.jpg)
សត្វត្មាត៣ ប្រភេទ ដែលមាននៅប្រទេសកម្ពុជាគឺត្មាតភ្លើង ត្មាតត្នោត និងត្មាតផេះ មានវត្តមានសរុបចំនួន ១៤០ ក្បាល នៅក្នុងអាហារដ្ឋានត្មាត ចំនួន ៤ កន្លែងនៅតំបន់ការពារធម្មជាតិកម្ពុជា។
ភ្នំពេញៈ សត្វត្មាត៣ ប្រភេទ ដែលមាននៅប្រទេសកម្ពុជាគឺត្មាតភ្លើង ត្មាតត្នោត និងត្មាតផេះ មានវត្តមានសរុបចំនួន ១៤០ ក្បាល នៅក្នុងអាហារដ្ឋានត្មាត ចំនួន ៤ កន្លែងនៅតំបន់ការពារធម្មជាតិកម្ពុជា។ លទ្ធផលនេះក្រសួងពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គការដៃគូចាត់ទុកថា ស្ថានភាពសត្វត្មាតកម្ពុជាមានសញ្ញាណវិជ្ជមានឡើងវិញ។
នេះបើតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរួមអំពីលទ្ធផលនៃការតាមដាន និងកត់ត្រាពីស្ថានភាពប្រជាសាស្ត្រសត្វត្មាត ដែលបានធ្វើឡើងក្នុងថ្ងៃផ្សេងគ្នាក្នុងចន្លោះខែកក្កដា និងខែសីហាឆ្នាំនេះ។
លទ្ធផលកត់ត្រាពីស្ថានភាពប្រជាសាស្ត្រសត្វត្មាតបង្ហាញថា សត្វត្មាតទាំង ៣ ប្រភេទដែលមាននៅប្រទេសកម្ពុជានេះគឺត្មាតភ្លើង ត្មាតត្នោត និងត្មាតផេះ មានវត្តមានសរុបចំនួន ១៤០ ក្បាល នៅក្នុងអាហារដ្ឋានត្មាតសំខាន់ៗចំនួន ៤ កន្លែងនៅតំបន់ការពារធម្មជាតិកម្ពុជា គឺអាហារដ្ឋានត្មាតដែនជម្រកសត្វព្រៃសៀមប៉ាងក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង អាហារដ្ឋានត្មាតដែនជម្រកសត្វព្រៃឆែបក្នុងខេត្តព្រះវិហារ អាហារដ្ឋានត្មាតដែនជម្រកសត្វព្រៃសំបូរក្នុងខេត្តក្រចេះ និងអាហារដ្ឋានត្មាត ដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពកក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី។
សត្វត្មាតទាំង ៣ ប្រភេទនេះ សុទ្ធសឹងតែត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាប្រភេទសត្វជិតផុតពូជបំផុតក្នុងបញ្ជីក្រហមនៃអង្គការ IUCN។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបញ្ជាក់ថា៖ «ស្ថានភាពសត្វត្មាតកម្ពុជាមានសញ្ញាណវិជ្ជមាន ក្រោមកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ក្រុមការងារអភិរក្សសត្វត្មាតកម្ពុជា តែទាមទារបង្កើនកិច្ចការពារបន្ថែមទៀត។ ជាមួយលទ្ធផលរាប់បាននៅខែចុងក្រោយនេះ យើងឃើញថា អាហារដ្ឋានត្មាតនៅដែនជម្រកសត្វព្រៃសំបូរ មានការកើនឡើងនូវចំនួនសត្វត្មាតគួរឱ្យកត់សម្គាល់»។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៃក្រុមការងារអភិរក្សសត្វត្មាតកម្ពុជាបានសម្តែងការអបអរសាទរ ចំពោះសញ្ញាណវិជ្ជមាននៃស្ថានភាព សត្វត្មាតទាំង ៣ ប្រភេទនេះ ខណៈដែលពិភពលោកតែងប្រារព្ធទិវាអន្តរជាតិនៃការយល់ដឹងអំពីសត្វត្មាតនៅសប្តាហ៍ទី ១ នៃខែកញ្ញាជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាមន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានថ្លែងថា លទ្ធផលនេះ គឺជាដំណឹងដ៏ល្អ សម្រាប់ក្រុមអ្នកអភិរក្ស និងសម្រាប់ជីវៈចម្រុះនៅប្រទេសកម្ពុជា និងនៅលើពិភពលោក។
