ភ្នំពេញ​: ការតស៊ូ​របស់​ឪពុកម្តាយ ដើម្បី​នាំយក​កូនស្រី​ចេញពី​សមរភូមិ​ខ្មែរក្រហម​ការព្រួយបារម្ភ​ចំពោះ​កូនស្រី​ដែល​បាន​ចុះឈ្មោះ​ក្នុង​ជួរ​កងទ័ព​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក និង​ការភ័យខ្លាច​ដែល​ពួក​​គេ​បានដឹងថា កូន​របស់ខ្លួន​មាន​បេស​ក​កម្ម​នៅក្នុង​តំបន់​សង្គ្រាម​នៃ​ប្រទេស​​អ៊ីរ៉ា​ក់ ទាំងអស់នេះ​ធ្វើឱ្យ​ស្ត្រី​ខ្មែរ​-​អាមេរិកាំង ម្នាក់​បានដឹងថា ខ្សែភាពយន្ត​គឺជា​ការ​លើកទឹកចិត្ត​ដ៏​ល្អ​បំផុត​សម្រាប់​លោកស្រី​។​

​លោកស្រី​ សូ ខេ​លី បានចាប់ផ្តើម​ផលិត និង​ដឹកនាំ​រឿង​ខ្លីៗ និង​រឿង​ភាគ​មួយចំនួន​ចាប់តាំងពី​ឆ្នាំ​ ២០១១ ហើយ​ឥឡូវនេះ​គម្រោង​ចុងក្រោយ​របស់លោក​ស្រី​ក្នុងនាម​ជា​អ្នកដឹកនាំ​រឿង ​«The Harvest»​ ដែល​នឹង​ចាក់​បញ្ចាំង​នៅ​ឆ្នាំ​ ២០២៣ ខាងមុខនេះ​។​

​លោកស្រី ខេ​លី បានឱ្យដឹងថា រឿង «The Harvest»​ គឺជា​គម្រោង​មួយ​ដែល​ផលិតករ​កំពុង​ស្វែងរក​អ្នកដឹកនាំ​រឿង​ម្នាក់​ជា​ជនជាតិ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដើម្បី​ផ្ដិត​យក​ទិដ្ឋភាព​នៃ​រឿងរ៉ាវ​របស់​គ្រួសារ​ជនជាតិ​អាមេរិកាំង​មួយ​។

​លោកស្រី​បាន​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្ដិ៍​ថា​៖ «​វា​ជា​រឿងល្ខោន ហើយ​សាច់រឿង​ស្ថិតនៅក្នុង​សមត្ថភាព​ដែល​ខ្ញុំ​អាចធ្វើ​បាន​។ ដូច្នេះ​ពេល​បាន​ជួប​ផលិតករ វា​មាន​អំណោយផល​សម្រាប់​ខ្ញុំ​។ ខ្ញុំ​យល់​សាច់រឿង​ដែល​គេ​ចង់បាន​។ ដូច្នេះ​គេ​ជួល​ខ្ញុំ​»​។​

​ក្នុងនាម​ជា​កូន​ជនភៀសខ្លួន​នៅក្នុង​ជំរំ​ប្រទេស​ថៃ ដែល​ឪពុកម្តាយ​របស់លោក​ស្រី ខេ​លី បាន​រត់គេចខ្លួន​ពី​សេចក្ដីស្លាប់ លោកស្រី​បាន​ធំធាត់ និង​ទទួលបាន​ការអប់រំ​នៅ​ទឹកដី​ទី​៣ ហើយ​បាន​ក្លាយជា​ពលរដ្ឋ​អាមេរិកាំង​។ បន្ទាប់ពី​ការវាយប្រហារ​ភេរវកម្ម​អត្ត​ឃាត​ជា​សោកនាដកម្ម​ថ្ងៃទី ១១ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​ ២០០១ លោកស្រី ខេ​លី បាន​ចុះឈ្មោះ​ចូល​បម្រើ​ក្នុង​កង​យោធា​​សហរដ្ឋអាមេរិក ខណៈ​លោកស្រី​កំពុង​រៀន​នៅ​វិទ្យាល័យ​ដោយ​មិនបាន​ប្រាប់​ឪពុកម្តាយ​អំពី​រឿងនេះ​ឡើយ​។

