ពោធិ៍សាត់: កាលពីពេលថ្មីៗនេះ គណនីបណ្ដាញសង្គមរបស់រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោក សាយ សំអាល់ បានបង្ហោះនូវការកោតសរសើរចំពោះសមត្ថភាពខ្មែរ ដែលអាចផលិតនូវផលិផលពីគ្រឿងឧបភោគបរិភោគជំនួសឱ្យសម្ភារប្លាស្ទិក ដែលកំពុងតែជោរជន់នៅទូទាំងពិភពលោក។
លោក សាយ សំអាល់ បានសរសេរដោយភ្ជាប់រូបថតប៉ុន្មានសន្លឹកនៅលើគណនីហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោកថា៖ «យើងធ្វើបានហើយ! យើងបានធ្វើបំពង់បឺតទឹកពីម្សៅអង្ករ។ អាចឈប់ប្រើបំពង់បឺតធ្វើពីប្លាស្ទិកបាន»។
រូបភាពបំពង់បឺតចម្រុះពណ៌ ដូចជាពណ៌ស ប្រផេះ ស្វាយ និងបៃតង មិនមែនផលិតឡើងពីប្លាស្ទិក និងបន្ថែមពណ៌នោះទេ តែវាជាសារធាតុធម្មជាតិ ដូចជា អង្ករ ពោត ដំឡូង និងស្លឹកតើយជាដើម។ នេះបើយោងតាម ម្ចាស់សិប្បកម្ម ដែលស្ថិតនៅក្នុងខេត្ដពោធិ៍សាត់។
សហគ្រាសផលិតទុយោបឺតទឹកអង្ករ បន្លែ និងផ្លែឈើទាំងនេះ ត្រូវបានបើកសម្ពោធកាលពីថ្ងៃទី ៩ ខែ ៩ ឆ្នាំ ២០២១ នៅក្នុងទឹកដីខេត្ដពោធិ៍សាត់ ដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាផលិតផលដំបូងនៅកម្ពុជា។
អ្នកស្រីទិត សុខុម អាយុ ៤០ ឆ្នាំ ជាម្ចាស់សហគ្រាស TK&D បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ខ្ញុំចាប់ផ្ដើមនឹកឃើញពីការផលិតទុយោបឺតពីធញ្ញជាតិក្នុងការចូលរួមកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកបានមួយចំនួនធំ ក៏ដូចជាជួយកូនខ្មែរយើងឱ្យមានការងារធ្វើផងដែរ»។
ដោយបានមើលឃើញពីការផលិតនូវផលិតផលមិនប៉ះពាល់បរិស្ថានទាំងនៅបណ្ដាប្រទេសដទៃសហគ្រឹនស្ដ្រីរូបនេះ ចាប់ផ្ដើមមានអារម្មណ៍គិតថា តើកម្ពុជាអាចធ្វើបានឬទេ ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ទុយោប្លាស្ទិក?
