.jpg)
លោក អ៊ិត សារិន ពេលអង្គុយផ្តល់បទសម្ភាសជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ នៅក្នុងផ្ទះរបស់លោក នៅខេត្តសៀមរាប។ ហេង ជីវ័ន
ក្នុងបរិវេណផ្ទះដ៏ធំមួយ លម្អទៅដោយសួនច្បារនឹងដើមឈើនានា ស្ថិតនៅកន្លែងដាច់ស្រយាលនៅខេត្តសៀមរាប លោក អ៊ិត សារិន កំពុងតែអង្គុយលេងនៅបង់ស៊ីម៉ងមួយ ខណៈឆ្កែពូជខ្មែររបស់លោកកំពុងអង្គុយបក់កន្ទុយនៅក្បែរជើងរបស់លោក។ ជាង ៥ ឆ្នាំដែលបញ្ញាវន្តវ័យ ៨០ ឆ្នាំរូបនេះបានរស់នៅគេចពីសម្លេងរំខាននានានៃទីក្រុង និងអ្នកសារព័ត៌មាននានា។
លោកបានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ ក្នុងបទសម្ភាស៍មួយ កាលពីសប្តាហ៍មុន ថា៖ «សូមកុំឲ្យលេខទូរស័ព្ទរបស់ខ្ញុំ ឬ ប្រាប់ពីកន្លែងដែលខ្ញុំនៅទៅនរណាផ្សេងទៀតអី។ ខ្ញុំចង់រស់នៅដំណាក់កាលចុងក្រោយរបស់ខ្ញុំក្នុងភាពស្ងប់ស្ងាត់ ក្នុងនាមជាមនុស្សសាមញ្ញមួយរូប»។
កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ ប្រហែលជាមិនសូវស្គាល់ឈ្មោះរបស់លោកនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកដែលឆ្លងកាត់របប លន់ នល់ និងមានសំណាងរស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ក៏ដូចជាអ្នកសិក្សាប្រវត្តិសាស្រ្តសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា លោក អ៊ិត សារិន គឺជាជនល្បីមួយរូបក្នុងនាមជាអ្នកសរសេរសៀវភៅ «ស្រណោះព្រលឹងខ្មែរ» ដែលបរិយាយពីរយៈពេល ៩ ខែដែលលោកបានចូលរួមជាមួយនឹងក្រុមខ្មែរក្រហម កាលដែលចលនានៅតស៊ូក្នុងព្រៃនៅឡើយ ក្រោមឆ័ត្រ រណសិរ្សរួបរួមជាតិកម្ពុជា (FUNK)។
ត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយមិនយូរប៉ុន្មាន បន្ទាប់ពីលោកបានចាកចេញពីក្រុមខ្មែរក្រហមនៅឆ្នាំ ១៩៧៣ សៀរភៅ ស្រណោះព្រលឹងខ្មែរ បានបរិយាយពីស្មារតីប្រឆាំងនឹងព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តម សីហនុ ដែលត្រូវលោក លន់ នល់ ធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់នៅឆ្នាំ ១៩៧០ និងបញ្ជាក់ពីអំពើឃោរឃៅ មុនទាំងការកាន់អំណាចរបស់ក្រុមនេះទៀតផង។ នៅឆ្នាំបោះពុម្ពនេះដដែលនេះ សៀវភៅនេះត្រូវបានបកប្រែជាភាសាអង់គ្លេសដោយស្ថានទូតអង់គ្លេសក្រោមចំណងជើងថា «Ith Sarin: Nine Months With the Marquis» ហើយត្រូវបានចែកចាយតាមបណ្តាស្ថានទូតនានា។
ក្រុមអ្នកប្រវត្តិសាស្រ្ត និងបញ្ញាវន្ត ចាត់ទុក ស្រណោះព្រលឹងខ្មែរជាសៀវភៅទីមួយ ដែលសរសេរពីខ្មែរក្រហម និងបោះពុម្ពឡើងមុនពេលក្រុមអាវខ្មៅនេះឡើងកាន់។
លោក ឆាង សុង អតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងព័ត៌មានសម័យសាធារណរដ្ឋ និងមិត្តចាស់មួយរូបរបស់លោក អ្នកនិពន្ធ បានហៅសៀវភៅនេះថា «ជាស្នាដៃបញ្ញាវន្តពិតប្រាកដ» ខណៈលោក ឆាង យុ នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាតែងតែមានសៀវភៅនេះនៅលើតុធ្វើការរបស់លោកអស់រយៈពេល ២០ ឆ្នាំមកហើយ។
