អ្នកស្រី ជា គន្ធារី ប្រាប់ពីដំណើរការបិតស្រាកាលពីកន្លងទៅ។ រូបថត សហការី
បាត់ដំបងៈ របរបិតស្រាស ឬស្រាអង្ករជារបរប្រពៃណីពីដូនតាខ្មែររៀងមក និងមានស្ទើរគ្រប់ស្រុកគ្រប់តំបន់ក្នុងប្រទេស។ ដោយឡែកស្ត្រីម្នាក់នៅខេត្តបាត់ដំបង ក៏បានប្រកបរបរបិតស្រានេះ ២ ជំនាន់់មកហើយដែរ ដែលអាជីវកម្មរបស់គាត់តែងតែមានភ្ញៀវបរទេស និងនិស្សិតខ្មែរមួយចំនួនបានទៅសិក្សាស្វែងយល់និងកត់ត្រាទុកជាឯកសារពីរបៀបធ្វើទៀតផង។
ដៃទាំងសងខាងកំពុងវីបាយ [ស្រា] ទៅមកៗនៅលើកម្រាលផ្ទាំងកំណាត់ពណ៌ស ច្របល់បញ្ចូលគ្នា ដែលយូរៗម្តងគេឃើញគាត់រោយម្សៅម៉ដ្ឋពីលើបាយស្រា នោះហើយគឺជាការធ្វើមេស្រារបស់អ្នកស្រី ជា គន្ធារី អាយុ ៦១ ឆ្នាំ រស់នៅភូមិពាមឯក ឃុំពាមឯក ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង។
អ្នកស្រី គន្ធារី រៀបរាប់ថា របរបិតស្រាសឬស្រាអង្កររបស់អ្នកស្រីនេះ គឺមិនមែនទើបតែបង្កើតក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នទេ តែជារបរដែលធ្វើបន្តគ្នាតាំងពីដូនតាមកម្ល៉េះ។ ជាមួយគ្នានេះវាក៏ជាការកំណត់សម្គាល់ពីអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរផងដែរ ព្រោះអ្វីៗធ្វើឡើងដោយដៃទាំងអស់។ចំពោះគ្រួសាររបស់អ្នកស្រី បានប្រកបអាជីពនេះបាន ២ ជំនាន់មកហើយហើយអ្នកស្រីក៏បានឱ្យកូនបន្តវេនជំនួសផងដែរ។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា បើទោះជាអ្នកស្រីមានវ័យចាស់បន្តិចក្ដី ប៉ុន្តែអ្នកស្រីក៏មិនបណ្ដោយលើកូនទាំងស្រុងដោយមិនជួយមើលការខុសត្រូវដែរ ពោលគឺអ្នកស្រីនៅចាំបង្ហាត់បង្រៀនដល់កូនជាប្រចាំ ពីព្រោះគេចេះជំនាញបិតស្រាមែន តែប្រសិនបើអ្នកធ្វើមិនប៉ិនប្រសប់ទេក៏គុណភាពស្រាមិនឆ្ងាញ់ដែរ។ ស្រាសដែលអ្នកស្រីកំពុងបិតរាល់ថ្ងៃនេះ គឺអ្នកស្រីប្រើបច្ចេកទេសផ្សំដោយខ្លួនឯងដែលធ្វើទៅតាមក្បួនខ្នាតពីដូនតាសុទ្ធសាធ។ រីឯគ្រឿងផ្សំធ្វើមេដំបែវិញ ក៏សុទ្ធតែផ្សំពីផ្លែឈើធម្មជាតិទាំងអស់។ ផ្លែរុក្ខជាតិដែលផ្សំសម្រាប់ធ្វើដំបែរបស់អ្នកស្រី មានក្រវាញ ដីប្លី ម្ទេសរំដេង ខ្ញី មើមខ្ទឹមស ម្រេច ផ្កាច័នការី ស និងអង្ករ។
បើតាមអ្នកស្រី គន្ធារី ដើម្បីឱ្យបានជាស្រាស គេត្រូវប្រើពេលវេលា ៣ ដំណាក់កាល ដែលដំណាក់កាលទី១ គេធ្វើមេដំបែសិន ហើយយកមេដំបែនោះទៅផ្អាប់ទុក ៣ ថ្ងៃ និងហាលឱ្យស្ងួតរយៈពេល ៧ ថ្ងៃទៀត។បន្ទាប់មកគេដាំបាយ រួចដួសបាយមកសំដិលហាលឱ្យត្រជាក់រួចយកមេដំបែទៅបុកឬកិនឱ្យម៉ដ្ឋក្លាយជាម្សៅរួចយកមកលាយច្របល់ជាមួយបាយ ទើបយកទៅបន្ទំរយៈពេល ៤ ថ្ងៃ។ការបន្ទំនេះគឺដើម្បីឱ្យមេដំបែវាកាច់បាយនោះឱ្យក្លាយទៅជាត្រប៉ែ ទើបយកទៅបិតតែម្តង។