​ឪពុក​ម្តាយ​របស់​លោកស្រី​មានការ​ភ្ញាក់ផ្អើល​និង​ព្រួយបារម្ភ​ជាខ្លាំង​នៅពេល​ពួកគាត់​ដឹងថា កូនស្រី​ជ្រើសរើស​ធ្វើជា​ទាហាន ខណៈពេលដែល​ពួកគាត់ មិនសូវ​ឱ្យ​កូន​​ស្រី​ដឹង​ពី​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​ប្រទេស​​កម្ពុជា​ប៉ុន្មាន​ឡើយ បើទោះបីជា​សមា​​ជិ​ក​គ្រួសារ​ជាង​ ២០​ នាក់​ បាន​បាត់​ខ្លួន​ និង​ត្រូវបាន​សម្លាប់​ដោយ​ខ្មែរក្រហម​ក៏ដោយ​។​

​លោកស្រី ខេ​លី ត្រូវបាន​បញ្ជូនទៅ​បំពេញបេសកកម្ម​នៅ​អ៊ីរ៉ា​ក់ ជា​កន្លែង​ដែល​សង្គ្រាម និង​បញ្ហា​ស្រុក​ទេស​ជួបប្រទះ​នឹង​ភាពវឹកវរ​ជាច្រើន​ទសវត្សរ៍​ក្រោយមក​។ លោកស្រី​មាន​បេសកកម្ម​ ២​ លើក ទៅអ៊ីរ៉ា​ក់​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០០៥ និង​ឆ្នាំ ​២០០៩​។ អ៊ីរ៉ា​ក់ គឺជា​បទពិសោធន៍​ដ៏​ស្មុគស្មាញ​មួយ​ដែល​ញាំញី​ដោយ​បញ្ហានយោបាយ​។ លោក​​ស្រី ខេ​លី បាន​និយាយថា ក្នុងនាម​ជា​ទាហាន អ្វីដែល​លោកស្រី​មាន​អារម្មណ៍​នៅពេលនោះ គឺថា​ពួកគេ​ទាំងអស់គ្នា​ស្ថិតនៅក្នុង​ប្រទេស​ដែល​ប្រជាជន​ចាត់ទុក​ខ្លួន​ជា​អ្នកកាន់កាប់​ទីក្រុង​ដោយ​បំពាន​។

​លោកស្រី​ថា​៖ «​យើង​មិនមែនជា​វីរបុរស​ទេ ប៉ុន្តែ​តាម​បទពិសោធន៍​របស់ខ្ញុំ​មកពី​ប្រទេស​អ៊ីរ៉ា​ក់ ខ្ញុំ​បាន​ទិញ​កាមេរ៉ា​ដោយ​ខ្លួនឯង​ហើយ​ចាប់អារម្មណ៍​នឹង​ការ​ចងក្រង​ឯកសារ និង​ការសរសេរ​រឿង​។ ដូច្នេះ​គ្រាប់ពូជ​នៃ​ការ​ក្លាយជា​ផលិតករ​បានចាប់ផ្តើម​នៅ​ទីនោះ​»​។​

​នៅក្នុង​តំបន់​សង្គ្រាម​ក្រៅពី​មាន​មោទនភាព​ក្នុងការ​បម្រើ​ប្រទេសជាតិ​លោកស្រី​ខេ​លី​បាន​រកឃើញ​អ្វី​ដើម្បី​កម្សាន្ត និង​បំភ្លេច​វេលា​សោកសៅ ដែល​លោកស្រី​អាច​ឆ្លង​ទៅកាន់​ពិភព​មួយ​ផ្សេងទៀត​នៅក្នុង​បន្ទប់​ងងឹត​ដែល​ពោរ​​ពេញ​ដោយ​ទាហាន​ក្នុង​ឯកសណ្ឋាន ពួកគេ​ទាំងអស់​ព្យាយាម​មិន​នឹកនា​ដល់​ការពិត​របស់​ពួកគេ​រយៈពេល​ ២​ ម៉ោង​។​

