.jpg)
បុគ្គលិកកំពុងរៀបចំហូលពិតានសម្រាប់តាំងបង្ហាញនៅសារមន្ទីរវាយនភណ្ឌប្រពៃណីអាស៊ី។ រូបថត សហការី
សៀមរាប: ផលិតផលសមុច្ច័យទាំង ១១ មុខដូចជាកន្សែងសូត្រចំនួន ៤ និងសំពត់ហូលចំនួន ៥ និងហូលពិតានចំនួន ២ ដែលត្រូវបានផលិតឡើងតាមក្បួនខ្នាតបុរាណ នឹងដាក់តាំងនៅសារមន្ទីរវាយនភណ្ឌប្រពៃណីអាស៊ីក្នុងក្រុងសៀមរាប ជាអចិន្ដ្រៃយ៍ចាប់ពីខែកុម្ភៈតទៅ។
លោក សែន គឹមស៊ុន នាយករងស្តីទីនៃសារមន្ទីរវាយនភណ្ឌប្រពៃណីអាស៊ី (MGC Asian Traditional Textiles Museum) បានឱ្យដឹងថា៖ «បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមការងារយើងកំពុងរៀបចំការតាំងបង្ហាញផលិតផលទាំងនោះទៅតាមកម្រិតស្ដង់ដាបច្ចេកទេស ដែលមិនធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់គុណភាពផលិតផល រួមទាំងការតុបតែងសាលពិព័រណ៍ឱ្យសមទៅនឹងរចនាប័ទ្មផលិតផល»។
ការដាក់តាំងពិព័រណ៍សមុច្ច័យចម្លងចេញពីគោមបុរាណខ្មែរទាំងនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងបំណងអភិរក្សថែរក្សាសិល្បៈតម្បាញខ្មែរជាពិសេសហូលពិតាន ដែលកំពុងថយចុះគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ។ កេរដំណែលក្បាច់រចនានៅលើផលិតផលតម្បាញបែបបុរាណត្រូវបានបាត់បង់ស្ទើរតែទាំងស្រុងក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។
សិស្ស-និស្សិតភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិ អាចបានស្វែងយល់ពីកេរដំណែល និងស្នាដៃរបស់បុព្វបុរសខ្មែរដែលសិប្បករខ្មែរបច្ចុប្បន្នបន្ដអភិរក្ស និងផលិតឡើងជាថ្មី។
ផលិតផលសមុច្ច័យរចនាប័ទ្មបុរាណទាំងនេះដែលមិនត្រូវបានដឹងច្បាស់អំពីសម័យកាលនិងឆ្នាំផលិតដំបូងត្រូវបានប្រទះឃើញប្រើប្រាស់ច្រើនអំឡុងសតវត្សរ៍ទី១៣ និងទី១៤។ នេះបើយោងតាមលោក គឹមស៊ុន។
ក្រៅពីកន្សែងសូត្រ និងសំពត់ហូលសម្រាប់ប្រើប្រាស់ទូទៅហូលពិតាន ត្រូវបានផលិតឡើងសម្រាប់គោរពបូជា និងតាំងលម្អនៅក្នុងស៊ុមតាមគេហដ្ឋាន និងអគារផ្សេងៗ។
លោក គឹមស៊ុន បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ចំពោះហូលពិតានទាក់ទងនឹងពុទ្ធប្រវត្ដិ គឺជាវត្ថុគោរពសក្ការបូជា។ ពិតានខ្លះត្រូវបានត្បាញជាព្រះបត់ពីហូល ហើយត្រូវបានប្រើក្នុងពិធីសាសនា ដូចជាកម្មវិធីសូត្រមន្ដ។ បច្ចុប្បន្ននេះរូបពិតានព្រះពុទ្ធត្រូវបានច្នៃជារូបព្រីន ដែលព្យួរនៅតាមពិធីសាសនាសម្រាប់គោរពបូជា។
លោកបន្ដថា ការគោរពប្រណិបតន៍ដូចគ្នាចំពោះជំនាន់មុនដែលប្រជាពលរដ្ឋប្រើប្រាស់ពិតានត្បាញពីហូល។ តែក្រោយមកដោយសារតែផលិតផលហូលមានតម្លៃថ្លៃប្រជាជនចាប់ផ្ដើមទៅជាការប្រើរូបព្រីន។