ក្រោយពីគិតដល់អត្ថប្រយោជន៍នៃមុខជំនួញផង និងកិច្ចការជួយដល់បរិស្ថានផង ស្ដ្រីខ្មែររូបនេះ រួមនឹងស្វាម៉ីចាប់ផ្ដើមបង្កើតសហគ្រាសមួយដោយផ្ដោតលើការផលិតផលិតផលនានា ជំនួសប្លាស្ទិក។
ជាដំបូងសហគ្រាស TK&D ដែលសម្ពោធយកថ្ងៃហុងស៊ុយ ធ្វើការផលិតទុយោបឺតទឹកពីម្សៅអង្ករដោយលាយជាមួយល្បាយផ្សេងៗទៀត មិនមានសារធាតុគីមី និងបញ្ចេញលទ្ធផលជាទុយោបឺតតែម្ដង តាមរយៈដំណើរការរបស់ម៉ាស៊ីននាំចូលពីបរទេស។
អ្នកស្រីសុខុមបានឱ្យដឹងថា៖«វាមានផលិតផលទុយោរសជាតិផ្សេងៗ ដូចជាបន្លែនិងផ្លែឈើមួយចំនួនរួមមានពោត ដំឡូង ស្លឹកតើយ។ វាមានរសជាតិប្លែកៗទៅតាមកសិផលផងនិងបង្កើតជាពណ៌ស្រស់ស្អាតថែមទៀត»។
ក្នុងនាមជាអ្នកគាំទ្រនិងប្រើប្រាស់ផលិតផលទុយោបឺតទឹកដែលអាចហូបបានលោកឈាន សុធារ៉ា បានសាកល្បងទិញប្រើប្រាស់ និងបានកោតសរសើរ ចំពោះគុណភាពផលិតផលក្នុងស្រុកថ្មីនេះ។
លោក សុធារ៉ា ដែលបម្រើការនៅអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ អំពីចំណាប់អារម្មណ៍របស់លោកថា៖ «ខ្ញុំទើបនឹងប្រើប្រាស់ទេ តែល្អបឺតទឹកបានច្រើន»។
យុវជនដែលចូលចិត្ដប្រើប្រាស់ផលិតផលជួយបរិស្ថានរូបនេះបានបន្ដថា៖ «ខ្ញុំគិតថា វាជួយកាត់បន្ថយប្លាស្ទិកផងនិងជួយដល់ការប្រើប្រាស់វត្ថុធាតុដើមក្នុងស្រុកផងទៅតាមលទ្ធភាពនិងបែបបទកែច្នៃនៃវត្ថុធាតុដើម ដែលអាចធ្វើទៅបាន ឱ្យអស់លទ្ធភាព»។
លោក សុធារ៉ា បានរៀបរាប់ឱ្យដឹងថា ក្រោយបឺតទឹកអស់ លោកសាកទទួលទានទុយោបឺតតែម្ដង ដោយវាមានសភាពស្រួយ ដូចនំស្រួយ និងរសជាតិឆ្ងាញ់គ្រាន់បើ។
ថ្វីដ្បិតតែទុយោបឺតទឹកទាំងនេះ ផលិតឡើងពីម្ស៉ៅអង្ករយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកត្រូវការបឺតទឹក ឬភេសជ្ជៈត្រជាក់ៗផ្សេងៗមិនចាំបាច់បារម្ភពីការរលាយសារធាតុទៅតាមទឹកនោះទេ។
អ្នកស្រី សុខុម បានអះអាងថា៖ «បើសិនជាប្រើទុយោនេះជាមួយទឹកត្រជាក់ យើងអាចប្រើវាបានយូរ។ ពេលយើងបឺតអស់ភេសជ្ជៈក្នុងកែវប្រហែល១ម៉ោងក្រោយទើបវាទន់។ វាមានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលនុយដែរ ហើយវាមិនខុសពីនំនោះទេ។ ចំណែកឯទឹកក្ដៅឧណ្ហៗ ក៏វាមិនឆាប់រលាយរហូតដល់យើងបឺតទឹកមិនទាន់នោះដែរ»។
អ្នកស្រីបន្ដថា ទោះបីជាបឺតភេសជ្ជៈរួច មិនចង់ញ៉ាំវាដោយបោះវាចោល ក៏វាឆាប់រលាយជាដីផងដែរ។ វាពិតជាមានគុណប្រយោជន៍ច្រើន។