​លោកស្រី ខេ​លី ថ្លែងថា​៖ «​បទពិសោធន៍​នោះបាន​ជំរុញឱ្យមាន​ការចាប់អារម្មណ៍​ទៅលើ​ភាពយន្ត និង​សមត្ថភាព​ក្នុងការ​ទាញ​ចំណាប់អារម្មណ៍​មនុស្ស​ឱ្យ​ពួកគេ​បំភ្លេច​ពេលវេលា​ដ៏​លំបាក​មួយ​។ ខ្ញុំ​មិន​ប្រាកដថា​របៀប​ណា​នោះទេ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​ដឹងថា ភាពយន្ត​ជា​ចំណែក​សំខាន់​ក្នុង​ជីវិត​របស់ខ្ញុំ​»​។​

​នៅ​ចន្លោះ​បេសកកម្ម​ទាំង​ ២​ លើក លោកស្រី ខេ​លី បាន​ផ្ទេរ​ទៅ​សាកល​​វិទ្យាល័យ George Mason ហើយ​បាន​បន្ដ​រៀន​ផ្នែក​អាជីវកម្ម​សម្រាប់​សញ្ញាបត្រ​ភាសា​អង់គ្លេស (​ការ​​សរសេរ​ប្រកបដោយ​ភាព​ច្នៃប្រឌិត​)​។​ក្នុង​ឆ្នាំ ​២០០៩​ បន្ទាប់ពី​បានបញ្ចប់​បេសកកម្ម​ទី​ ២ នៅក្នុង​ប្រទេស​អ៊ីរ៉ា​ក់ លោកស្រី បានសម្រេច​ចិត្ត​បន្ត​ការ​​សិក្សា​ថ្នាក់អនុបណ្ឌិត​ផ្នែក​ដឹកនាំ​ភាព​​យន្ត​នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ Chapman''s Dodge College of Film and Media Arts ក្នុង​រដ្ឋ​កាលីហ្វ័រ​នី​ញ៉ា​។

​លោកស្រី​បាន​ផលិតភាព​យន្ដ​ខ្នាត​វែង ចំណងជើង​ថា​ «The Ashes of Home» ដែលជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កម្មវិធី​សម្រាប់​បញ្ចប់​ការសិក្សា​។ រឿងនេះ​បាន​រៀបរាប់​ពី​កូនស្រី​ខ្មែរ​-​អាមេរិកាំង​ម្នាក់ ដែល​សម្រេចចិត្ត​លួច​ធាតុ​ម្តាយ​ដែល​បាន​ស្លាប់ទៅ​ពី​ប្អូនស្រី​ដើម្បី​នាំមក​កម្ពុជា​វិញ​។​

​ទោះបីជា​សង្ឃឹមថា ឈ្មោះ​របស់​កូន​​ស្រី​មិន​សំដៅលើ​ឆាកជីវិត​របស់លោក​ស្រី ខេ​លី ក៏ដោយ ក៏​វា​ជាការ​ពិត​ដែល​លោកស្រី​ក៏បាន​បាត់បង់​ម្តាយ​ជាទី​ស្រឡាញ់​ដែល​ចង់​ត្រឡប់ទៅផ្ទះ​វិញ ប៉ុន្តែ​មិនអាច​ធ្វើដូច្នេះបាន​ឡើយ ខណៈពេលដែល​អ្នក​ម្ដាយ​នៅមាន​ជីវិត​។ សាច់​រឿងនេះ​កើតឡើង​ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា​ចំពោះ​ជនជាតិខ្មែរ​-​អាមេរិក​ដទៃទៀត​ដែរ​។​

​លោកស្រី អាច​រំឭក​បាន​ថា ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០០២ ​ពេល​អាយុ​ ២១ ឆ្នាំ កំពុង​បំពេញ​តួនាទី​ជា​ទាហាន​ក្រៅ​ម៉ោង និង​ជា​និស្សិត​ក្រៅ​ម៉ោង​បន្ត​ការសិក្សា​ថ្នាក់​បរិញ្ញាបត្រ​ផ្នែក​ធុរកិច្ច​នៅ Northern Virginia Community College លោកស្រី​បានទទួល​ទូរស័ព្ទ​ដោយ​ត្រូវបាន​គេ​ប្រាប់ថា ម្តាយ​អាយុ​ ៥០ ​ឆ្នាំ​ដាច់​សរសៃឈាម​ខួរក្បាល និង​បាន​ស្លាប់​ ២-៣​ ថ្ងៃ​ក្រោយមក​។​