ការត្បាញម៉ូដ និងលំនាំតាមបែបបុរាណនេះ លោក គឹមស៊ុន និយាយថា វាលំបាកជាងតម្បាញនាពេលបច្ចុប្បន្ន ដោយសារបញ្ហាខ្វះធនធានដែលចេះដឹងអំពីបច្ចេកទេស។ អ្វីដែលសំខាន់ គឺការប្រើប្រាស់វត្ថុធាតុដើមដែលមិនមែនជាសារធាតុគីមី តែជាគ្រឿងផ្សំជ្រលក់ពណ៌ធម្មជាតិនៅក្នុងស្រុក។
លោកអះអាងថា ទាក់ទងវត្ថុធាតុដើមបច្ចុប្បន្ន វាក៏មានការលំបាកក្នុងការស្វែងរកដើម្បីយកមកប្រើប្រាស់ដែរ ដោយសារបញ្ហានៃការបាត់បង់ព្រៃឈើជាដើម។
លោកស្រី យ៉ាន ម៉ារីណា ប្រធានអង្គការវាយនភណ្ឌប្រពៃណីខ្មែរនាំមកនូវគំនិតថ្មី (Institute for Khmer Traditional Textiles) (IKTT) ដែលទទួលបន្ទុកចំពោះកិច្ចការតម្បាញសមុច្ច័យទាំង១១ នោះទទួលស្គាល់ថា ការផលិតឡើងវិញ នូវផលិតផលហូលបុរាណទាំងនោះ ពិតជាលំបាក និងត្រូវការពេលវេលាយូរ។
លោកស្រីបាននិយាយថា៖ «ការផលិតសមុច្ច័យទាំង ១១ សម្រាប់ដាក់តាំងពិព័រណ៍នេះបានចំណាយពេលជិត ២ ឆ្នាំ ជាពិសេសហូលពិតានដែលចំណាយពេលច្រើនជាងគេរហូតដល់ជាង ១ ឆ្នាំ ក្នុងការធ្វើគោមប្រវែងពី ៧ ទៅ ៨ ម៉ែត្រ»។
លោកស្រី បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ប្រសិនបើមានគៀតដែលយើងចងរួចស្រាប់ យើងអាចធ្វើដំណាលគ្នាជាមួយប្រភេទសមុច្ច័យដទៃទៀត។ ប៉ុន្ដែបើត្រូវប្រើគៀតផ្សេងៗទៀត យើងត្រូវធ្វើដាច់ដោយឡែក»។
ប្រធានអង្គការ IKTT បានបញ្ជាក់ថា រាល់ក្បាច់នៅលើហូលទាំង ១១ នោះ សុទ្ធតែក្បាច់បុរាណខ្មែរទាំងអស់ ដែលត្រូវបានដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ។ ប៉ុន្ដែលោកស្រីទទួលស្គាល់ថា លោកស្រីមិនស្គាល់ច្បាស់អំពីសម័យកាលនោះទេ ដោយសារមិនមានឯកសារចងក្រងដែលលោកស្រីទទួលបាន។
គោមពិតានទាំង ២ ដែលនឹងត្រូវដាក់តាំងបង្ហាញក្នុងសារមន្ទីរ មានពិតានរូបក្ងោក ១ គូ ចំនួន ១ ផ្ទាំង និងរូបនាគធំដែលបង្កប់នូវរូបសត្វជាច្រើនទៀតចំនួន ១ ផ្ទាំង។
លោកស្រី ម៉ារីណា បានបន្ដថា៖ «រូបក្ងោកញីនិងឈ្មោល១ឡូ តំណាងឱ្យមង្គលសិរីហើយចំពោះនាគបើកក្រញ៉ាំមានតែ ១ នោះទេ តែវាបង្កប់នូវអត្ថន័យរូបភាពសត្វផ្សេងៗទៀត ដែលមើលមិនឃើញពីចម្ងាយនោះទេ»។
ក្រៅពីគោមពិតាន ប្រធានអង្គការដែលវិវត្ដពីសហគ្រាសវាយនភណ្ឌរូបនេះ បានឱ្យដឹងថា ចំពោះសំពត់ហូលក៏ត្រូវបានប្រើក្បាច់ហង្សដងទង់ ដែលមានក្រឡាគោមញឹកចូលគ្នាផងដែរ។ នេះមានន័យថា បន្ទាប់ពីគោមពិតាន គោមក្បាច់ទ្វារប្រាសាទ (ឈ្មោះដាក់ថ្មី ដោយសារមិនស្គាល់ឈ្មោះដើម) និងគោមផ្កាច័ន មានការលំបាកក្នុងការផលិតចំណោមសមុច្ច័យទាំង ១១។