អ្នកដែលស្គាល់លោក អ៊ិត សារិន ភាគច្រើនមិនដែលនឹកដល់ថា លោកមានជីវិតរស់ដល់សព្វថ្ងៃនេះដើម្បីរៀបរាប់ពីសាច់រឿងរបស់លោក តាមរយៈភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នោះឡើយ។
ខាងក្នុង ខ្មែរក្រហមធ្លាប់បានរស់ឆ្លងកាត់សម័យអាណាព្យាបាល និងសម័យដែលសៀម (ប្រទេសថៃបច្ចុប្បន្ន) កាន់កាប់ក្រុងសៀមរាប លោក អ៊ិត សារិន យល់ច្បាស់ពីទុក្ខវេទនា និងការជិះជាន់ដែលប្រទេស និងប្រជាជនកម្ពុជាទទួលរងពីអំណាចបរទេស។ ក៏ប៉ុន្តែលោកបានអះអាងថា លោកមិនមែនជាជនកុម្មុយនីស្តនោះឡើយ។
លោកនិយាយថា៖ «ខ្ញុំស្អប់របបកុម្មុយនីស្តយកតែមែនទែន។ ក៏ប៉ុន្តែដូចបណ្តាគ្រូបង្រៀន និងអ្នកអប់រំច្រើននៅជំនាន់នោះ ខ្ញុំគឺជាវឌ្ឍន៍ជន (Progressive) ដែលចង់បានកំណែទម្រង់វិជ្ជមានសម្រាប់ប្រទេស ជាពិសេសគឺការរួបរួមគ្នា»។
លោកចង់ចាំបានថា កាលដែលលោក លន់ នល់ ធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម សីហនុ បញ្ញាវន្តជាច្រើនបានសម្តែងការសាទរ ដោយសារតែទំនាក់ទំនងកាន់តែស្និទ្ធស្នាលរបស់ព្រះអង្គជាមួយនឹងប្រទេសចិន និងប្លុកកុម្មុយនីស្ត។ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់លោក លោកអស់សង្ឃឹមជាមួយនឹងការដឹកនាំរបស់លោក លន់ នល់ ដែលអសមត្ថភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេស និងទប់ស្កាត់ការសាយភាយនៃមនោគមន៍កុម្មុយនីស្ត ដែលបានជ្រួតជ្រាប «រូងថ្លើមប្រមាត់» រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋ។
លោកនិយាយថា «នៅពេលនោះមន្រ្តីជាច្រើនក្រោមលោក លន់ នល់ បានចូលរួមជាមួយខ្មែរក្រហម»។
ដំណើរទៅចូលរួមជាមួយនឹងខ្មែរក្រហមរបស់លោកចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃ ១៧ មេសា ១៩៧២ ពោលគឺ ៣ ឆ្នាំគត់មុនពេលខ្មែរក្រហមយកប្រទេសបានទាំងមូល។ វេលាពេលរសៀលនៅថ្ងៃនោះ លោក អ៊ិត សារិន និងមិត្តរួមការងារម្នាក់គឺលោក គង់ លុងធុន បានឡើងឡានហ្ស៊ីបមួយជាមួយនឹងអ្នកប្រមូលសមាជិក «បង្កប់ខ្លួន» របស់ខ្មែរក្រហម ទៅខេត្តកណ្តាល។ នៅទីនោះលោកបានជួបជាមួយសមាជិកម្នាក់ដែលមានងារជា «ប្រធានកងឈ្លប់» របស់ខ្មែរក្រហមដែលបាននាំផ្លូវលោកបន្តទៀត។
តំណរមកទៀត លោក អ៊ិត សារិន បានរស់នៅជាមួយនឹងកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមអស់រយៈពេលជាង ១ ឆ្នាំ។ នៅគ្រាដំបូងលោកមានការកោតសរសើរជាខ្លាំងចំពោះពួកគេដែលរស់នៅសាមញ្ញ និង ធ្វើការដូចកម្មករ កសិករ ទោះបីជាពួកគេខ្លះធ្លាប់បានសិក្សានៅប្រទេសជឿនលឿន មានបារាំងជាដើមក្តី ហើយថែមទាំងប្រកាន់ខ្ជាប់វិន័យយ៉ាងតឹងរឹងទៀតផង។ ក៏ប៉ុន្តែទាំងនេះគ្រាន់តែជាការបំភាន់ភ្នែកតែប៉ុណ្ណោះ។
ក្រោយមកលោក អ៊ិត សារិន បានរកឃើញថា ពួកខ្មែរក្រហមគឺជាក្រុមម៉ៅនិយមជ្រុលដែលស្អប់សម្តេច សីហនុ ផ្ទុយពីអ្វីដែលពួកគេបានឃោសនាប្រជាជនថា ខ្លួនជាអ្នកគាំទ្របិតាសង្គមរាស្រ្តនិយម។
