.jpg)
លោក ទឹម ម៉ានី និងសៀវភៅប្រលោមលោកដែលលោកបាននិពន្ធ។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញៈ ដោយមានអំណោយទានខ្លួនឯងធ្លាប់ជាសិស្សពូកែខាងផ្នែកភាសាខ្មែរកាលពីនៅរៀនវិទ្យាល័យគួបផ្សំនឹងការចូលចិត្តអានសៀវភៅច្រើន និងមានការលើកទឹកខ្លាំងពីសំណាក់មិត្តភក្តិឱ្យនិពន្ធរឿងប្រលោមលោកខ្លីនោះ ទើបបានជំរុញចិត្តយុវជនទឹមម៉ានីតាំងពីមានវ័យម្ភៃឆ្នាំប្លាយចាប់ផ្តើមបង្កើតស្នាដៃដំបូងនាឆ្នាំ ១៩៧២ បន្តដល់សព្វថ្ងៃរំលងវេលាជិតអស់ ៥០ ឆ្នាំ លើកិច្ចការតែងនិពន្ធដែលគ្រាដំបូងនោះគ្រាន់តែជាបង្អែមជីវិតរបស់លោកប៉ុណ្ណោះ។
បច្ចុប្បន្នលោក ទឹម ម៉ានី អតីតជាឧត្តមមន្ត្រីចូលនិវត្តន៍ដែលធ្លាប់មានតួនាទីជាអគាធិការរងនៅក្រសួងបរិស្ថានមានវ័យ ៧៦ ឆ្នាំហើយ។ តែសម្រាប់កិច្ចការតែងនិពន្ធប្រលោមលោកវិញលោកកវីរូបនេះ នៅតែបន្តការសរសេរជារហូតសម្រាប់ជីវិតនៅសេសសល់ ក្រោយពីការងារជាឧត្តមមន្ត្រីរបស់លោកបានអស់សុពលភាពមកនោះ។
លោក ទឹម ម៉ានី មានស្រុកកំណើតនៅរាជធានីភ្នំពេញ កើតនៅថ្ងៃទី ៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៤៦ បានចូលរៀននៅសាលាបឋមសិក្សានូកននៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៥២-១៩៦៥ ហើយបានបន្តការសិក្សាកម្រិតវិទ្យាល័យនៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៥៨-១៩៦៥ នៅវិទ្យាល័យឥន្ទ្រទេវី រាជធានីភ្នំពេញ។
កវីជើងចាស់លោក ទឹម ម៉ានី ដែលបានហែលឆ្លងកាត់នូវបទពិសោធតែងនិពន្ធជិត ៥០ ឆ្នាំមកនេះ គឺជាបញ្ញវន្តខ្មែរ ១ រូប ដែលទទួលបានការសិក្សាក្នុងកម្រិតខ្ពស់ ទាំងនៅក្នុងស្រុកខ្មែរ និងនៅបរទេស ដោយសារលោកទទួលបានសញ្ញាបត្រថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ ២ និងសញ្ញាបត្រអនុបណ្ឌិត ២។
លោក ទឹម ម៉ានី បង្ហើបពីប្រវត្តិនៃការសិក្សារបស់លោកនៅកម្រិតមហាវិទ្យាល័យឱ្យ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ បានដឹងថា៖ «ឆ្នាំ ១៩៦៦-១៩៧១ ខ្ញុំបានបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រច្បាប់នៅមហាវិទ្យាល័យនីតិសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចនៅប្រទេសខ្មែរ។ ឆ្នាំ ១៩៨១-១៩៨៤ បានបញ្ចប់ការសិក្សាបរិញ្ញាបត្រនៅមហាវិទ្យាល័យផ្នែកសំណង់នៅទីក្រុងគៀវប្រទេសអ៊ុយក្រែន។នៅឆ្នាំ ១៩៨៤-១៩៨៧ បានបញ្ចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតផ្នែកច្បាប់នៅសាកលវិទ្យាល័យមួយនៅក្នុងទីក្រុងលីយ៉ុង (Lyon) ប្រទេសបារាំងនិងឆ្នាំ ១៩៨៧-១៩៨៩ បានបញ្ចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតផ្នែកដំណាំដូងប្រេងនៅសាកលវិទ្យាល័យមួយនៅក្នុងទីក្រុងចូរហ័របារូ (Johor Bahru) ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី»។