អង្គការ IKTT បង្កើតឡើងដោយជនជាតិជប៉ុន ឈ្មោះ គីគូអុ ម៉ូរីម៉ូតុ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ បំណងគាស់កកាយស្នាដៃតម្បាញបុរាណរបស់ខ្មែរ ស្ថិតនៅជាយក្រុងភ្នំពេញ ហើយឆ្នាំ ២០០០ អង្គការត្រូវបានផ្លាស់ទៅទីក្រុងសៀមរាប ដោយមានសាខានៅស្រុកអង្គរធំ។
លោកស្រី ម៉ារីណា បានឡើងជាប្រធានអង្គការនៅពេលស្ថាបនិកជនជាតិជប៉ុនបានទទួលមរណភាពក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ក្រោយពេលលោកត្រឡប់ទៅកាន់ប្រទេសកំណើតមួយរយៈដើម្បីធ្វើការព្យាបាលជំងឺ។
លោកស្រីនិយាយថា លោកស្រីសហការជាមួយសារមន្ទីរដោយសារខាងសារមន្ទីរបានលើកស្ទួយនូវក្រណាត់សូត្រ និងការចងក្រងនូវពិតាននិងសំពត់ខ្មែរឡើងវិញ។
សារមន្ទីរវាយនភណ្ឌប្រពៃណីអាស៊ីបង្កើតឡើងដោយកិច្ចសហការ៦ប្រទេសចូលរួមដូចជាកម្ពុជា ឥណ្ឌា ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ថៃ និងវៀតណាមក្នុងគោលបំណងថែរក្សាប្រពៃណីនៃការផលិតវាយនភណ្ឌក៏ដូចជាការបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងរវាងអរិយធម៌ វប្បធម៌ និងពាណិជ្ជកម្មរបស់ប្រទេសជាសមាជិកដែលមានរយៈពេលជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ។
លោកគឹមស៊ុន បានឱ្យដឹងថា៖ «វាជាការឧទ្ទិសដល់ប្រវត្ដិសាស្ដ្រនៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរួមគ្នារវាងបណ្ដាប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គ និងទន្លេគង្គា ដែលប្រទេសឥណ្ឌាធ្វើជំនួញវាយនភណ្ឌមកកាន់តំបន់ឥណ្ឌូចិន»។
នៅឆ្នាំ ២០០០ បណ្ដាប្រទេសទាំងនេះ មានគំនិតផ្ដួចផ្ដើមបង្កើតសារមន្ទីរមួយរួមគ្នា ហើយនៅឆ្នាំ ២០០២ សារមន្ទីរវាយនភណ្ឌប្រពៃណីអាស៊ីត្រូវបានប្រកាសកសាងជាផ្លូវការ ដែលមានទីតាំងនៅក្នុងខេត្ដសៀមរាប។
យោងតាមនាយករងស្តីទីនៃសារមន្ទីរវាយនភណ្ឌប្រពៃណីអាស៊ីរូបនេះបានឱ្យដឹងថា នៅឆ្នាំ ២០១៣ សារមន្ទីរបានទទួលសមុច្ច័យតាមបណ្ដាប្រទេសដៃគូចំនួន ៧៦៨ សម្រាប់តាំងបង្ហាញនៅក្នុងសារមន្ទីរមុនពេលវាបើកដំណើរការក្នុងឆ្នាំ២០១៤។
លោក គឹមស៊ុន បានបញ្ជាក់ថា៖«សមុច្ច័យមកពីបណ្ដាប្រទេសទាំង ៥ ទៀត បានដាក់តាំងបង្ហាញមុនយូរហើយនៅពេលបើកសារមន្ទីរនេះឡើង។ បច្ចុប្បន្ននេះសារមន្ទីរផ្ដោតតែទៅលើសមុច្ច័យរបស់កម្ពុជាមួយនោះទេ»។
សម្រាប់ព័ត៌មានលម្អិត សូមចូលទៅកាន់ទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់សារមន្ទីរវាយនភណ្ឌប្រពៃណីអាស៊ី ដែលមានអាសយដ្ឋានស្ថិតនៅភូមិបឹងដូនប៉ាតាមបណ្តោយផ្លូវ ៦០ ម៉ែត្រ សង្កាត់ស្លក្រាម ក្នុងទីក្រុងសៀមរាប www.facebook.com/Ilikemgcattmuseum៕
