ភ្នំពេញៈ គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទេសចរណ៍ធម្មជាតិខ្នាតតូចចំនួន ១៩៩ គម្រោង ស្ថិតនៅតំបន់ការពារធម្មជាតិ និងរបៀងអភិរក្សជីវចម្រុះនៅទូទាំងប្រទេស កំពុងត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយក្រសួងបរិស្ថាន ខណៈគម្រោងទេសចរណ៍ខ្នាតតូចទាំងនេះបានចូលរួមអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ និងបង្កើតសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋានដល់ប្រជាសហគមន៍។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានថ្លែងនៅថ្ងៃទី ២ ខែមិថុនាថា បច្ចុប្បន្នក្រសួងបរិស្ថានបាននិងកំពុងគ្រប់គ្រងគម្រោងវិនិយោគអភិវឌ្ឍន៍ទេសចរណ៍ធម្មជាតិខ្នាតតូច (ទំហំដីមិនលើសពី ១០ ហិកតា ក្នុង ១ គម្រោង) ចំនួន ១៩៩ គម្រោង ដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ និងរបៀងអភិរក្សជីវចម្រុះនៅទូទាំងប្រទេស។
គម្រោងទាំងនោះ មាននៅឧទ្យានជាតិព្រះមុនីវង្សបូកគោ ឧទ្យានជាតិកែប ដែនជម្រកសត្វព្រៃឱរ៉ាល់ ឧទ្យានជាតិ ព្រះសុរាម្រឹតកុសុមៈ គិរីរម្យ ឧទ្យានជាតិក្រវាញកណ្តាល ដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា ដែនជម្រកសត្វព្រៃតាតៃ និងពាមក្រសោបជាដើម។
លោកថ្លែងថា៖ «ក្រសួងបរិស្ថានជឿជាក់ថា ជាមួយគម្រោងវិនិយោគអភិវឌ្ឍន៍ទេសចរណ៍ខ្នាតតូចនេះនឹងចូលរួមក្នុងការអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ និងបង្កើតសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋានសម្រាប់ប្រជាសហគមន៍»។
លោក ភក្ត្រា ឱ្យដឹងថា គម្រោងវិនិយោគអភិវឌ្ឍន៍ទេសចរណ៍ធម្មជាតិទាំងនោះ មានសក្តានុពលទេសចរណ៍ដូចជា ទឹកធ្លាក់ ទេសភាព និងព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃ។ គម្រោងមួយចំនួនបាននិងកំពុងដំណើរការ និងមួយចំនួនទៀតបាននិងកំពុងរៀបចំនីតិវិធីនៃការធ្វើកិច្ចសន្យាការពារបរិស្ថាន ការរៀបចំប្លង់មេ និងកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍។
លោកថ្លែងថា៖ «នេះជាការបង្កើតតំបន់ទេសចរណ៍ថ្មីបន្ថែមលើអ្វីដែលមានស្រាប់គ្រប់គ្រងដោយសហគមន៍។ បច្ចុប្បន្នសហគមន៍ទេសចរណ៍ធម្មជាតិចំនួន ២៦ បាននិងកំពុងតែគ្រប់គ្រងដោយសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ»។
បើតាមលោក ភក្ត្រា ការជំរុញលើការអភិវឌ្ឍទេសចរណ៍ធម្មជាតិ គឺដើម្បីជំរុញការចូលរួមក្នុងកិច្ចការការពារ និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ និងអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋានពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ វិស័យឯកជន និងសហគមន៍មូលដ្ឋាន។ សហគមន៍ដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការចូលរួមទទួលខុសត្រូវការពារអភិរក្សធនធានធម្មជាតិឱ្យបានគង់វង្ស និងកសាងជារបងការពារតំបន់ការពារធម្មជាតិតាមរយៈការបង្កើតមុខរបរថ្មីផ្តល់ជម្រើសថ្មី និងបង្កើនចំណូលប្រចាំថ្ងៃ បង្កើនជីវភាពដល់ពលរដ្ឋ។
