ភ្នំពេញៈ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ បង្ហាញពីវិធានការការពារ បន្ទាប់ពីការវាយលុករបស់ «មេរោគចាប់ជំរិត» ដែលក្នុងពេលថ្មីៗនេះមានការកើនឡើងនូវការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតបង្កគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងចំពោះស្ថាប័នរដ្ឋ វិស័យឯកជន និងបុគ្គល។
សេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ដែលភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ទទួលបាននៅថ្ងៃទី ៤ ខែកក្កដាឱ្យដឹងថា ក្នុងពេលថ្មីៗនេះមានការកើនឡើងនូវការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតក្នុងទម្រង់ជាមេរោគចាប់ជំរិត ដែលមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងចំពោះស្ថាប័នរដ្ឋ ឯកជន និងបុគ្គលម្នាក់ៗផងដែរ។
សេចក្តីជូនដំណឹងសរសេរថា៖ «មេរោគប្រភេទនេះគឺមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតដល់ប្រតិបត្តិការប្រចាំថ្ងៃ ដែលបណ្តាលមកពីទិន្នន័យ ប្រើប្រាស់ក្នុងដំណើរប្រតិបត្តិការត្រូវបានធ្វើកូដនីយកម្ម (Encryped) ដែលមិនអាចប្រើប្រាស់បាន»។ មេរោគប្រភេទនេះអាចឆ្លងចូលប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័ររបស់អ្នកប្រើប្រាស់ ឬអង្គភាពតាមរយៈកត្តាមួយចំនួនដូចជា ការប្រើប្រាស់សូហ្វវែរ មិនមានអាជ្ញាប័ណ្ណ ការបើកឯកសារភ្ជាប់មកជាមួយអ៊ីមែល ការមិនបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពទៅលើសូហ្វវែរ និងកម្មវិធីប្រើប្រាស់ជាដើម។
ក្រសួងប្រៃសណីយ៍បង្ហាញថា អ្នកប្រើប្រាស់ត្រូវធ្វើការបង់ប្រាក់ក្នុងទម្រង់ជារូបិយប័ណ្ណឌីជីថល (Digital Currency) ដែលភាគច្រើន គឺ BitCoin ដើម្បីទទួលបានឯកសារទាំងអស់នោះ ត្រឡប់មកវិញ។ ចោរព័ត៌មានវិទ្យាក៏ប្រើប្រាស់វិធីសាស្ត្រចាប់បង្ខំអ្នកប្រើប្រាស់ឱ្យបង់ប្រាក់ឱ្យបានឆាប់បើពុំនោះទេ ពួកចោរព័ត៌មានវិទ្យានឹងបញ្ចេញឯកសារទាំងអស់ដែលពួកគេបានលួច ដែលអាចធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ជាខ្លាំងដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ស្ថាប័ន និងទទួលរងនូវការពិន័យពីនិយតករផងដែរ។
វិធានការការពារចំពោះបញ្ហានេះក្រសួងប្រៃសណីយ៍បានណែនាំអ្នកអ្នកប្រើប្រាស់ ប្រើកម្មវិធីដែលមានអាជ្ញាប័ណ្ណត្រឹមត្រូវ (License Software ) ដោយចៀសវាងទាញយកកម្មវិធីតាមអ៊ីនធឺណិតដែលគ្មានប្រភពច្បាស់លាស់។
ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព ប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការ (Operating System) និងកម្មវិធីទាំងអស់ដែលអ្នកមាននៅក្នុងកុំព្យូទ័រ ឧបករណ៍ចល័តរបស់អ្នកឱ្យបានទៀងទាត់។ ដំឡើងកម្មវិធីកម្ចាត់ និងទប់ស្កាត់មេរោគ (Anti-virus និងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពឱ្យបានជាប្រចាំ)។ មិនត្រូវចុចលើតំណភ្ជាប់ (Link) ឬបើកឯកសារ attachment ដែលមិនស្គាល់ប្រភពច្បាស់លាស់នៅក្នុងអ៊ីមែល ធ្វើការថតចម្លងទុកឯកសារជាប្រចាំ (Regular Backup) និងបិទការតភ្ចាប់អ៊ីនធឺណិត (Offline)។
លោក ង៉ែត ម៉ូសេ ទីប្រឹក្សាផ្នែកសន្តិសុខឌីជីថលថ្លែងថា មេរោគចាប់ជំរិត គឺជាវិធីសាស្ត្រចាប់ជំរិតយកលុយបែបអនឡាញ ដែលមានសុវត្ថិភាពសម្រាប់ឧក្រិដ្ឋជនជាងការចាប់ជំរិតយកលុយពីជនរងគ្រោះដោយផ្ទាល់ ដោយពួកឧក្រិដ្ឋជនបញ្ចូលមេរោគទៅក្នុងម៉ាស៊ីនកុំព្យូទ័ររបស់ជនរងគ្រោះ ហើយមេរោគនោះនឹងបំប្លែងឯកសារនានារបស់ជនរងគ្រោះ ដែលធ្វើឱ្យជនរងគ្រោះបើកមិនបាន រួចហើយឧក្រិដ្ឋជនជំរិតទារលុយពីជនរងគ្រោះ ដោយថ្នូរនឹងកូនសោដោះឯកសារ។ ពេលខ្លះជនរងគ្រោះប្រគល់លុយឱ្យហើយ បានឯកសារមកវិញ និងភាគច្រើនមិនបានមកវិញនោះទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «ពេលដែលមានការវាយប្រហារមកដល់ សម្រាប់ជនរងគ្រោះដែលមានជម្រើសតិចតួចក្នុងការសង្គ្រោះបាននូវឯកសាររបស់ខ្លួនមកវិញ ជាពិសេសស្ថាប័នដែលមានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងតាមបែបបច្ចេកវិទ្យា ដែលតម្រូវឱ្យមានការស្រោចស្រង់ទិន្នន័យភ្លាមៗ ពួកគេអាចនឹងធ្វើតាមការណែនាំរបស់ឧក្រិដ្ឋជន ដោយការបង់ប្រាក់»។
បើទោះបីវាជារឿងដែលមិនគួរធ្វើ តែបើជនរងគ្រោះ ឬស្ថាប័នរងគ្រោះមិនធ្វើ ពួកគេអាចទទួលការខាតបង់ជាច្រើន។ ស្ថាប័នគួរតែមានវិធានការពារ និងឆ្លើយតបចំពោះការវាយប្រហារបែបនេះ។ ក្នុងករណីធ្លោះធ្លោយ ស្ថាប័នគួរពិចារណា សុំជំនួយពីស្ថាប័នជំនាញរបស់រដ្ឋ ឬអាចស្វែងរកអ្នកជំនាញចរចាផ្នែកមេរោគចាប់ជំរិត។
ក្រសួងប្រៃសណីយ៍បញ្ជាក់ថា បច្ចេកទេសពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ អ្នកប្រើប្រាស់អាចស្វែងយល់បន្ថែមក្នុងគេហទំព័ររបស់ការិយាល័យឆ្លើយតបបញ្ជាបន្ទាន់នៃកុំព្យូទ័រ (CamCRERT) នាយកដ្ឋានសន្តិសុខបច្ចេកវិទ្យាគមនាគមន៍ និងព័ត៌មាននៃក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ ដែលមានគេហទំព័រ www.camcert.gov.kh ឬសុំជំនួយបច្ចេកទេសបន្ថែមលើករណីនេះ តាមរយៈអ៊ីមែល incident@camcert.gov.kh ឬទូរស័ព្ទលេខ ០១៦ ៨៥១ ៦៧៨ ៕
វីដេអូ៖