គេអាចកំណត់ដឺក្រេរបស់ស្រាសបានដោយក្នុងមេដំបែ ១ គ្រាប់អាចលាយជាមួយអង្ករបាន ១ គីឡូក្រាម[ដាំទៅជាបាយ]ហើយអាចបិតបានស្រាស ១ លីត្រនិងមានកម្រិត ៣០ ដឺក្រេ។តែបើអ្នកស្រីចង់បានស្រាសកម្រិត ៤០ ដឺក្រេវិញ ត្រូវប្រើអង្ករ ២ គីឡូក្រាម និងដាក់ដំបែ ២ គ្រាប់ទើបបានស្រាស ១ លីត្រហើយស្រាបិតរបស់អ្នកស្រីមានតែ ២ ប្រភេទ ប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រី គន្ធារី បានបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំចេះវិធីផ្សំមេដំបែនេះតពីស្ត្រីម្នាក់ដែលគាត់ចេះពីដូនតាគាត់មកដែរ ហើយគាត់ចេះថែរក្សាបាននូវរូបមន្តផ្សំនេះ។គាត់ផ្តាំខ្ញុំថា ពេលរៀនចេះ ហើយកុំបោះបង់ចោលឱ្យសោះទោះជាជួបឧបសគ្គអ្វីក៏ដោយ»។
បើតាមការរៀបរាប់របស់អ្នកស្រី គឺបច្ចុប្បន្នអ្នកស្រីមានខ្ទះត្នោតចំនួន ២ ដែលក្នុងខ្ទះនីមួយៗអ្នកស្រីដាក់អង្ករ ១៥ គីឡូក្រាម [ដាំក្លាយជាបាយ] ដូច្នេះខ្ទះ ២ ស្មើនឹងអង្ករ ៣០ គីឡូក្រាម។ ប៉ុន្តែបើអ្នកស្រីចង់បានកម្រិត ៣០ ឬ ៤០ ដឺក្រេគឺអាស្រ័យលើការកំណត់ទេ។
ឧទាហរណ៍ថា បើចង់បានស្រាកម្រិត ៣០ ដឺក្រេគឺស្មើនឹងអង្ករ ១ គីឡូក្រាមនិងបិតបានស្រា ១ លីត្រ តែបើចង់បានស្រាកម្រិត ៤០ ដឺក្រេគឺអង្ករ ១ គីឡូក្រាមបិតបានតែស្រាកន្លះលីត្រទេ។ ក្នុង ១ ថ្ងៃៗអ្នកស្រីត្រូវដាំបាយដើម្បីបិតស្រាអស់ ៥០ គីឡូក្រាមហើយពេលចេញជាស្រាវិញមិនទៀងទេដោយថ្ងៃខ្លះ ៣០ លីត្រថ្ងៃខ្លះ ៦០លីត្រ។
អ្នកស្រីបានបន្ថែមថា នៅឃុំពាមឯក ក្នុងស្រុកឯកភ្នំមានផ្ទះបិតស្រាច្រើន តែការផលិតស្រាសមានវិធីខុសៗគ្នា។ស្រាសកើតចេញពីការបិតដូចគ្នា តែចំពោះស្រាអ្នកស្រីវិញមានរសជាតិខុសគេដោយសារតែអ្នកស្រីផ្សំមេដំបែពីផ្លែឈើរុក្ខជាតិសុទ្ធតែម្តង។ សម្រាប់ការលក់វិញគឺអ្នកស្រីផ្គត់ផ្គង់បានតែក្នុងតំបន់ដែលអ្នកស្រីរស់នៅប៉ុណ្ណោះហើយលក់អស់ៗតែម្តង ដោយក្នុង ១ លីត្រអ្នកស្រីលក់បានតែ ២ ៥០០ រៀលប៉ុណ្ណោះ។
ទោះជាយ៉ាងណា ចាប់តាំងពីអ្នកស្រីប្រកបរបរបិតស្រាពីឆ្នាំ ១៩៩៥ មកទល់បច្ចុប្បន្ន មិនឃើញអ្នកប្រើប្រាស់មានបញ្ហាដោយសារស្រារអ្នកស្រីឡើយ។បើតាមអ្នកស្រីគន្ធារី របរបិតស្រារបស់អ្នកស្រីគ្រាន់តែជាលក្ខណៈគ្រួសារប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែមានភ្ញៀវទេសចរជនបរទេសមកផ្ទះរបស់អ្នកស្រីច្រើន ដែលមុនមានជំងឺកូវីដក្នុង ១ ថ្ងៃៗមានភ្ញៀវបរទេសមកមើលចន្លោះពី ៥០ ទៅ ១០០ នាក់។ តែតាំងពីមានជំងឺកូវីដមកទល់ពេលនេះ មិនសូវមានជនបរទេសមកទស្សនានៅទីតាំងបិតស្រារបស់អ្នកស្រីច្រើនដូចមុនទេ ដោយបច្ចុប្បន្ន ថ្ងៃខ្លះក៏មានប្រហែល ៣០ នាក់ ថ្ងៃខ្លះក៏អត់អ៊ីចឹងទៅ។ក្រៅពីនេះក៏មានក្រុមនិស្សិតរៀននៅសាកលវិទ្យាល័យខេត្តបាត់ដំបងតែងតែងចុះមកសិក្សាផងដែរ ដើម្បីចងក្រងរូបមន្តទុកជាឯកសារ។
ចំពោះភ្ញៀវបរទេសដែលតែងមកទីតាំងអ្នកស្រីជាបន្ដបន្ទាប់រហូតមកទល់ពេលនេះ មានរយៈពេល ៧ ឆ្នាំមកហើយ ដោយពីដំបូងឡើយមានហ្គាយ (Guide) នាំជនបរទេសមកមើលប្រាសាទឯកភ្នំ ហើយក៏នាំពួកគេបន្ដមកទីតាំងរបស់អ្នកស្រី។ នៅពេលនោះ ភ្ញៀវតែងតែថតហើយផូស្តលើផែនទីលើហ្គូហ្គលម៉េប (google map) ហើយភ្ញៀវផ្សេងៗទៀតដែលឆែកឃើញក៏ចេះតែមកបន្តគ្នារហូត។
អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖ «ចំណុចដែលភ្ញៀវចាប់អារម្មណ៍ត្រង់ថាយើងចេះផ្សំមេដំបែពីផ្លែរុក្ខជាតិ ហើយអាចផលិតបានជាស្រាសនិងមានរសជាតិឆ្ងាញ់ទៀត។
ឯស្រុកគាត់បិតស្រាពីផ្លែឈើ ហើយជំនាន់ឪ បិតទុកឱ្យកូន ទើបបានចេញលក់ តែខ្មែរយើងចំណាយពេលតែ១៥ថ្ងៃអាចផលិតជាស្រាបាន»។
ពាក់ព័ន្ធការបិតស្រាសនេះ លោកស្រី ហូ ដានី អនុប្រធានមន្ទីរឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍នៃខេត្តបាត់ដំបងបានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថា នៅខេត្តបាត់ដំបងក៏មានប្រជាពលរដ្ឋបិតស្រាសលក់ដែរ ហើយមានច្រើនទីតាំងទៀតផង។ ប៉ុន្តែករណីពុលស្រានៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង គឺមិនធ្លាប់កើតមានទេរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន។
លោកស្រីបានបញ្ជាក់ថា ករណីពុលស្រា ជួនកាលមកពីអ្នកបិតស្រាគាត់មិនប្រើបច្ចេកទេសតាមរបៀបបុរាណដែលពីដើមរៀងមក គេដាំបាយហើយគេមានមេដំបែ ឬមេស្រាមករោយលើបាយ ហើយយកទៅបន្ទំមេ រួចទើបយកមកបិត។ប៉ុន្តែដែលថាពុលនោះភាគច្រើនមានមេដំបែដែលទិញពីប្រទេសជិតខាងមករោយលើអង្ករហើយក៏កើតចេញជាស្រាតែម្តង តែចំពោះនៅខេត្តបាត់ដំបងវិញគ្មានផលិតស្រាប្រភេទហ្នឹងទេ ហើយគ្រាន់តែជាលក្ខណៈគ្រួសារប៉ុណ្ណោះ។ របរនេះខាងមន្ទីរក៏តែងតែផ្សព្វផ្សាយអប់រំតាមបែបផលិតប្រកបដោយអនាម័យហើយបង្រៀនពីវិធីផលិត ឬបិតស្រានេះផងដែរ។
លោកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖ «សូម្បីតែនៅស្រុកកំរៀងមានក្រុមហ៊ុនជប៉ុនគេធ្វើស្រាពីផ្លែមៀន ផ្លែចេក ផ្លែស្វាយ គេមិនប្រើអង្ករផងហើយមានគុណភាពល្អទៀត»៕
