.jpg)
ការកាប់បំផ្លាញដើមបន្លាអ៊ូយ៉ាស់កាលពីខែមុន។ រូបថត អង្គការ Birdlife
តាកែវៈ អង្គការ Birdlife International-Cambodia បានរួមសហការជាមួយប្រជាកសិករនៅភូមិដីលើក ឃុំជ័យជោគ ស្រុកបុរីជលសារ ខេត្តតាកែវ បាននិងកំពុងបើកយុទ្ធនាការកាប់បំផ្លាញដើមព្រះខ្លបយក្ស ឬដើមបន្លាអ៊ូយ៉ាស់ដែលជារុក្ខជាតិ «ចង្រៃ» ចេញពីតំបន់ការពារទេសភាពបឹងព្រែកល្ពៅ ដើម្បីការពារប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងជីវចម្រុះក្នុងតំបន់នោះ។
លោក ប៊ូ វរសក្ស នាយកកម្មវិធីប្រចាំកម្ពុជានៃអង្គការជីវិតសត្វស្លាបអន្តរជាតិបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ នៅថ្ងៃទី ៨ ខែកញ្ញាឆ្នាំ ២០២១ ថា នេះជាឆ្នាំទី ៥ ហើយ ដែលកម្មវិធីយុទ្ធនាការកាប់បំផ្លាញរុក្ខជាតិទន្ទ្រានដ៏ចង្រៃនេះចេញពីតំបន់ការពារទេសភាពបឹងព្រែកល្ពៅ។
លោកបានបន្តថា កម្មវិធីនេះធ្វើឡើង ២ ដង ក្នុង ១ ឆ្នាំ គឺនៅមុនពេលរដូវទឹកឡើង និងនៅក្រោយរដូវទឹកសម្រក។ សម្រាប់យុទ្ធនាការលើកដំបូងនារដូវកាលឆ្នាំ ២០២១-២០២២ នេះ ក្រុមការងារបានប្រើរយៈពេល ៣ ថ្ងៃគឺពីថ្ងៃទី ១៧-២០ ខែសីហាឆ្នាំ ២០២១ នៅក្នុងការកាប់បំផ្លាញវាចេញពីលើទីតាំងគម្រោងសិក្សាសាកល្បងគឺលឿនជាងឆ្នាំមុន ២ ថ្ងៃ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «តាមរយៈកម្មវិធី និងវិធីសាស្ត្រសំខាន់ៗមួយចំនួនខាងលើនេះបានធ្វើឱ្យដំណុះ និងការរីកលូតលាស់ សាយភាយនៃរុក្ខជាតិចង្រៃនេះមានការថយចុះដែលអាចឱ្យយើងគ្រប់គ្រងវាបាន»។
បើតាមលោក វរសក្ស ដើមព្រះខ្លបយក្ស ឬ ដើមបន្លាអ៊ូយ៉ាស់ មានប្រភពមកពីតំបន់ព្រៃ Amazon ក្នុងទ្វីបអាមេរិកឡាទីន។ រុក្ខជាតិនេះមានភាពស៊ាំទៅគ្រប់ស្ថានភាពនៃតំបន់ និងអាកាសធាតុ ដោយសារឫសរបស់វាមានកម្លាំងខ្លាំង។
ដោយពិនិត្យឃើញរុក្ខជាតិនេះបង្កនូវហានិភ័យខ្ពស់ដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងជីវចម្រុះក្នុងតំបន់ដីសើមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អង្គការ Birdlife International-Cambodia បានបង្កើតកម្មវិធីមួយ ដើម្បីកម្ចាត់រុក្ខជាតិនេះចោលតាមរយៈការបើកយុទ្ធនាការកាប់បំផ្លាញក្នុង ១ ឆ្នាំ ២ ដង ដោយប្រើវិធីសាស្ត្រ កាប់ដើមពន្លិចទឹក និងកាត់ផ្លែរបស់វាច្រកក្នុងថង់យកទៅដុតបំផ្លាញចោលនៅក្នុងរណ្ដៅដីដែលមានជម្រៅ ១ ម៉ែត្រ ហើយកាយដីលុបវិញភ្លាមៗ ក្រោយពីដុតបំផ្លាញរួច។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ជាលទ្ធផលយើងបានពិនិត្យឃើញថាដើមព្រះខ្លបយក្ស ឬបន្លាអ៊ូយ៉ាស់ ប្រមាណ ៧៥ ភាគរយ ត្រូវបានងាប់ បន្ទាប់ពីកាប់រួចហើយ ២៥ ភាគរយទៀតបានលូតលាស់ឡើងវិញ»។