ចំពោះនីតិវិធីនៃការផលិតទុយោបឺតដែលអាចទទួលទានបានទាំងនេះ ម្ចាស់សហគ្រាសរូបនេះបានឱ្យដឹងថា ម្សៅអង្ករ គឺជាធាតុផ្សំចម្បង ដែលត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងម៉ាស៊ីនកូរ រួចលាយពណ៌ទៅតាមការចង់បាន តែការលាយពណ៌មិនត្រូវបានធ្វើឡើងដោយថ្នាំពណ៌នោះទេ វាជាការប្រើប្រាស់ជាមួយផលិតផលកសិផលដទៃទៀត។
ជាក់ស្ដែងបើចង់បានពណ៌បៃតងម្សៅអង្ករត្រូវបានលាយជាមួយស្លឹកតើយហើយបើចង់បានពណ៌លឿងម្សៅអង្ករត្រូវបានលាយជាមួយម្សៅស្វាយ ដែលអ្នកស្រីសុខុមអះអាងថា សុទ្ធតែសារធាតុធម្មជាតិពិតៗ។
ក្រោយពីលាយជាល្បាយសព្វសាច់ ម៉ាស៊ីននឹងដំណើរការទាញល្បាយដោយកៀបសង្កត់ឱ្យណែន មុនពេលរុញចេញជាបំពង់ទុយោវែងៗនិងត្រូវបានកាត់តម្រឹមស្មើៗគ្នា។
អ្នកស្រីសុខុមបានឱ្យដឹងថា៖«បច្ចុប្បន្ននេះទុយោបឺតមិនប៉ះពាល់បរិស្ថាននេះមានច្រើនរសជាតិនិងច្រើនពណ៌ ដូចជាអង្ករ ពោត តើយ ការ៉ុតនិងដំឡូង ហើយយើងនៅច្នៃបន្ថែមរសជាតិផ្សេងៗទៀត»។
ម្ចាស់សហគ្រាស ដែលមានបុគ្គលិកជាអ្នកភូមិជិតខាងក្នុងស្រុកក្រគរខេត្ដពោធិ៍សាត់ជាង ១០០ នាក់ រូបនេះបានលើកឡើងថា ក្នុង១ថ្ងៃសិប្បកម្ម TK&D អាចផលិតទុយោបានច្រើនដែរ ដូចជាចូលប្រហែលជាង ១០០ កេស ដោយចាប់ផ្ដើមបញ្រ្ជាបទៅតាមទីផ្សារមួយចំនួនបន្ដិចម្ដងៗ ដូចជា ផ្សារទំនើបម៉ាក្រូនិងស្នាដៃម៉ែ។
លោក នេត្រ ភក្ដ្រា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានថ្លែងថា៖ «ក្រសួងសូមថ្លែងនូវការកោតសរសើរចំពោះក្រុមហ៊ុន នូវការកែច្នៃផលិតផលកែវ ក្រដាស បំពង់បឺតពីដំឡូង អង្ករ ជាវត្ថុធាតុដើមធម្មជាតិ ដែលគេហៅថា ជីវប្លាស្ទិក ងាយរលាយក្នុងបរិយកាស និងមិនបង្កផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន។ ការប្រើប្រាស់នូវរបស់របរទាំងនេះគឺធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកប្រើប្រាស់មានសុខភាពល្អ និងមានផាសុកភាព»។
លោក បានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រជាពលរដ្ឋមានការយល់ដឹងច្រើនទៅលើការប្រើប្រាស់នូវផលិតផលប្លាស្ទិក និងបានផ្លាស់ប្ដូរនូវឥរិយាបថចំពោះការកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកតាមរយៈការច្រកថង់រួមឬងាកទៅប្រើប្រាស់នូវកន្ដ្រកបរិស្ថាន ដបទឹកដែលអាចប្រើប្រាស់បានឡើងវិញ ដោយនៅតាមភោជនីយដ្ឋានបានអនុវត្ដនូវគោលការណ៍ (Zero Plastic) គឺមិនមានប្លាស្ទិកនៅទីនោះទេ ហើយសាលារៀនមួយចំនួន ក៏បានចាប់ផ្ដើមអនុវត្ដផងដែរ។
