ភ្នំពេញៈ ខណៈថ្ងៃទិវាបរិស្ថានជាតិ និងបរិស្ថានពិភពលោកត្រូវប្រារព្ធធ្វើនៅថ្ងៃទី ៥ មិថុនានេះក្រសួងបរិស្ថានបានប្រកាសពីការរកឃើញសត្វកម្រនៅក្នុងព្រៃនៃខេត្តមួយចំនួនរបស់កម្ពុជា តាមរយៈការបំពាក់ម៉ាស៊ីនស្វ័យប្រវត្តិដែលជាការចូលរួមអបអរសាទរទិវាបរិស្ថានសម្រាប់ឆ្នាំនេះ។
មួយថ្ងៃមុនការប្រារព្ធទិវាបរិស្ថានជាតិ និងបរិស្ថានពិភពលោក ៥ មិថុនានេះក្រោមប្រធានបទ «ជីវចម្រុះ និងសុខភាពមនុស្ស» កាលពីម្សិលមិញក្រសួងបរិស្ថានបានប្រកាសពីការថតតាមរយៈម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិឃើញនូវសត្វកម្រជាច្រើនប្រភេទនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តកំពង់ស្ពឺ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងខេត្តពោធិ៍សាត់។
បើតាមការថ្លែងរបស់លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន ប្រភេទសត្វកម្រទាំងនោះ រួមមាន ដំរីព្រៃអាស៊ី កែះ ខ្លាពពក ខ្លាឃ្មុំធំ ខ្ទីង និងប្រើសជាដើមដែលបង្ហាញវត្តមានក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិនៅកម្ពុជា។
លោកបានឱ្យដឹងថា ការចុះប្រតិបត្តិការរបស់មន្ត្រីជំនាញនៃក្រសួងបរិស្ថាន ប្រមូលទិន្នន័យពីម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិទទួលបានរូបភាព និងវីដេអូសត្វព្រៃនេះ ដែលបានធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី ២៩ ខែឧសភាដល់ថ្ងៃទី ៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២១ នៅដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ ភូមិសាស្ត្រខេត្តពោធិ៍សាត់ កំពង់ឆ្នាំង និងខេត្តកំពង់ស្ពឺ បន្ទាប់ពីបានដាក់ជាច្រើនខែរួចមក។ ក្រៅពីសត្វទាំងនេះតំបន់នេះក៏មានប្រភេទសត្វមានដោយកម្រជិតផុតពូជ ទទួលរងគ្រោះថ្នាក់ និងគំរាមកំហែងផ្សេងទៀតផងដែរដូចជា ទន្សោង ស្វាព្រាម ទោចមកុដ ខ្លារខិន ខ្លាលឿងមាស ជ្រូកពោន កំប្រុកធំ ក្ងោក កេងកងតូច សេកសោមជាដើម។
លោករដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថានរូបនេះបានលើកឡើងថា រូបភាពសត្វព្រៃជិតផុតពូជដែលរងការគំរាមកំហែង និងមានដោយកម្រមួយចំនួន ដូចជា សត្វដំរីអាស៊ី ខ្លាពពក ខ្លាំឃ្មុំតូច ខ្ទីង ប្រើសដែលថតបាន ភាគច្រើនដើរជាហ្វូង និងមានកូនតូចៗជាច្រើន ពិសេសសត្វដំរីព្រៃក្នុង ១ ហ្វូងមានកូនតូច ដំរីជំទង់ និងពេញវ័យក្នុង ១ ក្រុមៗមានដំរីព្រៃចន្លោះពី ១០ ទៅ ២០ ក្បាល។