លោកថ្លែងថាក្នុង៖ «ក្នុងនាមក្រសួងបរិស្ថានសូមកោតសរសើរ ចំពោះក្រុមការងារស្រាវជ្រាវនៃក្រសួងបរិស្ថាន និងអង្គការដៃគូទាំងអស់នៃក្រុមការងារអភិរក្សសត្វត្មាតកម្ពុជាក៏ដូចជាមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សទាំងអស់ ដែលកំពុងបំពេញ ភារកិច្ចរបស់ខ្លួននៅតាមតំបន់ការពារធម្មជាតិនានា ដើម្បីការពារ និងអភិរក្សទីជម្រកធម្មជាតិនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃ ដែលមានវត្តមានសត្វត្មាត»។
លោកបញ្ជាក់ថា ជាលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវនេះដែរ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រក៏បានកត់ត្រាទុកជាពិសេស នូវការវិលត្រឡប់របស់សត្វត្មាតត្នោត និងត្មាតផេះ មកកាន់ទ្រនំរបស់ពួកវាវិញ ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពកខេត្តមណ្ឌលគិរី ក្រោយអវត្តមានពីទីនោះអស់រយៈពេលជាង ៥ ឆ្នាំ។
បើតាមលោក ភក្ត្រា លទ្ធផលនៃការរាប់ចំនួនសត្វត្មាត ដោយអាហារដ្ឋានត្មាត នៅដែនជម្រកសត្វព្រៃសំបូរនៃតំបន់ ទេសភាពព្រៃលិចទឹកមេគង្គ ក៏បានបង្ហាញថា ចំនួនសត្វត្មាតសរុបទាំង ៣ ប្រភេទបញ្ចូលគ្នាបានកើនឡើង ទ្វេដង សម្រាប់តំបន់នេះពោលគឺពីចំនួន ២០ ក្បាលដល់ចំនួន ៤១ ក្បាលសម្រាប់រយៈពេល ២ ខែចុងក្រោយ គឺចន្លោះចុងខែ មិថុនាដល់ចុងខែសីហាឆ្នាំ ២០២១។
លោក សេង ទៀក នាយកអង្គការ WWF កម្ពុជា បានអបអរ ចំពោះដំណឹងដ៏ល្អនេះ ដែលលោកថា ពិតជា បានលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់នៃប្រទេសកម្ពុជា និងក្រុមអ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនៃអង្គការដៃគូទាំងអស់ក្នុងការបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាប្រចាំបន្ថែមទៀត សំដៅជំរុញឱ្យចំនួនសត្វស្លាបទាំងនេះមានកំណើនឡើងវិញនៅថ្ងៃខាងមុខ។
លោកថ្លែងថា៖ «លទ្ធផលជាច្រើនដែលស្ថាប័នជំនាញមន្ត្រីឧទ្យានុរក្ស អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ប្រជាជនមូលដ្ឋាន និងដៃគូទាំងអស់សម្រេចបានក្នុងរយៈពេលកន្លងមក ដើម្បីគ្រប់គ្រងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ជាកត្តារួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់ការរស់រានរបស់សត្វត្មាតសំខាន់ៗទាំងនេះ។ វាជាការវិវត្តដ៏វិជ្ជមានមួយ ដែលផ្តល់ជាក្តីសង្ឃឹមសម្រាប់ការអភិរក្ស ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា»។
តាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរួម ក្នុងឱកាសនៃទិវាអន្តរជាតិដើម្បីយល់ដឹងអំពីសត្វត្មាតនេះដែរ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ និងស្រាវជ្រាវសត្វត្មាតកម្ពុជា ក៏បានសម្តែងនូវការព្រួយបារម្ភ ចំពោះវត្តមានសត្វត្មាត នៅកម្ពុជា ដែលកំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែងជិតផុតពូជ។
បញ្ហាប្រឈមចម្បងៗរបស់សត្វត្មាត រួមមានការបាត់បង់ទីជម្រក ការបំពុល ការពុលនឹងសារធាតុគីមី ដែលគេប្រើប្រាស់ សម្រាប់គោលដៅផ្សេងៗ និងសកម្មភាពរំខានដោយមនុស្ស វត្តមានថ្នាំព្យាបាលសត្វ Diclofenac ការបរាជ័យនៃការពងកូន និងកង្វះចំណីអាហារ។
