.jpg)
ដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពសហគមន៍មូលដ្ឋាន និងការអភិរក្សសត្វក្រៀលនៅកម្ពុជា ក្រសួងបរិស្ថានគ្រោងនឹងបង្កើតស្លាកយីហោ «ស្រូវមិត្តក្រៀល» ដោយមានការសហការជាមួយអង្គការ ជីវិតធម្មជាតិនៅកម្ពុជា និងអង្គការជីវិតសត្វស្លាបអន្តរជាតិ ។
ភ្នំពេញៈ ដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពសហគមន៍មូលដ្ឋាន និងការអភិរក្សសត្វក្រៀលនៅកម្ពុជា ក្រសួងបរិស្ថានគ្រោងនឹងបង្កើតស្លាកយីហោ «ស្រូវមិត្តក្រៀល» ដោយមានការសហការជាមួយអង្គការ ជីវិតធម្មជាតិនៅកម្ពុជា និងអង្គការជីវិតសត្វស្លាបអន្តរជាតិ ដោយមានការគាំទ្រពីអង្គការ IUCN-Netherland ផងដែរ។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានលោក នេត្រ ភក្ត្រា ក្នុងពេលចុះពិនិត្យគម្រោងស្រូវមិត្តក្រៀល និងផ្តល់អំណោយបន្ទាន់ ដល់ពលរដ្ឋដែលមានជីវភាព ខ្វះខាតរស់នៅជុំវិញតំបន់ការពារទេសភាពអន្លង់ព្រីងក្នុងស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត នាថ្ងៃទី ២៣ ខែកក្កដា នេះ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «កិច្ចផ្តួចផ្តើមនេះ មិនត្រឹមតែផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់កសិករនៅមូលដ្ឋានទេ តែថែមទាំងផ្តល់សារៈសំខាន់ ដល់សត្វក្រៀល និងសត្វស្លាបតំបន់ដីសើមផ្សេងទៀត ដែលមានវត្តមាននៅតាមវាលស្រែ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រសួងបរិស្ថាន និងអង្គការដៃគូ បាននិងកំពុងអនុវត្តគម្រោងសាកល្បងធ្វើស្រូវមិត្តក្រៀល ដែលមានការចូលរួមពីកសិករមូលដ្ឋាន នៅជុំវិញតំបន់ការពារទេសភាពអន្លង់ព្រីងនេះ»។
ចំពោះប្រភេទស្រូវដែលដាំ គឺជាប្រភេទពូជស្រូវប្រចាំតំបន់ និងជាពូជស្រូវដែលសត្វក្រៀលចូលចិត្ត ស៊ី ហើយការធ្វើស្រូវមិត្តក្រៀលនេះ គឺគោរពលក្ខខណ្ឌមិនបរបាញ់ មិនដាក់អន្ទាក់ ឬប្រើថ្នាំពុលដើម្បីចាប់សត្វស្លាប មិនពង្រីកដីដំណាំរបស់ខ្លួនលើតំបន់អភិរក្ស និងជាស្រូវសរីរាង្គ មិនអនុញ្ញាតឱ្យប្រើថ្នាំពុលកសិកម្ម និងជីគីមីឡើយ។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានឱ្យដឹងទៀតថា ចំពោះស្រែដែលបានជួលពីប្រជាពលរដ្ឋ នៅពេលស្រូវទុំ ប្រមាណជា ៥០% ត្រូវបានច្រូត និងវេចខ្ចប់ដាក់លក់លើទីផ្សារ និងដោយឡែកប្រមាណ ៥០% ទៀត ត្រូវបានរក្សាទុកក្នុងស្រែដើម្បីជាចំណីបន្ថែមដល់សត្វក្រៀល និងជាចំណីរបស់ប្រភេទសត្វស្លាបផ្សេងទៀត។
លោកបានបញ្ជាក់ទៀតថា៖ «ការការពារ និងអភិរក្សសត្វក្រៀលទទួលបានជោគជ័យ លុះត្រាតែមានការគិតគូរពីជីវភាពរបស់ប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋាន និងមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។ ក្រសួងបរិស្ថាននឹងបន្តធ្វើការជាមួយអង្គការពាក់ព័ន្ធក្នុងការស្វែងរកទីផ្សារសម្រាប់ស្រូវមិត្តក្រៀលនេះ ដើម្បីធ្វើឱ្យការសាកល្បងនេះទទួលបានជោគជ័យ»។
នាយកស្តីទីអង្គការជីវិតធម្មជាតិនៅកម្ពុជា និងជានាយកកម្មវិធីប្រចាំកម្ពុជា របស់អង្គការជីវិតសត្វស្លាបអន្តរជាតិលោក ប៊ូ វរសក្ស ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា ការអនុវត្តគម្រោងសាកល្បង ធ្វើស្រូវមិត្តក្រៀលនៅតំបន់ការពារទេសភាពអន្លង់ព្រីងនេះក្នុងគោលបំណង ដើម្បីធានាថា តំបន់ការពារទេសភាពអន្លង់ព្រីងនៅតែបន្តដើរតួនាទីដ៏សំខាន់ក្នុងការគាំទ្រដល់សត្វក្រៀលកុំឱ្យផុតពូជ។
លោកថា៖ «យើងត្រូវធ្វើឱ្យវាលស្រែនៅជុំវិញតំបន់នេះ ក្លាយជាទីជម្រក និងជាកន្លែងផ្តល់ចំណីដ៏មានសុវត្ថិភាពដល់ពួកវា»។
