ភ្នំពេញៈ នារយៈពេល ៤ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ កវីនិពន្ធស្រីរូបស្រស់ សម្រស់មិនចាញ់តារាសម្តែងស្រី ក្នុងវិស័យភាពយន្តកញ្ញា លឹម ផាន់ណា បានទទួលពានរង្វាន់ជាបន្តបន្ទាប់ ពីក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ពីមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ ពីសមាគមអ្នកនិពន្ធខ្មែរ និងសមាគមទ្រទ្រង់ការបោះពុម្ព និងអប់រំ តាមរយៈទេពកោសល្យតាក់តែងនិពន្ធដែលបានហែលឆ្លងអស់ចំនួន ១០ ឆ្នាំមកនេះ។
បច្ចុប្បន្នកញ្ញា ផាន់ណា វ័យ ៣២ ឆ្នាំ គឺជាអ្នកនិពន្ធផង និងអ្នកប្រឹក្សាផ្លូវចិត្តផង ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថា ជាអ្នកនិពន្ធ ដែលពោរពេញដោយសមត្ថភាព និងទទួលបានពានរង្វាន់ជាច្រើន។
កាលពីឆ្នាំ ២០១៩ កញ្ញាបានទទួលពានរង្វាន់ ៣ ផ្ទួនៗ ពោលគឺជយលាភីលេខ ១ ផ្នែកប្រលោមលោកកំណាព្យ ពានរង្វាន់ព្រះនាងឥន្ទ្រទេវី ពីក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ជយលាភីលេខ ២ ផ្នែករឿងខ្លី រង្វាន់មហោស្រពអក្សរសិល្ប៍លើកទី ៣ និងជយលាភីលេខ ៣ ផ្នែករឿងខ្លីពានរង្វាន់ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ។
កញ្ញាបញ្ជាក់ថា៖ «ជាបទពិសោធផ្ទាល់ខ្លួន នាងខ្ញុំអាចនិយាយបានថា អស់រយៈពេលជិត ១០ ឆ្នាំ ដែលបានប្រឡូកក្នុងការងារជាអ្នកនិពន្ធ ដោយរាប់តាំងពីការអនុវត្តលើការសរសេរនានា ចាប់ផ្ដើមពីជំហានតូចៗ រហូតដល់ចេះវិភាគស្នាដៃរបស់អ្នកដទៃ។ ដូច្នេះអាចនិយាយបានថា គ្រប់ការចាប់ផ្ដើម មិនសុទ្ធតែល្អឥតខ្ចោះនោះទេ តែពី ១ ឆ្នាំទៅ ១ ឆ្នាំ យើងរៀនពីចំណុចខ្វះខាត ដែលធ្លាប់ជួប ឧបសគ្គដែលឆ្លងកាត់ ហើយខំអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពខ្លួនឯង គ្រប់ពេលវេលា»។
បើទោះបីជាកញ្ញា បានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រពីមហាវិទ្យាល័យចំនួន ២ ផ្សេងគ្នាដែលសុទ្ធតែមិនពាក់ព័ន្ធនឹងអាជីពនិពន្ធមែនក្តី ក៏ការទទួលបានកិត្តិស័ព្ទល្បី មានប្រិយមិត្តគាំទ្រ និងទទួលស្គាល់ច្រើនជាមួយនឹងការបញ្ចេញស្នាដៃពីចង្អុលដៃវាយអត្ថបទសំណេរបរិយាយរឿងរ៉ាវនានាលាតត្រដាងពីតថភាពសង្គមឬដោយការប្រើចំណារចុងប៊ិក រូបនេះមានលក្ខណៈចម្រុះគឺមានសំណេរកំណាព្យ រឿងប្រលោមលោកខ្លី សំណេរល្ខោនវិទ្យុ ល្ខោននិយាយ ចម្រៀង និងអត្ថបទភាពយន្ត ក្នុងនាមជាអ្នកនិពន្ធឯករាជ្យ ១ រូប។
