.jpg)
អ្នកជាប់ឃុំពេលដឹកបញ្ជូនមកតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ ក្រសួងយុត្តិធម៌ គ្រោងបញ្ចប់សេចក្តីព្រាងប្រកាស ស្តីពី បែបបទនៃការដោះលែងទណ្ឌិត ដោយមានលក្ខខណ្ឌ ឆាប់ៗខាងមុខនេះ ដើម្បីសម្រួលដល់ភាពណែនចង្អៀតក្នុងពន្ធនាគារ ខណៈវីរុសកូវីដ១៩ កំពុងរីករាលដាលទៅក្នុងមណ្ឌលកែប្រែនេះ។
គម្រោងបញ្ចប់សេចក្តីព្រាងប្រកាសនេះ បន្ទាប់ពីរដ្ឋលេខាធិការ នៃក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក គឹម សន្តិភាព កាលពីថ្ងៃទី១០ មិថុនា បានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំ ដើម្បីពិនិត្យលើសេចក្តីព្រាងប្រកាស ស្តីពីបែបបទនៃការឃ្លាំមើលតាមដានការត្រួតពិនិត្យ និងការបញ្ចូលទៅក្នុងសង្គមវិញ នៃទណ្ឌិតដែលដោះលែងដោយមានលក្ខខណ្ឌ ដោយមានការចូលរួមពីមន្រ្តីជំនាញពាក់ព័ន្ធនៃក្រសួងយុត្តិធម៌ផងដែរ។
លោក គឹម សន្តិភាព ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នៅថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា ថា សេចក្តីព្រាងប្រកាសនេះ ធ្វើឡើងដោយអនុវត្តតាមស្មារតីនៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា ដែលបានអនុញ្ញាតឱ្យមានការដោះលែងទណ្ឌិតដោយមានលក្ខខណ្ឌកំណត់ ដែលទទួលរងទោសក្នុងពន្ធនាការ និងមានការកែប្រែខ្លួនត្រឹមត្រូវ។
លោកថ្លែងថា៖«អ៊ីចឹងដើម្បីអនុវត្តតាមស្មារតីនៃក្រមនេះ តម្រូវឱ្យខាងក្រសួងយុត្តិធម៌រៀបចំនូវប្រកាសមួយស្តីពីការត្រួតពិនិត្យបញ្ចូលទណ្ឌិតទៅក្នុងសហគមន៍វិញ។ យើងផ្តល់ការដោះលែងដោយមានលក្ខខណ្ឌ អ៊ីចឹងសេចក្តីព្រាងនេះស្ថិតនៅក្នុងការពិនិត្យនៅឡើយទេ មិនទាន់បានរៀបចំជាចុងក្រោយនៅឡើយទេ» ។
ទោះយ៉ាងណា លោកបញ្ជាក់ថា៖«សេចក្តីព្រាងប្រកាស នឹងចេញឆាប់ៗនេះហើយ ព្រោះគណៈកម្មការដោះលែង(ទណ្ឌិត)ដោយមានលក្ខខណ្ឌ ក៏ចេញជារូបរាងឆាប់ៗខាងមុខនេះ» ។
បើតាមលោកគឹម សនិ្តភាព សេចក្តីព្រាងប្រកាសដោះលែងទណ្ឌិតដោយមានលក្ខខណ្ឌនេះ បានផ្តោតសំខាន់ទៅលើរយៈពេលនៃការអនុវត្តទោស និងការកែប្រែខ្លួនត្រឹមត្រូវ។ ស្មារតីនៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុវត្តទោស រយៈពេលនៃការអនុវត្តទោស និងការកែប្រែខ្លួន។ កត្តាកំណត់លើបញ្ហា២នេះ និងបញ្ហាជាក់ស្តែងមួយចំនួនទៀត ត្រូវពិចារណាទៅលើស្ថានភាពជុំវិញ និងពិនិត្យមើលទៅលើប្រភេទនៃបទល្មើសដែលគ្រោះថ្នាក់ដល់សង្គម ហើយបទល្មើសមានលក្ខណៈសាហាវ ព្រៃផ្សៃ សុទ្ធតែជារឿងពិចារណា។
លោកបន្តថា៖«សេចក្តីព្រាងប្រកាសនេះ មានន័យថា ទណ្ឌិតមួយដែលត្រូវបានដោះលែងដោយមានលក្ខខណ្ឌ បានន័យថាគាត់បានវិលចូលទៅរស់នៅក្នុងសង្គមវិញ។ ប៉ុន្តែជាប់លក្ខខណ្ឌមួយចំនួនដែលគាត់ត្រូវអនុវត្ត បើមិនអ៊ីចឹងទេ តុលាការយកគាត់មកអនុវត្តទោសឡើងវិញ»។
លោកគឹម សន្តិភាព បានពន្យល់ថា សេចក្តីព្រាងប្រកាស ស្តីពីបែបបទដោះលែងទណ្ឌិតដោយមានលក្ខខណ្ឌ ខុសគ្នាទៅនឹងការលើកលែងទោស និងការបន្ធូរបន្ថយទោស ដែលកម្ពុជាតែងតែធ្វើឡើង ៥ដង ក្នុង១ឆ្នាំ ក្នុងកម្មវិធីបុណ្យជាតិធំៗ។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើល និងការពារសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (LICADHO) លោកអំ សំអាត ថ្លែងថា សេចក្តីព្រាងប្រកាសដោះលែងទណ្ឌិតនេះ អាចនឹងជួយសម្រួលដល់ពន្ធនាគារកុំឱ្យមានការកកកុញណែនក្នុងពន្ធនាគារ ខណៈវីរុសកូវីដ១៩ កំពុងរីករាលដាល។