លោក ប៊ូ វរសក្ស បានបញ្ជាក់ថា មកដល់ពេលនេះអង្គការបានជួលដីធ្វើស្រូវមិត្តក្រៀល ជាមួយនឹងប្រជាសហគមន៍ចំនួន ១៦ គ្រួសារដែលមានផ្ទៃដីទំហំ ១៧ ហិកតា រយៈពេល ១០ ឆ្នាំ ដើម្បីសាកល្បងដាំស្រូវឱ្យក្រៀលស៊ី និងផ្តល់ប្រាក់ចំណូលបន្ថែមដល់សហគមន៍មូលដ្ឋាន។
បើតាមលោក ប៊ូ វរសក្ស ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់នេះបានចូលរួមជាមួយគម្រោង ស្រូវមិត្តក្រៀល ហើយចំនួនកសិករដែលនឹងអនុវត្តគម្រោងនេះ នឹងមានចំនួនកើនឡើងក្នុងឆ្នាំខាងមុខ។
ចំណែក លោក Marc Hoogeslag អ្នកសម្របសម្រួលកម្មវិធីនៃអង្គការ IUCN-Netherland បាននិយាយផងដែរថា ដើម្បីកាត់បន្ថយសម្ពាធពីការប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិហួសកម្រិត គឺតម្រូវឱ្យស្វែងរកតុល្យភាព រវាងតម្រូវការរបស់មនុស្ស និងសត្វ។
លោកបានថ្លែងថា ការធ្វើស្រូវមិត្តក្រៀល សម្រាប់ការអភិរក្សនៅតំបន់ការពារទេសភាពអន្លង់ព្រីងនេះ គឺជាគម្រូដ៏ល្អមួយ ដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់កសិករ ព្រមទាំងលើកទឹកចិត្តដល់ពួកគាត់ក្នុងការចូលរួមការអភិរក្សសត្វស្លាបព្រៃ ដែលកំពុងរងគ្រោះនៅលើសកលលោកផងដែរ។
មន្ទីរបរិស្ថានខេត្តកំពតបានយកចិត្តទុកដាក់ នៅក្នុងការពារថែរក្សាអភិរក្សជីវៈចម្រុះ នៅតំបន់ការពារទេសភាពអន្លង់ព្រីង។ នេះបើតាមការឱ្យដឹងពីប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តកំពត លោក ស៊ុយ ធា។
លោកថា នៅតំបន់ការពារនេះមានមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សប្រចាំការ និងចូលរួមសហការជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងអង្គការដៃគូនានាក្នុងការការពារ អភិរក្ស និងអប់រំផ្សព្វផ្សាយដល់ប្រជាពលរដ្ឋអំពីច្បាប់ និងតម្លៃនៃសត្វស្លាបកម្រ ជាពិសេសសត្វក្រៀល។
លោក ស៊ុយ ធា មានប្រសាសន៍ថា៖ «ការធ្វើស្រូវមិត្តក្រៀលនេះ គឺបានចូលរួមផ្តល់ចំណី បន្ថែមដល់សត្វក្រៀលដែលតែងតែមករកចំណីនៅតំបន់នេះនៅរដូវមិនបន្តពូជ»។
កសិករនៅភូមិកោះចម្ការ លោក តឹប ខាយ បានរៀបរាប់ថា លោកចូលរួមជាមួយគម្រោងស្រូវមិត្តក្រៀលសាកល្បងនេះ ដោយសារបានចំណូលបន្ថែម ហើយការធ្វើស្រូវមិត្តក្រៀលនេះ មិនប្រើប្រាស់ជី និងថ្នាំគីមី ដែលធ្វើឱ្យសត្វក្រៀលមានចំណីស៊ីច្រើនជាងមុន។
លោកបានបន្តថា លើសពីនេះទៅទៀត ការធ្វើស្រូវមិត្តក្រៀល អាចជួយដល់ការអភិរក្សសត្វក្រៀល និងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមកមើលសត្វក្រៀល ទេសភាពធម្មជាតិ និងវប្បធម៌នៅតំបន់នេះទៀតផងដែរ។
សត្វក្រៀល ជាប្រភេទសត្វស្លាបមួយដែលមានវត្តមាននៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហើយត្រូវបានចាត់ជាប្រភេទសត្វស្លាបងាយរងគ្រោះ ក្នុងបញ្ជីក្រហមរបស់អង្គការសហភាពអន្តរជាតិ ដើម្បីការអភិរក្ស ធម្មជាតិ (IUCN Red List)។
យោងតាមការធ្វើជំរឿនសត្វក្រៀលនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២០ វត្តមានសត្វក្រៀលមានប្រមាណ ១៩៤ ក្បាលប៉ុណ្ណោះ។
ចំនួនសត្វក្រៀលមានការធ្លាក់ចុះក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ ដោយសារអត្រាស្លាប់កម្រិតខ្ពស់ និងអត្រាពងកូននៅមានកម្រិតទាប និងការគំរាមកំហែងផ្សេងៗដូចជាការបាត់បង់ទីជម្រក ការរំខាននៅទីតាំងពងកូន ការបំពុលដោយថ្នាំពុលកសិកម្ម ការថយចុះនូវប្រភពចំណីអាហារ ការកែប្រែប្រព័ន្ធជលសាស្ត្រ ជំងឺឆ្លង និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជាដើម៕