កញ្ញា លឹម ផាន់ណា បានបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រពីសាកលវិទ្យាល័យចំនួន ២ តាមរយៈអាហារូបករណ៍គឺបរិញ្ញាបត្រផ្នែកចិត្តវិទ្យាពីសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ ឆ្នាំ ២០០៨ និងបរិញ្ញាបត្ររដ្ឋបាលពាណិជ្ជកម្មលើជំនាញគណនេយ្យពីសាកលវិទ្យាល័យមេគង្គកម្ពុជា។
ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ កញ្ញាក៏បានបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ចិត្តវិទ្យា ផ្នែកចិត្តវិទ្យាគ្លីនិក និងប្រឹក្សាផ្លូវចិត្តពីសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ ផងដែរ។ កវីស្រីស្រស់ រូបនេះ ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ ពីការចាប់ផ្តើមលើអាជីពនិពន្ធថា៖ «ក្នុងវិស័យតែងនិពន្ធ នាងខ្ញុំធ្លាប់ទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាលពីសមាគមអ្នកនិពន្ធខ្មែរក្នុងឆ្នាំ ២០១២ និងឆ្នាំ ២០១៩»។
កញ្ញា ក៏ធ្លាប់បានចូលរួមរៀនក្នុងវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលអំពីការសរសេរអត្ថបទល្ខោន និងការសរសេរវិភាគសិល្បៈពីអង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈផងដែរ។ ស្នាដៃរឿង «គ្រូទាយ» របស់កញ្ញា ត្រូវបានដំឡើងជាល្ខោនលើឆាកក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ នៅក្នុងមហោស្រពសិល្បៈ ដើម្បីសន្តិភាព ដែលរៀបចំដោយអង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈ (CLA) ហើយបច្ចុប្បន្ន កញ្ញា គឺជាអ្នកនិពន្ធឯករាជ្យ។
កញ្ញា បានបង្ហើបឱ្យដឹងពីស្នាដៃដំបូង ដែលបោះពុម្ពផ្សាយមានចំណងជើងថា «សោភ័ណជីវិត និងបេះដូងយុវវ័យ» ជាប្រភេទសៀវភៅកម្រងកំណាព្យដែលធ្លាប់បានសរសេរកន្លងមកក្នុងរយៈពេលជិត ១០ ឆ្នាំ តាំងពីនៅវ័យជំទង់ និងបានបោះពុម្ពនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១២។
ស្នាដៃដែលនិពន្ធកន្លងមក ដែលបានបោះពុម្ពរួចមក មានទាំងជាកំណាព្យ ទំនុកច្រៀង រឿងខ្លី ប្រលោមលោក ល្ខោនវិទ្យុ ល្ខោននិយាយ និងអត្ថបទភាពយន្ត រួមមានសៀវភៅកម្រងកំណាព្យ «សោភ័ណជីវិត និងបេះដូងយុវវ័យ» ឆ្នាំ ២០១២ ប្រលោមលោករឿង «សកលស្នេហ៍-The University Love» បោះពុម្ពរួមគ្នាជាមួយអ្នកនិពន្ធ ៣ រូបផ្សេងទៀត ឆ្នាំ ២០១៨។ សៀវភៅកម្រងរឿងខ្លីចំណងជើង «សៀវភៅវេទមន្ត -Magic Book» ឆ្នាំ ២០១៩ ប្រលោមលោករឿង «ក្រមុំចាស់- Old Bachelorette» ឆ្នាំ ២០២០។ អត្ថបទភាពយន្ត ដែលបានចូលរួមសរសេរជាសហនិពន្ធគឺរឿង «នគរមាស» ទំនុកច្រៀង និងស្ប៉តអប់រំ ពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត ដែលផលិតដោយគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គជប)។