សម្រាប់ការតែងនិពន្ធវិញ ទោះបីជារូបលោកកំពុងជាប់រវល់ក្នុងការសិក្សា ទាំងក្នុងប្រទេស និងនៅបរទេសក្តី ឬនាពេលបានបម្រើការងារជាមន្ត្រីក្នុងក្របខ័ណ្ឌស្រួងបរិស្ថានក្តី ក៏លោក ទឹម ម៉ានី នៅតែអាចឆ្លៀតនិពន្ធរឿងបានជារឿយៗ តាមភាពជាក់ស្តែង មិនដំអក់ពេលវេលាចោលឡើយ។
ក្នុងរយៈពេលជិត ៥០ ឆ្នាំមកនេះកវីនិពន្ធ ទឹម ម៉ានី ដែលលោកតែងតែដាក់ខ្លួនឯងត្រឹមតែជា «ស្មេរ» មួយរូបក្នុងកិច្ចការសំណេរប្រលោមលោក បាននិពន្ធប្រលោមលោកសរុបបានចំនួន ៣០៦ រឿង គិតមកទល់ត្រឹមឆ្នាំ ២០២២ នេះ។
កវី ទឹម ម៉ានី បង្ហើបពីហេតុផលនិងដើមចមនៃការចាប់ផ្តើមសរសេររឿងដំបូងថា៖ «បើនិយាយឱ្យចំគឺរូបខ្ញុំមិនមានឈាមជ័រជាអ្នកសិល្បៈឬជាកវីនិពន្ធអីនោះទេ។តែដោយសារខ្ញុំជាសិស្សពូកែភាសាខ្មែរ និងគណិតវិទ្យាកាលនៅរៀនវិទ្យាល័យ ហើយដោយពួកម៉ាក (មិត្តភក្តិ) ជួយជំរុញផង ខ្ញុំក៏ចាប់ផ្តើមសរសេររឿងប្រលោមលោកដំបូងរឿង «បក្សីចាកមែក» ឆ្នាំ ១៩៧២ និងបានបោះពុម្ពផ្សាយឆ្នាំ ១៩៧៣ ហើយលក់ដាច់ជាទីបំផុត»។
លោកបានបន្តថា៖ «ទាំងនេះដោយសារតែរូបខ្ញុំចូលចិត្តអានសៀវភៅច្រើនណាស់មិនថាជាភាសាខ្មែរ ឬភាសាបរទេសនោះទេ គឺខ្ញុំអានច្រើនទើបអាចឱ្យខ្ញុំមានកេរ្ត៍ឈ្មោះមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ បើនិយាយពីដើមកំណើតរបស់ខ្ញុំវិញ គឺមានត្រកូលជាកូនច្បងរបស់គ្រួសារនាយទាហានជើងទឹក និងជីដូនជីតាជាមន្ត្រីរាជការទាំងអស់។ ក្រោយចាកចេញពីរបប ប៉ុល ពត មក ខ្ញុំចាប់ផ្តើមសរសេររឿងប្រលោមលោក (ជាការសរសេរដោយដៃកាលនោះ) នៅលើសៀវភៅលក់ឱ្យគេ នាឆ្នាំ ១៩៨២ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ បើគិតពីដំបូងមកត្រឹមឆ្នាំ ២០២២ នេះ ការប្រឡូកនៅក្នុងកិច្ចការសរសេររឿងប្រលោមលោក មានរយៈពេល ៤៩ ឆ្នាំហើយ»។
ក្នុងនាមជាកវីនិពន្ធ ១ រូប ដែលមានបទពិសោធជិតកន្លះសតវត្សរ៍ និងមានភាពឧស្សាហ៍ខ្លាំងនៅក្នុងការរិះរកគំនិតឱ្យមានភាពសមស្របទៅតាមតថភាពសង្គម ទើបលោក ទឹម ម៉ានី បានដាក់ការកំណត់សម្គាល់លើខ្លួនឯងជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលមានបំណងចង់ក្លាយជាអ្នកនិពន្ធ គឺត្រូវចាត់ទុកខ្លួនឯងថា ជា «អ្នកសន្សំរឿង» ទើបអាចសម្បូរគំនិតសរសេររឿង។