​លោកស្រី​និយាយថា ភាព​មមាញឹក​របស់ខ្លួន កម្រ​មាន​ពេល​ថតរូប​ជុំគ្នា និង​ជជែក​គ្នា​លេង​ជាមួយ​ម្ដាយ​អំពី​ឆាក​ជីវិត​តស៊ូ​របស់​អ្នកមានគុណ​នៅ​ស្រុក​​ខ្មែរ​ណាស់​។​

​លោកស្រី ខេ​លី ថា​៖ «​តាម​ទស្សនៈ​របស់ខ្ញុំ ខ្ញុំ​ជា​ជនជាតិ​អាមេរិក​អត្តសញ្ញាណ​របស់ខ្ញុំ​គឺ​អាមេរិក ហើយ​ខ្ញុំ​មិនបាន​យក​​ចិត្ត​ទុកដាក់​ច្រើន​ចំពោះ​កេរដំណែល​ដូនតា​ជា​ឈាមជ័រ​កម្ពុជា​ទេ​»​។​

​បន្ទាប់ពី​ម្តាយ​របស់​លោកស្រី​បានទទួល​មរណភាព​លោកស្រី ខេ​លី ចាប់​​ផ្ដើម​នឹក​ដល់​ការចងចាំ​ពី​អតីត​ដោយ​រំឭក​ពី​ឈ្មោះ​ពិត​របស់​ម្តាយ ប្រភព​កំណើត​របស់​ម្ដាយ សាច់ញាតិ​របស់គាត់​ភាគច្រើន​ត្រូវបាន​សម្លាប់​នៅក្នុង​របប​ប្រល័យពូជសាសន៍​ខ្មែរក្រហម​នោះ​ជា​អ្វី​? ហើយ​ហេតុអ្វី​បានជា​ឪពុកម្តាយ​របស់លោក​ស្រី​កម្រ​និយាយ​អំពី​ហេតុការណ៍​ទាំងនោះ​?

​លោកស្រី​បន្ដថា​៖ «​ពេលនេះ​ម្ដាយ​របស់ខ្ញុំ​បាន​ចាក​លោក​ហើយ​។​ខ្ញុំ​មាន​អារម្មណ៍​ថា គាត់​បាន​លះបង់​ច្រើនណាស់​ចំពោះ​ខ្ញុំ និង​ចង់​វិល​ទៅ​ពិភព​អតីតកាល​របស់គាត់​ដើម្បី​ស្វែងយល់​ពី​គាត់​បន្ថែមទៀត​»​។

​ដើម្បី​សម្រេច​ក្តី​សុបិន​លោកស្រី​ខេ​លី បាន​បន្ត​ការសិក្សា និង​ផលិត​ជា​សាច់​រឿង​ដើម្បី​ស្វែងរក​ភាពអាថ៌កំបាំង​ហើយ​លោកស្រី​បាន​ព្យាយាម​សរសេរ​រឿង​ផ្ទាល់ខ្លួន​ចេញមក​។​

​លោកស្រី ខេ​លី ថ្លែងថា​៖ «​ខ្ញុំ​ចូលចិត្ត​សិក្សា​សិល្បៈ​នៃ​ការ​ថតកុន ប៉ុន្តែ​ក្ដីរំភើប​ពិតប្រាកដ​បានចាប់ផ្តើម​នៅពេលដែល​ខ្ញុំ​ចាប់ផ្តើម​ផលិត​ខ្សែភាពយន្ត​របស់ខ្ញុំ​»​។​

​ផ្ដើម​ពី​រឿង​ដំបូង​ Testigo Illegal (2011)​ លោកស្រី​ទទួលបាន​ពានរង្វាន់ Zonta''s Women in Film grant for Most Promising Young Filmmaker​។ បន្ទាប់មក​រឿង «Rupture»​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១២ និង​រឿង «Paulina» ឆ្នាំ ​២០១២ ដូចគ្នា​។ រឿង «Paulina» ផ្ដោតលើ​បញ្ហា​រសើប​ដូចជា​ការលេង​ល្បែង និង​ការ​ញៀន​ថ្នាំ​នៅក្នុង​សហ​គម​ន៍​ខ្មែរ​-​អាមេរិកាំង​ក៏ដូចជា​ទំនាក់​ទំនង​ដ៏​ស្មុគស្មាញ​រវាង​ឪពុកម្តាយ​ជន​​ភៀសខ្លួន​កម្ពុជា និង​កូន​ខ្មែរ​-​អា​មេ​រិ​កាំ​ង​ដែល​ចិញ្ចឹម​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក​។​