ជាមួយនឹងការបង្ហាញពីសត្វកម្រនេះលោក នេត្រ ភក្ត្រា បានថ្លែងថាក្រសួងបរិស្ថានសូមអរគុណដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ក្រុមការងារនាយកដ្ឋានអភិរក្សតំបន់ការពារធម្មជាតិដីគោកខាងត្បូងបឹងទន្លេសាប មន្ទីរបរិស្ថាន មន្ត្រីឧទ្យានុរក្ស និងសហគមន៍មូលដ្ឋាននៃខេត្តទាំងនេះក៏ដូចជាការសម្របសម្រួលពីក្រុមការងារអនុសមាសភាគ ១.២ នៃគម្រោងនិរន្តរភាពតំបន់ទេសភាព និងទេសចរណ៍ធម្មជាតិកម្ពុជានៃក្រសួងបរិស្ថានក្រោមហិរញ្ញប្បទានពីធនាគារពិភពលោកដែលបានដាក់ម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិប្រមូលទិន្នន័យដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ការប្រមូលបានទិន្នន័យនៃប្រភេទសត្វព្រៃកម្រនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃនៅពេលនេះគឺជាដំណឹងដ៏ល្អបំផុតមួយថ្ងៃមុនពេលកម្ពុជា និងពិភពលោកទាំងមូលត្រៀមប្រារព្ធទិវាបរិស្ថានដែលក្នុងឆ្នាំនេះផ្តោតសំខាន់លើការស្តារឡើងវិញនៃប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីហើយកម្ពុជាបានផ្តោតជាសំខាន់លើប្រធានបទ «ជីវចម្រុះ និងសុខភាពមនុស្ស»។
លោកបានបន្តថា ក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះក្រុមមន្ត្រីជំនាញក្រសួងបរិស្ថានបានដាក់ម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិចំនួន ៨៥ នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ភូមិសាស្ត្រខេត្តកំពង់ស្ពឺ កំពង់ឆ្នាំង និងខេត្តពោធិ៍សាត់ ក្នុងគោលបំណងដើម្បី ១) បង្កើនចំណេះដឹងពីវិធីសាស្ត្រសិក្សា និងប្រមូលទិន្នន័យជីវចម្រុះ ២) ស្វែងរកវត្តមាន និងអវត្តមានប្រភេទសត្វមានដោយកម្រ ជិតផុតពូជ ទទួលរងគ្រោះថ្នាក់ និងគំរាមកំហែង ៣) វាយតម្លៃស្ថានភាព និងរបាយសត្វព្រៃសំខាន់ៗ។
លោករដ្ឋលេខាធិការបានពន្យល់ពីវិធីសាស្ត្រនៃការស្រាវជ្រាវនេះថា ការដាក់ម៉ាស៊ីនថតដោយស្វ័យប្រវត្តិនៅក្នុងការកំណត់វត្តមានប្រភេទសត្វដែលមានដោយកម្រ ជិតផុតពូជ ងាយរងគ្រោះថ្នាក់ និងគំរាមកំហែងនេះដោយរៀបចំ ជាប្រព័ន្ធដែលមានចម្ងាយពីម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិ ១ ទៅ ១ ទៀត ២ គីឡូម៉ែត្រ។ ការដាក់ម៉ាស៊ីនថតនេះធ្វើឡើងដោយការជ្រើសរើសទីតាំងសំខាន់ៗសម្រាប់ដាក់ម៉ាស៊ីថតស្វ័យប្រវត្តិនៅតំបន់ដែលសំខាន់ៗសម្រាប់សត្វព្រៃរួមមាន៖ តំបន់ដីច្រាប តំបន់ទឹកច្រប់ តាមមាត់ត្រពាំង បឹងបួ និងគន្លងសត្វព្រៃមួយចំនួនទៀត។ ម៉ាស៊ីថតស្វ័យប្រវត្តិនឹងត្រូវរក្សាក្នុងព្រៃរយៈពល ៦ ខែ ក្នុងអំឡុងខែប្រាំង (៣ ខែ) និងអំឡុងខែវស្សា (៣ ខែ) ហើយក្រុមការងារនឹងចុះទៅផ្លាស់ប្តូរថ្ម និងយកអង្គចងចាំ (memory card) ជារៀងរាល់ ២ ខែម្តង។