ពុំមានប្រភពច្បាស់ណាមួយអាចបញ្ជាក់ថា ដើមព្រះខ្លបយក្ស ឬ ដើមបន្លាអ៊ូយ៉ាស់ បានមកដុះ និងពង្រីកវិសាលភាពក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតាំងពីពេលណា ឬដោយមធ្យោបាយអ្វីនោះទេ ប៉ុន្តែបើតាមលោក កែន សិរីរដ្ឋា ប្រធានអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃនៅកម្ពុជា (WCS) រុក្ខជាតិទន្ទ្រាននេះ ទំនងជាត្រូវបានហូរនាំមកតាមទឹកទន្លេមេគង្គ។ បច្ចុប្បន្នវាបាននិងកំពុងបង្កនូវហានិភ័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងជីវចម្រុះក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងបានបង្កការរំខានទាំងពេលវេលា និងថវិការបស់កសិករ និងប្រជានេសាទជាច្រើនផងដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «គ្រាប់រុក្ខជាតិនេះអាចមានលទ្ធភាពរក្សានូវដំណុះរបស់វាបានយូរជាង ១០ ដង បើធៀបទៅនឹងរុក្ខជាតិដទៃទៀតក្នុងតំបន់»។
លោកបានបន្តថា ដោយសាររុក្ខជាតិនេះមានភាពស៊ាំទៅគ្រប់ស្ថានភាពនៃតំបន់ និងអាកាសធាតុមកទល់ពេលនេះ គេនៅពុំទាន់រកវិធានការសមស្របណាមួយនៅក្នុងការកម្ចាត់ ឬបញ្ឈប់សកម្មភាពរបស់វាកុំឱ្យបន្តពង្រីកវិសាលភាពទៅកាន់តំបន់ផ្សេងទៀត ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ។
ចំណែកលោក ម៉េង មុនីរក្ស ប្រធាននាយកដ្ឋានជីវចម្រុះនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សាជាតិអភិវឌ្ឍន៍ដោយចីរភាពនៃក្រសួងបរិស្ថានបានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថា កន្លងមកក្រសួងបរិស្ថានបានសាកល្បងនូវវិធីសាស្ត្រចំនួន ៣ រួមមាន វិធីសាស្ត្រ រូបសាស្ត្រ មេកានិច និងគីមី ប៉ុន្តែនៅតែមិនអាចបំផ្លាញនូវរុក្ខជាតិចង្រៃនេះឱ្យអស់ពីក្នុងតំបន់ស្នូលជុំវិញបឹងទន្លេសាបឡើយ ដោយសារតែគ្រាប់របស់វាបានហូរនាំពីតំបន់ផ្នែកខាងលើនៃតំបន់ស្នូលជុំវិញបឹងទន្លេសាប និងតាមរយៈរំហូរទឹកពីដងទន្លេមេគង្គ។
លោក មុនីរក្ស បានបញ្ជាក់ថា៖ «រហូតមកទល់ពេលនេះ យើងនៅតែមានក្ដីកង្វល់អំពីការរីកសាយនៃដើមព្រះខ្លបយក្ស ឬបន្លាអ៊ូយ៉ាស់នេះក្នុងតំបន់ស្នូលនៃទំនាបបឹងទន្លេសាបរបស់យើង ព្រោះក្រៅពីបង្កការខូចខាតនូវប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងជីវចម្រុះ វាក៏នឹងបំផ្លាញដល់ទីជម្រក និងចំណីអាហារសម្រាប់មច្ឆជាតិរបស់យើងផងដែរ»។
យោងតាមរបាយការណ៍សិក្សាស្រាវជ្រាវមួយរបស់ក្រុមជំនាញការបរិស្ថាន ក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ ដើមព្រះខ្លបយក្ស ឬបន្លាអ៊ូយ៉ាស់ ត្រូវបានគេប៉ាន់ប្រមាណថាមានចំនួនប្រមាណ ២០ ភាគរយក្នុងតំបន់ស្នូលនៃវាលទំនាបជុំវិញបឹងទន្លេសាប៕