​លោកស្រី ខេ​លី ថ្លែងថា ក្នុង​អាយុ​ ៤១​ ឆ្នាំ បាន​មើល​ភាពយន្ដ​ឯកសារ​តន្ត្រីករ​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​ ១៩៦៩ និង​ឆ្នាំ​ ១៩៧០​ ហើយ​បានដឹងថា តន្ត្រី​មាន​សារៈសំខាន់​ប៉ុនណា ចំពោះ​ពួកគេ និង​របៀប​ដែល​តន្ត្រីករ​ត្រូវបាន​សម្លាប់ និង​កាសែត​ចម្រៀង​ត្រូវបាន​បំផ្លាញ​ដោយ​ខ្មែរក្រហម​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​កម្ពុជា​។​

​លោកស្រី​ខេ​លី ថ្លែងថា​៖ «​បទ​ចម្រៀង​និង​តារាចម្រៀង​ស៊ីន ស៊ី​សាមុត រស់ សេរី​សុទ្ធា ប៉ែន រ៉​ន និង​អ្នក​ផ្សេងទៀត​នៅក្នុង​ខ្សែភាពយន្ត​នេះ​បាន​នៅ​ជាមួយ​ខ្ញុំ​ក្នុង​បេះដូង​របស់ខ្ញុំ ហើយ​ពួកគេ​បាន​តាម​ខ្ញុំ​នៅពេល​ខ្ញុំ​ធ្វើដំណើរ​ទៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយនេះ​»​។

​នោះ​គឺជា​រឿង​ «In the Life of Music»​ ជា​ខ្សែភាពយន្ត​ដំបូង​របស់ ខេ​លី ដែល​បានចេញ​ផ្សាយ​ក្នុង​ឆ្នាំ ​២០១៨ ​ហើយ​វា​មាន​សាច់រឿង​ ៣ ​វគ្គ​ផ្សេងគ្នា​ផ្ដោតលើ​សម័យកាល​ជាង​ ៣ ទសវត្សរ៍ ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​អ្នកដឹកនាំ​ ៣​ នាក់​ផ្សេងគ្នា​តែ​សាច់រឿង​ពិតជា​អស្ចារ្យ​ណាស់​។​ដឹកនាំ​រឿង​ដោយ​លោកស្រី​សូ ខេ​លី និង​សុក វី​សាល ភាពយន្ត​រយៈពេល ​៩២ នាទី​ ស្វែងយល់​ពី​ស្នេហា សង្គ្រាម និង​ទំនាក់ទំនង​គ្រួសារ​ជាង​ ៣ ​ជំនាន់ ដោយ​ពណ៌នា​អំពី​ជីវិត​របស់​មនុស្ស​ដែល​ពិភព​-លោក​ត្រូវបាន​ផ្លាស់ប្តូរ​ដោយ​ចៀស​មិន​រួច​ដោយសារ​ការកើតឡើង​នៃ​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​។

​លោកស្រី​កំពុង​សម្លឹង​រក​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា​ដូចជា​ AntiArchive​ ជាមួយ Davy Chou សម្រាប់​ចម្លើយ​ទាំងនោះ​។ ផលិតករ​ភាពយន្ត​ទាំងនោះ​កំពុងធ្វើការ​ងារ​ដ៏​អស្ចារ្យ​មួយចំនួន​ដែល​ត្រូវបាន​ទទួលស្គាល់​ជា​អន្តរជាតិ​ហើយ​ពួកគេ​កំពុង​ផលិត​មាតិកា​ជា​បន្តបន្ទាប់ មិន​ថា​ជា​របស់​ខ្មែរ ឬ​អត់​នោះទេ​។ នេះ​បើតាម​លោកស្រី ខេ​លី ប្រាប់​ ភ្នំពេញ​ ប៉ុស្តិ៍ ​ឱ្យដឹងពី​ទីក្រុង​ឡុង​ប៊ិច រដ្ឋ​កាលីហ្វ័រ​នីញ៉ា​៕