ភ្នំពេញៈ គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CHRC) ប្រតិកម្មទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ៦០ ដែលបង្ហាញក្តីបារម្ភអំពីការបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិកម្ពុជា។ គណៈកម្មាធិការចាត់ទុកសកម្មភាពអង្គការទាំងនេះ ជាការបង្ហាញពីចរិតនយោបាយ និងភាពគ្មានការទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល។
លោក ជិន ម៉ាលីន អនុប្រធាន និងជាអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ នៅថ្ងៃទី ២៥ សីហាថា សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង ៦០ នេះគួរឱ្យអស់សំណើច ដែលមានលក្ខណៈនយោបាយបែបចរិតកូនក្មេង និងមិនមានការទទួលខុសត្រូវ។ ព្រោះសេចក្តីព្រាងច្បាប់បង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិកម្ពុជានេះបាននិងកំពុងតែចាប់ផ្តើមនៅឡើយ។ ប៉ុន្តែពួកគាត់បែរជាព្រួយបារម្ភ និងរិះគន់ក្នុងពេលដែលមិនទាន់បានបង្កើត និងទើបតែចាប់ផ្តើមចេញដំណើរ។
លោកថ្លែងថា ការបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិកម្ពុជា មិនមែនរដ្ឋាភិបាលបង្កើតតែម្នាក់ឯងនោះទេ គឺជាការបង្កើតរួមគ្នាជាមួយឧត្តមស្នងការទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ មានការចូលរួមផ្តល់ធាតុចូលពីស្ថាប័នជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិមួយប្រចាំនៅប្រទេសអូស្ត្រាលី Asia Pacific Forum (APF ) រួមគ្នាជាមួយគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សតាក់តែងជាសេចក្តីព្រាងស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិកម្ពុជានេះឡើង។
លោកថ្លែងថា៖ «ដើម្បីឱ្យមានលក្ខណៈគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ យើងបានដាក់សេចក្តីព្រាង (zero draft ) នេះឱ្យមានការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយនឹងភាគីពាក់ព័ន្ធ មានអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងអស់ ដើម្បីឱ្យមានការផ្តល់យោបល់»។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ប៉ុន្តែ អ្វីជាការសោកស្តាយ អង្គការសង្គមស៊ីវិលនោះ គឺមិនពិនិត្យមើល ហើយក៏មិនចូលរួមក្នុងការពិគ្រោះយោបល់ទេ។ តែបែរជាចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍សាធារណៈ បដិសេធ និងរិះគន់ទៅលើស្ថាប័ននេះទៅវិញ ដែលនេះ ជាចរិតកូនក្មេង និងគ្មានការទទួលខុសត្រូវនោះ»។
បើតាមលោក ជិន ម៉ាលីន អ្វីដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិល សម្តែងការព្រួយបារម្ភនេះពាក់ព័ន្ធនឹងអាណត្តិការងារ ឯករាជភាព និងសមាសភាពរបស់ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិកម្ពុជា ដែលទាំងអស់នេះមាននៅក្នុងសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ។ ការធ្វើសេចក្តីព្រាងនេះទៀតសោត គឺផ្អែកលើគោលការណ៍អន្តរជាតិ ដែលហៅថា គោលការណ៍ទីក្រុងប៉ារីស ដែលបានកំណត់ពីឯករាជភាពពីស្វ័យភាព ពីសមាសភាព ពីការចូលរួម និងអាណត្តិការងារជាដើម។
ដោយឡែក ក្នុងកិច្ចប្រជុំតាមអនឡាញជាមួយការិយាល័យឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស OHCHR នៅកម្ពុជា អំពីដំណើរការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសង្គមស៊ីវិលក្នុងការបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី ២៥ សីហា លោក ជិន ម៉ាលីន បានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា៖ «គិតទៅយ៉ាប់មែនសង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា។ យើងបើក និងអញ្ជើញឱ្យចូលរួមពិគ្រោះ និងផ្តល់យោបល់ មិនព្រមចូលទេ តែបែរជាមករិះគន់ និងបន្តុះបង្អាប់ជាសាធារណៈទៅវិញ។ បើយើងអញ្ជើញខ្លួនឯងផ្ទាល់ទៅ មិនថាទេ តែនេះឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស OHCHR ចេញមុខអញ្ជើញផ្ទាល់ហើយក៏នៅតែមិនមកទៀត»។
លោក ម៉ាលីន បន្តថា៖ «មិនដឹងថាពួកនេះ ចង់បានអីឱ្យពិតប្រាកដទេ ប្រហែលជាចង់ចិញ្ចឹមរឿងទុកធ្វើជារបរនយោបាយ និងចិញ្ចឹមឆ្នាំងបាយរបស់ខ្លួនហើយមើល៍ទៅ បានជាបង្ហាញចរិតបែបកូនក្មេង និងគ្មានការទទួលខុសត្រូវបែបនេះ»។
លោក នី សុខា ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស (អាដហុក) ដែលអង្គការមួយនេះចូលរួមចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែរនោះ ឆ្លើយតបថា ការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការសមាគមនេះ គ្មានការពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយអ្វីទេ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះគ្រាន់តែឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពពិតដែលបាននិងកំពុងកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងរឹតត្បិតការបញ្ចេញមតិ ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងតែព្យាយាមក្នុងការបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិកម្ពុជា។