លោកថា៖«សេចក្តីព្រាងប្រកាសនេះ វាអាចសម្រួលទៅដល់ការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំមួយចំនួន ដោយភ្ជាប់លក្ខខណ្ឌនេះ ហើយយើងចង់ឱ្យការអនុវត្តបានឆាប់រហ័ស តាមវិធី ឬលក្ខខណ្ឌណាក៏ដោយតែធ្វើយ៉ាងណាម៉េចឱ្យមានតម្លាភាព»។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះបន្ថែមថា៖«ជាពិសេស ឱ្យគាត់វិលត្រឡប់ទៅរកគ្រួសារ និងជួយជីវភាពគ្រួសារ។ អ្វីដែលជារឿងសំខាន់នោះ ដើម្បីគ្រប់គ្រងហានិភ័យទាក់ទងកូវីដ១៩។ បើសិនជាមានការបន្ថយមនុស្សក្នុងពន្ធនាគារ វាងាយស្រួលក្នុងការគ្រប់គ្រងផងដែរ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកស្នើដល់មន្រ្តីមានសមត្ថកិច្ច ត្រូវតែអនុវត្តសេចក្តីព្រាងប្រកាសនេះប្រកបដោយតម្លាភាព និងយុត្តិធម៌។ ជាពិសេសផ្តល់អាទិភាពដល់ជនងាយរងគ្រោះ។
លោកថា៖«ក្នុងនាមយើងជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងពីការរីករាលដាលកូវីដ១៩ ពីព្រោះក្នុងពន្ធនាគារមានភាពចង្អៀត។ អ៊ីចឹងកន្លងមក ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលធ្វើការផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ក៏ធ្វើការផ្តល់ជាយោបល់ ទាក់ទងឱ្យមានការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំដោយមានលក្ខខណ្ឌមួយចំនួន»។
បើតាមលោកអំ សំអាត អ្នកជាប់ឃុំដែលក្រុមសង្គមស៊ីវិលផ្តល់យោបល់ឲ្យមានការដោះលែងនោះ មាន ដូចជា អ្នកជាប់ឃុំបណ្តោះអាសន្ន អ្នកអនុវត្តទោសជិតផុត និងផ្តល់អាទិភាពទៅលើជនពិការ អនីតិជន អ្នកមានជំងឺរ៉ាំរៃ មនុស្សវ័យចំណាស់ ឬក៏ស្រី្តមានផ្ទៃពោះ និងអ្នកទោសមានកូនរស់នៅតាមម្តាយ អ្នកការពារបរិស្ថាន និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សជាដើម»។
សេចក្តីព្រាងប្រកាសស្តីពីការដោះលែងទណ្ឌិតដោយមានលក្ខខណ្ឌ មាន ៥ប្រការ ដោយក្នុងប្រការ ២ បានចែងថា ដោយអនុលោមតាមបទប្បញ្ញត្តិ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រង់ជំពូកទី២ “ការដោះលែងដោយមានលក្ខខណ្ឌ” ប្រធានសាលាដំបូងមានសមត្ថកិច្ច ត្រូវសម្រេចការដោះលែង ដោយមានលក្ខខណ្ឌ ដោយដីកាសម្រេច និងត្រូវភ្ជាប់កាតព្វកិច្ចមួយចំនួនជាអាទិ៍។
កាតព្វកិច្ចជាអាទិ៍ទាំងនោះរួមមាន ទណ្ឌិតត្រូវបំពេញសកម្មភាពខាងវិជ្ជាជីវៈ ទទួលការបង្ហាត់បង្រៀន ឬទទួលការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។ រស់នៅក្នុងទីកន្លែងណាមួយជាកំណត់ បញ្ជាក់ថាខ្លួនរួមចំណែកក្នុងការចិញ្ចឹមបីបាច់គ្រួសារ ឬធ្វើការជួសជុលការខូចខាតដែលបណ្តាលមកពីបទល្មើស តាមលទ្ធភាពនៃធនធានរបស់ខ្លួន។
សេចក្តីព្រាងបន្តថា តុលាការបញ្ជាក់អំពីសកម្មភាព ដែលហាមឃាត់ ដូចជា មិនត្រូវសេពគប់ជាមួយបុគ្គលខ្លះ ពិសេស ចារី សហចារី អ្នកផ្ដើមគំនិត អ្នកសមគំនិត ឬ ជនរងគ្រោះនៃបទល្មើស។ មិនត្រូវកាន់កាប់ ឬយកតាមខ្លួននូវអាវុធ គ្រឿងផ្ទុះ និងគ្រាប់រំសេវគ្រប់ប្រភេទ។
សេចក្តីព្រាងប្រកាសគូសបញ្ជាក់ថា៖«ក្នុងករណីទណ្ឌិតមិនអនុវត្តតាមដីកាសម្រេចស្តីពីការដោះលែងដោយមានលក្ខខណ្ឌ ប្រធានសាលាដំបូងអាចដកហូតដីកាសម្រេចនោះ និងអាចបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួនទណ្ឌិតនោះមកអនុវត្តទោសដែលនៅសេសសល់៕