ក្រៅពីនេះកញ្ញា ផាន់ណា ទទួលបានពានរង្វាន់ជាច្រើន ដែលមានស្នាដៃសំណេរនិពន្ធបែបចម្រុះសឹងតែគ្រប់ឆ្នាំតែម្តងចាប់ពីឆ្នាំ ២០១០ រហូតដល់ឆ្នាំ ២០២១ រួមមានឆ្នាំ ២០១០ បានជយលាភីលេខ ៣ ផ្នែកកំណាព្យក្នុងកម្មវិធីទិវាយុវជនស្ម័គ្រចិត្តអន្តរជាតិ និងឆ្នាំ ២០១១ ជយលាភីលេខ ៣ ផ្នែកសំណេរអត្ថបទ «ការផ្សះផ្សាជាតិ និងតួនាទីយុវជនក្នុងការផ្សះផ្សាផ្លូវចិត្តជនរងគ្រោះ ក្រោយរបបខ្មែរក្រហម» រៀបចំដោយអង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន (YRDP)។ នៅឆ្នាំ ២០១២ បានជយលាភីលេខ ២ ផ្នែកកំណាព្យ រៀបចំដោយសមាគមអ្នកសាបព្រោះ និងឆ្នាំ ២០១៣ ជយលាភីលេខ ២ ផ្នែកទំនុកច្រៀងស្ដីអំពី «ធនធានធម្មជាតិ» ដែលរៀបចំដោយអង្គការ KYSD។
នៅឆ្នាំ ២០១៨ ជាប់ជយលាភីលេខ២ សម្រាប់ការប្រកួតពានរង្វាន់លីធាមតេង លើស្នាដៃប្រលោមកំណាព្យរឿង «ម្លប់ជីវិត» និងនៅឆ្នាំ ២០១៩ ជយលាភីលេខ ១ នៃពានរង្វាន់ព្រះនាងឥន្ទ្រទេវីលើស្នាដៃប្រលោមកំណាព្យរឿង «សោភ័ណស្រ្ដី» រៀបចំដោយក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ។ ឆ្នាំ ២០១៩ ដដែលកញ្ញាលឹម ផាន់ណា ជាប់ជាជយលាភីលេខ ៣ ពានរង្វាន់ ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យលើស្នាដៃរឿងខ្លី «ពន្លឺជីវិត» រៀបចំដោយក្រសួងធម្មការ និងសាសនា និងជយលាភីលេខ ២ ពីមហោស្រពអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរលើកទី ៣ លើស្នាដៃរឿងខ្លី «ឡានឈ្នួល»។
ជាចុងក្រោយនៅឆ្នាំ ២០២០ ជាប់ជាជយលាភីលេខ ១ នៃពានរង្វាន់អក្សរសិល្ប៍ទន្លេមេគង្គលើកទី ១១ លើស្នាដៃប្រលោមកំណាព្យរឿង «មេគង្គដួងចិត្ត» ដែលរៀបចំដោយសមាគមអ្នកនិពន្ធខ្មែរ និងនៅឆ្នាំ ២០២១ ជយលាភីលេខ ២ នៃពានរង្វាន់កវីវ៉ែន សុន លើស្នាដៃប្រលោមកំណាព្យរឿង «ភ្ញាក់ពីសុបិន» រៀបចំដោយ សមាគមទ្រទ្រង់ការបោះពុម្ព និងអប់រំ។ ក្រោយពីបានហែលឆ្លងកាត់ក្នុងវិស័យតែងនិពន្ធប្រមាណ ១ ទសវត្សរ៍មកនោះ ជាការចែករំលែក កញ្ញា ផាន់ណា ក៏បញ្ជាក់ដែរថា មិនថាជាអ្នកនិពន្ធមានបទពិសោធតិច ឬច្រើនឆ្នាំនោះទេ រមែងជួបនូវផលលំបាក ក្នុងអាជីពមួយនេះ ព្រមទាំងទទួលបាននូវអត្ថប្រយោជន៍ពីការតែងនិពន្ធនេះផងដែរ។
កញ្ញាបញ្ជាក់ថា៖ «បច្ចុប្បន្ននេះ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា អ្នកណាពូកែផ្សព្វផ្សាយ អ្នកនោះ មានអ្នកគាំទ្រច្រើន ដូច្នេះបើយើងមិនសូវលើកពីស្នាដៃខ្លួនឯងទេ នោះយើងហាក់ដូចនៅឆ្ងាយពីអ្នកអាន។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ដូចគេថា បើយើងមិនល្បី គេមិនមករកយើងទេ។ សរុបទៅ អ្នកល្បីមិនប្រាកដថាពូកែ អ្នកពូកែមិនប្រាកដថាល្បី»។