បើតាមលោក ភក្ត្រា កាលពីឆ្នាំ ២០២០ សហគមន៍ទេសចរណ៍ធម្មជាតិនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិបានទទួលភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិធ្វើដំណើរទស្សនាកម្សាន្តជាង ៦៤ ម៉ឺននាក់។ ថវិកាយ៉ាងហោចណាស់ជាង ៣០ លានដុល្លារត្រូវបានចាក់ចូលក្នុងសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋាន កាលពីឆ្នាំ ២០២០ តាមរយៈទេសចរណ៍ធម្មជាតិ។
តាមរបាយការណ៍សហគមន៍ទេសចរណ៍ធម្មជាតិកាលពីឆ្នាំ ២០២០ ក្នុង ១ ឆ្នាំៗសហគមន៍ទទួលបានចំណូលចន្លោះពី ៥ ម៉ឺនទៅ ១៨ ម៉ឺនដុល្លារក្នុង ១ សហគមន៍។ ចំណូលនេះ បានមកពីសេវាកម្មលក់សំបុត្រ ជួលទូកជិះកម្សាន្ត សេវាកម្មជូនភ្ញៀវ ដឹកជញ្ជូន ការស្នាក់នៅ ការទិញវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍។ នេះមិនគិតពីការចំណាយលើអាហារ និងសម្ភារផ្សេងទៀតដែលភ្ញៀវទេសចរបានចំណាយ ដូចជាការទិញសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងសម្ភារប្រើប្រាស់ផ្សេងទៀតសម្រាប់ដំណើរកម្សាន្ត និងការស្នាក់នៅក្នុងព្រៃ។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា បញ្ជាក់ថា៖ «នេះគឺជាយន្តការដែលមានប្រសិទ្ធភាព និងមាននិរន្តរភាពសម្រាប់កិច្ចការពារ និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិបន្ថែមពីការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការអនុវត្តច្បាប់ និងការបណ្តុះស្មារតីស្រឡាញ់ធម្មជាតិ។ បច្ចុប្បន្ននេះនិន្នាការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋចាប់ផ្តើមធ្វើទេសចរណ៍បែបផ្សងព្រេងនៅក្នុងព្រៃព្រឹក្សា។ ពីមុនពេលដែលគេនិយាយពីការចូលព្រៃដើម្បីតស៊ូ ប៉ុន្តែនៅសម័យតេជោសន្តិភាពចូលព្រៃគឺជាដំណើរកម្សាន្តបែបធម្មជាតិ ស្វែងយល់ពីធម្មជាតិ និងដោយចិត្តស្រឡាញ់ធម្មជាតិ»។
កាលពីថ្ងៃទី ១ ខែមិថុនា ក្រុមការងាររបស់ក្រសួងបរិស្ថានបានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំសិក្សាកំណត់តំបន់បោះបង្គោលព្រំប្រទល់ដីវិនិយោគអភិវឌ្ឍន៍ទេសចរណ៍ធម្មជាតិខ្នាតតូច (ទំហំដីមិនលើសពី ១០ ហិកតា) ៨ គម្រោងស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រសង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី ក្នុងរបៀងអភិរក្សជីវចម្រុះឦសាន។
លោក សុខ ជា ប្រធានសហគមន៍នេសាទចង្ហោនស្ថិតនៅក្នុងភូមិចង្ហោន ឃុំព្រែកត្នោត ស្រុកទឹកឈូ ខេត្ដកំពត បានឱ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមន៍នេសាទចង្ហោនបានប្រមូលផ្ដុំគ្នាកសាងជាសហគមន៍ទេសចរណ៍ហើយបានកែច្នៃផលនេសាទ សម្រាប់លក់ឱ្យភ្ញៀវទេសចរ។
លោកបានប្រាប់ថា៖ «ពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមន៍យើង បានបង្កបង្កើនផលិតផលទេសចរណ៍ពីផលនេសាទដូចជាការផលិត បង្គាក្រៀម និងត្រី (ត្រីងៀត ត្រីប្រឡាក់) ដែលរកបានពីផលនេសាទ។ ផលិតផលនេសាទយើងលក់ដាច់ច្រើន ដោយសារមានអ្នកទេសចរស្គាល់បន្តៗគ្នា ក្រោយពេលពួកគេមកលេងនៅតាមសហគមន៍»៕