លោក ទឹម ម៉ានី ក៏បានបញ្ជាក់ពីរបៀបបង្កើតសាច់រឿងប្រលោមលោករបស់ខ្លួនដែរថា៖ «សម្រាប់រូបខ្ញុំ គឺមានទម្លាប់អានសៀវភៅឱ្យបានច្រើន ហើយយកគំនិតនានាមកវិភាគ ដើម្បីចម្រាញ់ចេញជាគំនិតថ្មីក្នុងការតែងនិពន្ធជារឿង ហើយការបង្កើតរឿងប្រលោមលោកនីមួយៗ ខ្ញុំតែងយកនូវអ្វីជាតថភាពពិតចំនួន ៥០ ភាគរយ បូកផ្សំនឹងការច្នៃប្រឌិតចំនួន ៥០ ភាគរយ មកគួបផ្សំគ្នាបានចំនួន ១០០ ភាគរយ ទើបប្រែក្លាយឱ្យទៅជារឿងប្រលោមលោកនានាតាមសភាពជាក់ស្តែងក្នុងសង្គម»។
ភាពរីករាយសប្បាយចិត្ត និងជាទីមោទនភាពខ្លាំងក្នុងកិច្ចការនិពន្ធនេះ ដែលប្រមូលផ្តុំដោយគំនិតផ្ទាល់ខ្លួន បូកផ្សំនឹងបទពិសោធដើម្បីរៀបចំទុកជាក្បួនខ្នាត ជាមេរៀន សម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយ ក្នុងការហាត់តែងនិពន្ធប្រលោមលោក កវី ទឹម ម៉ានី ក៏បាននិពន្ធសៀវភៅ ១ ក្បាល មានកម្រាស់ ១២៣ ទំព័រ ដោយមានមាតិការឿងសំខាន់ៗចំនួន៧ចំណុច មានចំណងជើងថា «សិល្ប៍វិធីតែងនិពន្ធប្រលោមលោក» ហើយក៏ទទួលបានពេញនិយមគាំទ្រខ្លាំងពីអ្នកអាននិងបានបោះពុម្ពផ្សាយច្រើនលើកទៀតផង កាលពីឆ្នាំ ២០១៨។
លោក ទឹម ម៉ានី បានបញ្ជាក់ប្រាប់ថា៖ «សៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា «សិល្ប៍វិធីតែងនិពន្ធប្រលោមលោក» នោះ មានមាតិកាសំខាន់ ៧ ចំណុច។ ទី១ គោលគំនិត ទី២ ការរៀបចំគម្រោងនៃសាច់រឿង ទី៣ ការពណ៌នារៀបរាប់ ទី៤ មនោសញ្ចេតនា ទី៥ តើអ្វីទៅហៅថាសាច់រឿង?តើគួរដាក់ចំណងជើងសមនឹងសាច់រឿងឬទេ?ទី៦ ការពិតឬស្រមៃអាស្រ័យទៅអ្វី? និងទី៧ មតិចុងក្រោយ។
សៀវភៅនេះទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងពីប្រិយមិត្តអ្នកអាននិងបានបោះពុម្ពរហូតដល់ចំនួន ១០ លើកឯណោះ មានចំនួនសរុប ១ ម៉ឺនក្បាល។ ការបោះពុម្ពផ្សាយលើកដំបូងនៅថ្ងៃទី ១០ ខែមករា ឆ្នាំ ២០១៨ ហើយ ១ លើកបោះពុម្ព ១ ០០០ ក្បាល។ ភាគច្រើនអ្នកជាវសៀវភៅនេះគឺមកពីមនុស្សគ្រប់ស្រទាប់វ័យនិងសម្បូរបងប្អូនដែលជាមន្ត្រីរាជការ បម្រើការនៅតាមបណ្តាខេត្ត-ក្រុង ជាវច្រើនក្បាលដើម្បីចែកជូនគ្នាផងដែរ»។
លោកកវី អតីតជាឧត្តមមន្ទ្រីចូលនិវត្តន៍នៅក្រសួងបរិស្ថានរូបនេះបានបន្ថែមថា៖ «សម្រាប់ស្នាដៃជារឿងប្រលោមលោក ដែលបាននិពន្ធសរុប ៣០៦ រឿងនោះ ខ្ញុំពេញចិត្តជាងគេមានចំនួន ៥ រឿង។រឿងទាំងនោះរួមមានដូចជារឿង «ឃ្លោកលិចអំបែងអណ្តែត» រឿង «កវីផ្សងស្នេហ៍» រឿង «ពស់សកស្រកា» រឿង «អក្ខរាដួងចិត្ត» និងរឿង «ម៉ែ» ដោយទាំងអស់នេះ គឺជាមោទកភាពរបស់ខ្ញុំដល់សព្វថ្ងៃ»៕