លោកបន្ថែមថា សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះគ្រាន់តែជាការបង្ហាញពីជំហររបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ចំពោះការចូលរួមបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា មិនបដិសេធទេចំពោះការបង្កើត ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិកម្ពុជា ព្រោះយល់ឃើញថា ស្ថាប័នមួយនេះមានសារៈសំខាន់។ ប៉ុន្តែការបង្កើតស្ថាប័ននេះក្នុងស្ថានភាពដែលកម្ពុជាកំពុងតែមានការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងបរិយាកាសនយោបាយអាប់អួរតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ការបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិកម្ពុជាដែលត្រូវបង្កើតមកនេះវាមិនអាចមានឯករាជ្យពិតប្រាកដ ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាបាននោះទេ ព្រោះស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននេះ ខ្ញុំយល់ឃើញថា វាមានលក្ខណៈចង្អៀត»។
បើតាមលោក នី សុខា រដ្ឋាភិបាលគួរតែចាប់ផ្តើមស្តារនូវស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងធ្វើយ៉ាងណាឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងស្ថានភាពមានសេរីភាពគ្រប់គ្រាន់ សេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ សេរីភាពក្នុងការជួបជុំ។ សកម្មជនទាំងឡាយ ដូចជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនដីធ្លី និងសកម្មជននយោបាយទាំងអស់ត្រូវមានសេរីភាពគ្រប់គ្រាន់ឡើងវិញ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់មានសេរីភាពឡើងវិញ មុននឹងសម្រេចបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិកម្ពុជានេះ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិល សហជីព សមាគម និងសហគមន៍ចំនួន ៦០ ស្ថាប័ន នាថ្ងៃទី ២៤ សីហា ឆ្នាំ ២០២១ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយសម្តែងការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីការវិវឌ្ឍ នាពេលថ្មីៗនេះចំពោះបំណងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិ ខណៈដែលស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានៅតែប្រឈមជាបន្តបន្ទាប់។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បញ្ជាក់ថា ទោះបីជាស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិមានភាពចាំបាច់ខ្លាំងនៅប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងណាក្ដី ប៉ុន្តែបើបង្កើតសា្ថប័ននោះឡើងក្នុងបរិយាកាសបែបនេះនឹងបង្កើនការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងជុំវិញប្រសិទ្ធភាព និងទំនុកចិត្តនៃស្ថាប័ននេះ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍សរសេរថា៖ «យើងខ្ញុំស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់អាទិភាពលើការស្ដារស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស នៅកម្ពុជាឡើងវិញជាមុនសិន មុនពេលដែលបង្កើតស្ថាប័ននេះឡើង ដើម្បីធានាថា ការបង្កើតសា្ថប័ននេះនឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ពិតប្រាកដក្នុងការលើកកម្ពស់ និងការពារសិទ្ធិមនុស្សជាងការបង្កើតឡើង ដើម្បីគ្រាន់តែបំពេញទៅតាមការអះអាងប្តេជ្ញាចិត្តផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាលនាពេលកន្លងមកប៉ុណ្ណោះ»។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះបន្តថា នៅពេលបង្កើតស្ថាប័នសិទិ្ធមនុស្សជាតិត្រូវមានការពិចារណាឱ្យបានហ្មត់ចត់ទៅតាមគោលការណ៍ទីក្រុងប៉ារីស ដែលធានាជាស្តង់ដាអប្បបរមាអន្តរជាតិក្នុងការបង្កើតស្ថាប័នសិទិ្ធមនុស្សជាតិប្រកបដោយទំនុកចិត្ត និងប្រសិទ្ធភាព។ ចំណុចសំខាន់បំផុត គឺលក្ខខណ្ឌនៃឯករាជភាពពីរដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែគួរឱ្យស្ដាយដែលនាពេលកន្លងមក មានការបង្កើតសា្ថប័នឯករាជ្យជាច្រើន តែទីបំផុតស្ថាប័នទាំងអស់នោះអសកម្ម ឬស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលទាំងស្រុង។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បញ្ជាក់ថា៖ «ដែលនេះធ្វើឱ្យយើងខ្ញុំបារម្ភថា ស្ថាប័នសិទិ្ធមនុស្សជាតិ ដែលនឹងបង្កើតឡើងនោះក៏មិនខុសពីស្ថាប័នមុនៗទាំងនោះដែរ»។
អង្គការដែលគាំទ្រសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ រួមមាន សហគមន៍ដីធ្លី ១៩៧ (កោះកុង) អង្គការក្រុមការងារដើម្បីដោះស្រាយទំនាស់សហគមន៍អមលាំង (កំពង់ស្ពឺ) សហគមន៍ដីធ្លីអណ្ដូងត្របែក សហគមន៍បឹងប្រាំ (បាត់ដំបង) សហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើកម្ពុជាជាដើម៕
វីដេអូ៖