លោកនិយាយថា៖ «ពួកវាជាច្រើនជេរសម្តេចឪ ដោយពាក្យអាក្រក់ៗជាច្រើនដែលខ្ញុំមិនចង់និយាយឡើងវិញទេ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលធ្វើឲ្យខ្ញុំខកចិត្តខ្លាំងបំផុតនោះគឺ ការឲ្យប្រជាជនរស់នៅជាសហករណ៍»។
ខ្មែរក្រហម អនុវត្តបង្កើតសហករណ៍នៅតំបន់មួយចំនួនដែលខ្លួនបានកាន់កាប់ ដែលគោលនយោបាយនេះក្រោយមកត្រូវបានប្រើប្រាស់ទូលំទូលាយនៅពេលក្រុមនេះឡើងកាន់អំណាច។ លោក អ៊ិត សារិន បន្តថា នៅពេលនោះអ្នកខ្លះបានយកជ្រូក មាន់ទា គោក្របីមកដាក់សហករណ៍ ចំណែកអ្នកខ្លះទៀតគ្មានអ្វីសោះ ដែលបង្កជាការមិនសប្បាយចិត្ត។
លោកនិយាយថា៖ «ប្រជាជនមិនចង់រស់នៅ ហូបចុកក្នុងសហករណ៍ទេ។ សហករណ៍ខ្ញុំនៅសៀមរាបបានបរាជ័យ ហើយក្រោយមកត្រូវរលាយ»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោកក៏បានឃើញ និងយល់ពីអំពើឃោរឃៅរបស់ខ្មែរក្រហមចំពោះ «ខ្មាំង» និងប្រជាជនស្លូតត្រង់ផងដែរ។
លោករៀបរាប់ថា៖ «ទាហាន និងកម្មភិបាលខ្មែរក្រហមបាននិយាយអួតអាងពីការសម្លាប់ប្រពន្ធកូន ទាហាន លន់ នល់ ដោយចាត់ទុកថាជាខ្មាំង។ ពួកវាក៏ធ្លាប់បានសម្លាប់គ្រូបង្រៀន និងគ្រូពេទ្យមួយក្រុមដោយចោទថា ជាកម្លាំងទី ៣ ឬ ក្រុមជនចង់បង្រួបបង្រួមភាគីជម្លោះទាំងពីរ»។
ដោយសារតែលោកធ្លាប់បានរិះគន់គោលនយោបាយរបស់ខ្មែរក្រហម លោកក៏ត្រូវបានគេចោទថា ជាជនកម្លាំងទី ៣ ដែរ។ សំណាងល្អ កម្មាភិបាលម្នាក់ដែលជិតដិតនឹងលោក អ៊ិត សារិន បានលួចប្រាប់លោកឲ្យដឹង ជាហេតុនាំឲ្យលោកសម្រេចចិត្តរត់ពីក្រុមខ្មែរក្រហម។ បន្ទាប់ពីបរាជ័យបីដង លោកក៏រត់បានសម្រេចនៅពេលដែលមានឱកាសមកទទួលភរិយា ដែលមកសៀមរាបដើម្បីរស់ជាមួយលោក។ មានជំនួយពីចៅហ្វាយខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក និងភរិយាបានត្រលប់មកភ្នំពេញវិញ។
ជាការភ្ញាក់ផ្អើលសម្រាប់លោក អ៊ិត សារិន ខាងរដ្ឋាភិបាលលោក លន់ ណុល មិនបានដាក់ទោសលោកឡើយ ហើយថែមទាំងបានផ្តល់តំណែងជាអធិការអប់រំនៅបឋមសិក្សាដែលលោកធ្លាប់កាន់មុនចូលខ្មែរក្រហមឲ្យលោកវិញទៀតផង។ ក្រុមមន្រ្តីជាច្រើនក្នុងនោះមានលោក លន់ នល់ ផងដែរបានមកជួបលោក ដើម្បីឲ្យលោកដំណាលរឿងប្រាប់ពីការរស់នៅជាមួយខ្មែរក្រហម។ ដោយមានអ្នកចង់ដឹងច្រើន លោកក៏បានសរសេរសៀវភៅ ស្រណោះព្រលឹងខ្មែរឡើងដោយត្រូវបានបណ្តាហាងសៀវភៅលក់អស់ក្នុងពេលដ៏ខ្លី ក្រោយពីបោះពុម្ភលើកទីមួយចំនួន ៦ ០០០ ក្បាល។
នៅពេលខ្មែរក្រហមចូលក្រុងភ្នំពេញ លោក អ៊ិត សារិន ត្រូវបានគេជម្លៀសទៅខេត្តកណ្តាល។ លោកមានសង្ឃឹមរស់តែ ១ ភាគរយតែប៉ុណ្ណោះ នៅពេលដែលលោកដឹងថា សមាជិកដទៃទៀតដែលដកខ្លួនចេញមានលោក គង់ លុងធន ជាដើម ត្រូវបានខ្មែរក្រហមសម្លាប់ នៅពេលរកឃើញ។ ដើម្បីរស់ លោកបានប្តូរទីកន្លែងរស់នៅពីមួយទៅមួយ ព្រមទាំងប្តូរឈ្មោះជាច្រើនដង។
អស់រយៈពេល ៣ ឆ្នាំ ៨ ខែក្រោយពីវិះនឹងបាត់បង់ជីវិតម្តងៗ លោកបានរស់រានមានជីវិតទៅដល់ជម្រំនៅទល់ដែន ហើយនៅឆ្នាំ ១៩៨២ បានចាកចេញទៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងបើកអាជីវកម្មកាត់ដេររហូតចូលនិវត្តន៍។
សៀវភៅដែលអាចកែប្រែសង្គ្រាមស៊ីវិល?