លោកលើកឡើងថា៖ «យើងស្នើសុំឱ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក ឬប្រើប្រាស់ជម្រើសផលិតផលផលិតពីវត្ថុធាតុដើមធម្មជាតិ។ ជាក់ស្ដែង ចំពោះផលិតផលប្រើម្ដងបោះចោល ដូចជា បំពង់បឺត ត្រូវបានកាត់បន្ថយនៅតាមភោជនីយដ្ឋាន ជំនួសដោយបំពង់បឺតធ្វើពីក្រដាស ឫស្សី ដើមស្លឹកគ្រៃ ឬថ្នក់ទឹកជាដើម»។
យ៉ាងណាមិញ អ្នកស្រីសុខុមទទួលស្កាល់ថា វាមិនទាន់មានទីផ្សារទូលំទូលាយនៅឡើយទេ ដោយសារសហគ្រាសទើបចាប់ផ្ដើមដំណើរការពីដើមឆ្នាំ ២០២២ តិចៗនៅឡើយ។
ការលក់ផលិតផលទុយោបឺតធម្មជាតិ ដែលផលិតពីអង្ករ ឬស្រូវសាលីទាំងនេះ មិនមែនជាផលិតផលប្រើប្រាស់លើកដំបូងនៅក្នុងស្រុកនោះទេ ដោយសារមានទំព័រអនឡាញជាច្រើន បានដាក់លក់វត្ថុទាំងនោះជាច្រើន។ ប៉ុន្ដែទុយោបឺតនិងផលិតផលផ្សេងៗទាំងនោះគឺជាការនាំចូលពីបរទេស។
ដោយសារតែទីផ្សារនៅមិនទាន់មានការពេញនិយម គួបផ្សំនឹងផលិតផលមិនប៉ះពាល់បរិស្ថាននានានៅមានកម្រិតបរិមាណផ្គត់ផ្គង់ទាប ការស្វែងរកទិញផលិតផលទាំងនេះហាក់ដូចជាមានការលំបាក។
ជាក់ស្ដែងអ្នកស្រីស៊ីន ម៉ាឡា ដែលបានកុម្ម៉ង់ផលិតផលទុយោបឺតស្មៅស្រូវ(សាលី) និងម្សៅអង្ករជាផលិតផលនាំចូលពីបរទេសតាមអនឡាញមិនត្រូវបានម្ចាស់ផេកដឹកទំនិញឱ្យនោះទេ។
អ្នកស្រីបានឱ្យដឹងថា៖ «វាប្រហែលដោយសារផលិតផលមានតិច ការកុម្ម៉ង់ច្រើន អ្នកលក់ដឹកមិនទាន់ឬយ៉ាងណា។ ប៉ុន្ដែកាលខ្ញុំកុម្ម៉ង់នោះទុយោបឺតធម្មជាតិ១០០ដើមមានតម្លៃ ៥ដុល្លារ តែឥឡូវមានតម្លៃត្រឹមតែ ២ ទៅ ៣ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ»។
ចំពោះផលិតផលក្នុងស្រុកនៅសហគ្រាស TK&Dទុយោបឺតអង្ករ ដំឡូង ពោត ឬការ៉ុតមានតម្លៃលក់រាយ ១ម៉ឺនរៀលក្នុង១កញ្ចប់ដែលមានទុយោ ៥០ដើម។
រំឭកដល់ការគាំទ្រ និងការបង្ហោះផលិតផលរបស់ខ្លួន នៅលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់លោករដ្ឋមន្ដ្រីបរិស្ថាន អ្នកស្រី សុខុម មានការសប្បាយរីករាយ និងមានកម្លាំងចិត្ដក្នុងការបន្ដកិច្ចការចូលរួមចំណែកជួយបរិស្ថានបន្ដទៀត។
អ្នកស្រី បានថ្លែងចំពោះការគាំទ្រពីសំណាក់រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងបរិស្ថានថា៖ «ខ្ញុំមានអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយខ្លាំងណាស់ ពេលឃើញរដ្ឋមន្ដ្រី គាត់ជួយផ្សព្វផ្សាយពីផលិតផលខ្មែរតាមរយៈការចែករំលែកលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក។ គាត់បានណែនាំដល់អគ្គរាជទូតជប៉ុន ដល់ផលិតផលទុយោបឺតមិនប្រើប្លាស្ទិករបស់ខ្មែរយើង»៕