមួយរូប មានសេចក្តីរីករាយ៉ាងខ្លាំង និងមានមោទកភាពណាស់ ដែលក្រុមការងាររៀបចំមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរនេះឡើង តាំងពីឆ្នាំ២០១៧ មក ហើយខ្ញុំក៏បានចូលរហូតមកដល់ចំនួន ៤ លើកមកហើយ។ ឆ្លៀតឱកាសនេះ ខ្ញុំចង់ផ្តាំផ្ញើថា សម្រាប់អ្នកដែលមានបំណងចូលរួមក្នុងកម្មវិធីមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរនេះ ពិតជាទទួលអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់ការយល់ដឹងពីវិស័យតែងនិពន្ធ ដោយសារកម្មវិធីមានក្រុមអ្នកនិពន្ធល្បីៗ និងមានបទពិសោធមកធ្វើបទបង្ហាញ ពីវិធីក្នុងការតែងនិពន្ធរឿងប្រលោមលោក ឬរឿងខ្លីជាដើម។ ដូចជារឿងខ្ញុំជាដើម នាពេលកន្លងមក ខ្ញុំបានរៀបចំ និងធ្វើជាបទបង្ហាញនានាដែលវិធីសាស្រ្តក្នុងវិជ្ជាតែងនិពន្ធប្រលោមលោក និងរឿងខ្លី ចែកជូនដល់អ្នកចូលរួម ហើយពួកគាត់ក៏អាចដាក់ជាសំណួរផ្ទាល់ភ្លាមៗបានផងដែរ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ម្យ៉ាងវិញទៀត ការរៀបចំមហោស្រពអក្សរសិល្បិ៍ខ្មែរនេះ ក៏ជាការពង្រឹង និងលើកតម្លៃវិស័យអក្សរសាស្រ្តខ្មែរដល់យុវជនខ្មែរជំនាន់ក្រោយឱ្យមានការភ្ញាក់រឭក និងយកចិត្តទុកដាក់លើការអានសៀវភៅឱ្យកាន់តែច្រើន ព្រោះថា ការអានសៀវភៅក៏ជួយឱ្យពួកគេទទួលបានចំណេះដឹងបន្ថែម និងពង្រឹងការសរសេរពាក្យពេចន៍ខ្មែរឱ្យកាន់តែច្បាស់លាស់តាមក្បួនខ្នាតនៃវចនានុក្រមសម្តេចសង្ឃជួនណាតទៀត ដោយកន្លងមកឃើញក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ ច្រើនសរសេរពាក្យពេចន៍មិនសូវបានត្រឹមត្រូវឡើយ»។
គួររំឭកដែរថា មហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរលើកទី១ បានរៀបចំធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ២០-២២ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០១៧ នៅឯខេត្តសៀមរាប ដែលជាខេត្តបណ្តុំវប្បធម៌ អរិយធម៌របស់ខ្មែរដោយមានកម្មវិធីជាច្រើន ដូចជា វេទិកាពិភាក្សាអំពីបរិបទសំខាន់ៗ ការសម្ពោធសៀវភៅ សិក្ខាសាលានិពន្ធ និងសម្តែងសិល្បៈកម្សាន្តនានា។
ការរៀបចំមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍លើកទី២ ធ្វើនៅខេត្តបាត់ដំបង ក្រោមប្រធានបទ «អតីតកាល បច្ចុប្បន្នកាល និងអនាគតនៃអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ» នាថ្ងៃទី ២១-២២-២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨។
ចំណែកមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរលើកទី ៣ ធ្វើនៅថ្ងៃទី ១១-១៣ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០១៩ ដោយមានការដាក់បញ្ចូលកម្មវិធីតាំងលក់សៀវភៅ និងពិព័រណ៍ថា «មរតកអក្សរសិល្ប៍» រយៈពេល ២ ថ្ងៃពេញផងដែរ គឺនៅថ្ងៃទី ១២ និងទី ១៣ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០១៩ រៀបចំធ្វើនៅបណ្ណាល័យជាតិ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ដោយឡែកសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២០ កម្មវិធីមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ ខកខានមិនបានរៀបចំឡើយ ដោយសារតែជួបបញ្ហាវិបត្តិកូវីដ ១៩ និងលើកទី៤ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ ត្រូវបានរៀបចំតាមគន្លងថ្មីគឺតាមអនឡាញ។
លោកឃុត សុឃឿន បានកត់សម្គាល់ថា សន្ទុះនៃការចូលរួមក្នុងកម្មវិធីមហោស្រពអក្សរសិល្បិ៍ខ្មែរ មានអ្នកចូលរួមកើនឡើងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ដោយសារតែមានការយល់ដឹងច្រើនពីមហោស្រពនេះ និងមានការសហការផ្សព្វផ្សាយ ពីបណ្តាញសារព័ត៌មាននានា៕