ចំណុចមួយទៀត អ្នកនិពន្ធ គួរមានសេរីភាពគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការបញ្ចេញគំនិតរបស់ខ្លួន ក្នុងសា្នដៃពោលគឺពុំមែននិពន្ធតម្រូវតាមការចង្អុលបង្ហាញរបស់អ្នកដទៃនោះទេ។ ឧទាហរណ៍ថា «យើងនិពន្ធរឿងឱ្យស្ថាប័នមួយ។ សាច់រឿងមួយនោះ យើងដឹងថា តួអង្គនេះ គួរមានរបៀបនិយាយបែបនេះ ហើយតាមចិត្តសាស្ដ្ររបស់តួអង្គ គួរមានអារម្មណ៍បែបនោះ តែបុគ្គលនៃស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ដែលមិនយល់ពីវិធីតែងនិពន្ធ គាត់ព្យាយាមឱ្យយើងសរសេរតម្រូវតាមការយល់ឃើញរបស់គាត់។ ដូច្នេះធ្វើឱ្យអ្នកនិពន្ធ ពុំបានបញ្ចេញគំនិតទូលំទូលាយលើស្នាដៃរបស់ខ្លួន»។
ដោយឡែកការតាក់តែងរាល់សំណេរនានា អ្នកនិពន្ធ ក៏អាចបញ្ចេញគំនិតទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួនទៅក្នុងស្នាដៃរបស់ខ្លួន ការរិះគន់តាមបែបសិល្ប៍វិធី តាមរយៈការប្រើប្រាស់តួអង្គ ក្នុងរឿងឱ្យនិយាយនូវអ្វីដែលអ្នកនិពន្ធចង់និយាយពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានានាក្នុងសង្គម។ វាបានផ្ដល់ការកម្សាន្តសម្រាប់ខ្លួនឯង និងអ្នកដទៃ ហើយស្នាដៃនឹងក្លាយជាចំណែកមួយទុកសម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយឱ្យគេបានយល់ និងដឹងអំពីទិដ្ឋភាពសង្គមក្នុងសម័យដែលយើងបានឆ្លងកាត់ និងអាចបង្កប់នូវទស្សនៈអប់រំ និងជាចំណែកមួយ ទុកសម្រាប់អ្នកអានឈ្វេងយល់ និងវិភាគបន្តតាមសេរីភាពរបស់ពួកគេ។
ក្នុងនាមជាអ្នកតែងនិពន្ធជំនាន់ក្រោយនេះកញ្ញាលឹម ផាន់ណា ក៏បានស្វែងយល់ចំពោះវិធីសាស្រ្តតែងនិពន្ធ និងមុខងារតែងនិពន្ធ នាសម័យបច្ចុប្បន្ន និងអតីតកាលផងដែរ ជាពិសេស ក្នុងតួនាទីស្រ្តីជាអ្នកនិពន្ធតែម្តង។ ស្នាដៃរបស់អ្នកនិពន្ធខ្លះ មានសភាពដដែលៗ គ្រាន់តែអ្នកនិពន្ធប្ដូរតែឈ្មោះតួអង្គ តែសាច់រឿងទាំងមូលពុំសូវខុសប្លែកពីស្នាដៃមុនៗឡើយ។ ស្នាដៃខ្លះទៀតគ្រាន់តែមើលពីដំបូងអាចស្មានដឹងដល់សាច់រឿងខាងចុង ព្រោះពី ១ រឿងទៅ ១ រឿង អ្នកនិពន្ធពុំសូវមានអ្វីប្លែកក្នុងស្នាដៃរបស់ខ្លួនឡើយ ពោលគឺរក្សារបៀបនិពន្ធដដែលៗ ដែលពុំសូវមានអ្វីថ្មីប្លែក។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយក៏នៅមានអ្នកនិពន្ធមួយចំនួន ដែលមានស្នាដៃល្អៗ ទៅតាមកម្រិតសមត្ថភាពរបស់ពួកគាត់ដែរ។