សូមបញ្ជាក់ថាគម្រោងនិរន្តរភាពតំបន់ទេសភាព និងទេសចរណ៍ធម្មជាតិកម្ពុជាក្រោមហិរញ្ញប្បទានពីធនាគារពិភពលោកនេះបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៩ ហើយគ្រោងនឹងបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី ៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៥។ គម្រោងនេះមានគោលបំណងធ្វើឱ្យប្រសើរនូវការគ្រប់គ្រងតំបន់ការពារធម្មជាតិជំរុញឱកាសសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍទេសចរណ៍ធម្មជាតិ និងដើម្បីបង្កើនច្រវាក់តម្លៃអនុផលព្រៃឈើនៅតំបន់ទេសភាពជួរភ្នំក្រវាញ និងបឹងទន្លេសាប។ គម្រោងនេះចែកជា ៥ សមាសភាគ៖ ១) ការពង្រឹងសមត្ថភាពក្នុងការរៀបចំផែនការ និងការគ្រប់គ្រងតំបន់ទេសភាពក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ២) ពង្រឹងឱកាសសម្រាប់អភិវឌ្ឍទេសចរណ៍ធម្មជាតិ និងច្រវាក់តម្លៃអនុផលព្រៃឈើ ៣) ជំរុញនូវការតភ្ជាប់ខ្សែផ្លូវចេញចូលនៅតាមជនបទ ៤) ការគ្រប់គ្រងគម្រោង ការត្រួតពិនិត្យ និងការវាយតម្លៃ និង ៥) ការឆ្លើយតបទៅនឹងគ្រោះអាសន្ន។
បើតាមលោក នេត្រ ភក្ត្រា ការដែលជ្រើសរើសដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ដែលត្រូវបង្កើតដោយព្រះរាជក្រឹត្យចុះថ្ងៃទី ១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៩៣ ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តកំពង់ស្ពឺ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងខេត្តពោធិ៍សាត់ ដើម្បីដាក់ម៉ាស៊ីថតស្វ័យប្រវត្តិនេះ ដោយសារតែតំបន់ទាំងនេះគ្របដណ្តប់ដោយប្រភេទព្រៃស្រោង ពាក់កណ្តាលស្រោង ព្រៃរបោះ លាយឡំដោយព្រៃឫស្សី និងវាលស្មៅ។
លើសពីនេះទៀតទីតាំងភូមិសាស្ត្រក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់មានស្ទឹង និងអូរជាប្រភពទឹក ដែលជាទីជម្រកប្រសើរសម្រាប់សត្វព្រៃ និងសម្រាប់ជួយគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដែលចាំបាច់តម្រូវឱ្យមានការគ្រប់គ្រង និងអភិរក្សស្របតាមគោលការណ៍ណែនាំ និងបច្ចេកទេស។
ជាមួយនឹងដំណឹងដ៏ល្អនៃការរកឃើញវត្តមានសត្វព្រៃកម្រជាច្រើននេះក្នុងនាមក្រសួងបរិស្ថានលោក នេត្រ ភក្ត្រា បានអំពាវនាវដល់ពលរដ្ឋទាំងអស់សូមចូល រួមបញ្ឈប់ការបរិភោគសាច់សត្វព្រៃ ការប្រើប្រាស់ផលិតផលពីសត្វព្រៃ ការជួញដូរសត្វព្រៃដែលសុទ្ធសឹងអាចបង្កហានិភ័យខ្ពស់ដល់សុខភាពមនុស្សហើយងាកមកចូលរួមការពារ និងថែរក្សាធនធានធម្មជាតិ និងជីវចម្រុះរបស់កម្ពុជានេះឱ្យបានគង់វង្សសម្រាប់មនុស្សរាប់ជំនាន់ទៅមុខទៀត៕