ក្រៅពីដំណើរផ្សងព្រេងរបស់លោក អ៊ិត សារិន សៀវភៅ ស្រណោះព្រលឹងខ្មែរ បានផ្តល់នូវព័ត៌មានសំខាន់ៗជាច្រើនទៀតពីខ្មែរក្រហមដូចជា បុគ្គលិកលក្ខណៈសមាជិកបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជាសំខាន់ៗ ច្បាប់វិន័យ រចនាសម្ព័ន្ធ និងគំនិតយល់ឃើញជាដើម។ គួរឲ្យកត់សម្គាល់ វាបានឲ្យដឹងថា ខ្មែរក្រហមបានប្រើពាក្យថា «អង្គការ» សម្រាប់ហៅថ្នាក់ដឹកនាំរបស់ខ្លួនតាំងពីមុនកាន់អំណាចមកម្ល៉េះ។
លោកបណ្ឌិត វង្ស សុធារ៉ា សាស្រ្តាចារ្យប្រវត្តិសាស្រ្តនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញបានអះអាងថា សៀវភៅ ស្រណោះព្រលឹងខ្មែរ អាចនឹងកែប្រែស្ថានការណ៍សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅអំឡុងឆ្នាំ ១៩៧០។
លោកនិយាយថា៖ «ប្រជាជនជំនាន់នោះមិនជឿថា ខ្មែរក្រហមប្រឆាំងនឹងសម្តេច សីហនុ និងមានភាពសាហាវឃោឃៅទេ។ ប្រសិនជាពួកគាត់បានជឿលើសៀវភៅនេះ ពួកគាត់អាចនឹងឈប់គាំទ្រខ្មែរក្រហម ហើយរបបប្រល័យពូជសាសន៍អាចនឹងមិនមានកើតឡើងនោះឡើយ»។
ដោយឡែក លោក ឆាង យុ បានចាត់ទុក ស្រណោះព្រលឹងខ្មែរជា «សញ្ញាព្រមាន ដែលមកយឺតពេលមួយ»។
លោកនិយាយថា៖ «នៅពេលដែលសៀវភៅនេះត្រូវបានបោះពុម្ភ ខ្មែរក្រហមបានកាន់កាប់ប្រទេសភាគច្រើនទៅហើយ។ ម្យ៉ាងទៀត ប្រសិនជាប្រជាជនមានសញ្ញាជឿលើសៀវភៅ ខ្មែរក្រហមប្រាកដជាចេញឃោសនាតបវិញ ថាអ្វីដែលមាននៅក្នុងសៀវភៅនេះ មិនពិតនោះឡើយ»។
លោក អ៊ិត សារិន ខ្លួនឯង បានមើលឃើញសៀវភៅរបស់លោកជាកំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្រ្តជោគជ័យមួយ តែបរាជ័យក្នុងគោលបំណងរួបរួមប្រទេស។
លោកនិយាយថា៖ «ខ្ញុំសរសេរសៀវភៅ ដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឲ្យប្រទេសធ្លាក់ទៅក្នុងកុម្មុយនីស្ត តែខ្ញុំបានបរាជ័យ។ ឆាកជីវិតខ្ញុំ នៅចំហទទេ ៣០ ភាគរយ»៕