ក្នុងនាមជាអ្នកនិពន្ធផង និងជាអ្នកប្រឹក្សាផ្លូវចិត្តផង កញ្ញា ផាន់ណា លើកឡើងថា៖ «នៅពេលយើងអានសៀវភៅរបស់អ្នកនិពន្ធក្នុងសម័យអតីតកាល តួយ៉ាងក្នុងទសវត្សរ៍ទី ៦០ យើងហាក់ទៅដល់សម័យនោះដូចបានដឹងអំពីជីវភាព និងទិដ្ឋភាពសង្គម ក៏ដូចជាស្ថានភាពនយោបាយក្នុងសម័យនោះដែរ។ ឧទាហរណ៍ដូចជា រឿងមាលាដួងចិត្តជាដើម។ ស្នាដៃអតីតកាល អ្នកនិពន្ធម្នាក់ មានសាច់រឿងប្លែកពីអ្នកនិពន្ធម្នាក់ទៀត។ ពួកគាត់មានអត្តសញ្ញាណខុសៗគ្នា ក្នុងស្នាដៃរបស់ខ្លួន»។
ពាក្យពេចន៍សន្ទនា ការរៀបរាប់សាច់រឿងពោរពេញដោយអត្ថន័យ អត្ថរូប អត្ថរស ប្រកបដោយភាសាអក្សរសិល្ប៍ និងទស្សនៈ ស៊ីជម្រៅក្នុងស្នាដៃរបស់ខ្លួន។ ផ្ទុយគ្នាមកវិញ សម្រាប់បច្ចុប្បន្នអ្នកនិពន្ធស្រករក្រោយមួយចំនួន ដែលបានសរសេរស្នាដៃរឿងអំពីសម័យសង្គមរាស្រ្ដនិយមក្ដី សាច់រឿងនោះ ពុំទាន់បានធ្វើឱ្យអ្នកអានបានទៅដល់សម័យកាលនោះឡើយ ដោយហេតុថា ទី ១ គាត់ពុំបានឆ្លងកាត់ និងរស់នៅផ្ទាល់ក្នុងសម័យនោះ និងទី ២ គាត់ពុំបានធ្វើការស្រាវជ្រាវឱ្យបានច្បាស់ នាំឱ្យស្នាដៃរបស់គាត់មានលក្ខណៈស្រមើស្រមៃច្រើនជាងការឆ្លុះបញ្ចាំងពីទិដ្ឋភាពសង្គមក្នុងសម័យនោះ។
កញ្ញាបញ្ជាក់ថា៖ «ដូច្នេះហើយ ក្នុងនាមជាអ្នកនិពន្ធ ប្រសិនបើចង់សរសេរពីសម័យអតីតកាល គួរសិក្សាស្រាវជ្រាវឱ្យបានស៊ីជម្រៅ ចៀសវាងស្រមើស្រមៃជ្រុល នាំឱ្យសាច់រឿងឃ្លាតឆ្ងាយពីតថភាពសង្គមនាសម័យនោះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត អ្នកនិពន្ធគួរព្យាយាមរិះរកគំនិតថ្មីៗ បង្កើតសាច់រឿងដែលប្លែកដើម្បីកុំឱ្យសាច់រឿងរបស់ខ្លួនមានលក្ខណៈច្រំដែលទៅនឹងស្នាដៃមុនៗ»។
ពិតណាស់ ដែលគេតែងនិយាយថា យើងមិនអាចសរសេរតម្រូវចិត្តមនុស្សគ្រប់គ្នាបាននោះទេ ប៉ុន្តែមតិស្ថាបនារបស់អ្នកដទៃ ក៏ជាចំណុចសំខាន់ ដែលយើងគួរយកមកពិចារណាផងដែរ ក្រៅពីនេះ អ្នកនិពន្ធ គួរព្យាយាមជ្រើសរើសស្នាដៃល្អៗរបស់អ្នកនិពន្ធសម័យមុនមកអាន និងសិក្សារៀនសូត្រឱ្យបានច្រើន ដើម្បីពង្រីកចំណេះដឹងរបស់ខ្លួនលើផ្នែកតែងនិពន្ធ។
ជាមតិយោបល់ផ្តាំផ្ញើ ដើម្បីចែករំលែកជាគំនិតក្នុងការចូលរួមថែរក្សាមរតកវប្បធម៌ផ្នែកអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ សម្រាប់ជាធនធានអ្នកនិពន្ធជំនាន់ក្រោយកញ្ញាថា៖ «អ្នកនិពន្ធជំនាន់ក្រោយ គួរមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវឱ្យបានច្រើន អំពីចំណេះដឹងផ្នែកតែងនិពន្ធនិងខិតខំអនុវត្តការនិពន្ធឱ្យក្លាយជាទម្លាប់ ព្រមទាំងពង្រឹងសមត្ថភាពគ្រប់ពេលវេលា ដោយត្រូវក្រើនរំឭកខ្លួនឯងថា ខ្លួនត្រូវបង្កើតស្នាដៃថ្មីៗ ប្លែកៗ ដែលជាអត្តសញ្ញាណផ្ទាល់ខ្លួនរបស់យើង ចៀសវាងការចម្លងស្នាដៃរបស់អ្នកដទៃ ឬដើរតាមអត្តសញ្ញាណរបស់អ្នកដទៃ»៕