លោក Alistair Mould ប្រធានប្រតិបត្តិអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ និងជាសហប្រធានក្រុមការងារអភិរក្ស សត្វត្មាតកម្ពុជាថ្លែងថា៖ «វាពិតជាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ដែលយើងត្រូវធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយអាជ្ញាធរ និងសហគមន៍មូលដ្ឋាន ដើម្បីបង្កើនការយល់ដឹង និងការពារទប់ស្កាត់សកម្មភាពបំពុលគ្រប់ប្រភេទ ដើម្បីជួយសង្គ្រោះសត្វត្មាតនៅកម្ពុជាពីការផុតពូជ»។
បើតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មាន លទ្ធផលជំរឿនសត្វត្មាតថ្នាក់ជាតិ គិតត្រឹមខែមិថុនាឆ្នាំ ២០២១ បានបង្ហាញថា សត្វត្មាតមានចំនួនសរុបចំនួន ១២១ ក្បាល ក្នុងនោះមានត្មាតភ្លើង ២០ ក្បាលត្មាតផេះ ៦៦ ក្បាល និងត្មាតត្នោត ៣៥ ក្បាល។
កាលបរិច្ឆេទសម្រាប់ការធ្វើជំរឿនសត្វត្មាតទូទាំងប្រទេសលើកទី ៤ ឆ្នាំនេះ នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី ២០ ខែកញ្ញា ។
សេចក្ដីប្រកាសបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាក្តីសង្ឃឹមចុងក្រោយ សម្រាប់ប្រភេទសត្វត្មាតទាំងនេះ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ី អាគ្នេយ៍ ប៉ុន្តែចំនួននេះបានធ្លាក់ចុះពាក់កណ្តាលក្នុងរយៈពេល ១០ ឆ្នាំកន្លងមក។
សកម្មភាពសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សសត្វត្មាតនៅប្រទេសកម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមឡើងតាំងពីឆ្នាំ ២០០៤ ដែលនៅពេលនោះចំនួនសត្វត្មាតដែលបានកត់ត្រាពេលធ្វើជំរឿន មានចំនួន ១៦២ ក្បាល ដែលជាទិន្នន័យធ្វើជំរឿនលើកដំបូង។ ទិន្នន័យជំរឿនឆ្នាំ ២០១០ ចំនួនសត្វត្មាតបានកើនដល់ ២៨៩ ក្បាល។
ក៏ប៉ុន្តែចាប់ពីឆ្នាំ ២០១១ ដល់ ២០១៤ ចំនួនសត្វត្មាតមានការថយចុះគួរឱ្យបារម្ភ។ ចាប់ពីពាក់កណ្តាល ឆ្នាំ ២០១៤ រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន ចំនួនសត្វត្មាតទាំង ៣ ប្រភេទមានចន្លោះពី ១២០ ទៅ ១៤០ ក្បាល។ ដោយឡែកចំនួនសម្បុកដែលបានរកឃើញ និងការពារក៏មានការធ្លាក់ចុះពី ២៧ សម្បុក នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ មកសល់ត្រឹម ១៤ សម្បុកក្នុងឆ្នាំ ២០២១ នេះ។
លោក ប៊ូ វរសក្ស នាយកស្តីទីអង្គការជីវិតធម្មជាតិនៅកម្ពុជា និងជានាយកកម្មវិធីអង្គការ BirdLife ថ្លែងថា នៅដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ សម្បុកត្មាតចុងក្រោយបានរកឃើញក្នុងឆ្នាំ ២០១៦។ ការថយចុះនៃចំនួនសម្បុកត្មាតទូទាំងប្រទេសជាកត្តាគួរឱ្យបារម្ភ ដែលតម្រូវឱ្យមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងបង្កើនវិធាន ដើម្បីការពារសម្បុកបន្ថែមទៀត។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច និងប្រជាសហគមន៍ឱ្យចូលរួមទប់ស្កាត់ការកាប់បំផ្លាញដើមឈើធំៗដែលត្មាតជ្រើសរើស ដើម្បីកាច់សម្បុក និងការឡើងយកពងកូនសត្វជាដើម»៕
