.jpg)
ទីផ្សារត្រីនៅក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ រូបថត យូសុះ អាប់ឌុលរ៉ាស់ហ៊ីម
ភ្នំពេញៈ អង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម (UNIDO) និងរដ្ឋបាលជលផលនៃក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ដោយទទួលបានការគាំទ្រពីសហភាពអឺរ៉ុប តាមរយៈគម្រោង CAP Fish នៅថ្ងៃទី ១៣ ខែតុលានេះ បានធ្វើសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់ ដើម្បីបង្កលទ្ធភាពដល់អ្នកតាក់តែងគោលនយោបាយគ្រឹះស្ថានសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងវិស័យឯកជនធ្វើការរួមគ្នាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការក្នុងវិស័យជលផលជាពិសេសការស្រាវជ្រាវ និងនវានុវត្តន៍នៃជលផលក្រោយប្រមូលផលនៅកម្ពុជា។
តាមរយៈសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់នេះតំណាងពីគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សានៅកម្ពុជា វិស័យឯកជន រួមនឹងមន្ត្រីពីរដ្ឋបាលជលផល និងក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យានិងនវានុវត្តន៍បានរួមគ្នាពិភាក្សាអំពីបញ្ហាសំខាន់ៗដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះលើការរៀបចំបង្កើតថ្នាលស្រាវជ្រាវ នវានុវត្តន៍ និងបច្ចេកវិទ្យាអាហារនៅក្នុងសិក្ខាសាលានេះផងដែរ។
«ការបង្កើតថ្នាលស្រាវជ្រាវ នវានុវត្តន៍ និង បច្ចេកវិទ្យាអាហារនេះ ជាគំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មីមួយទៀត ដែលគម្រោង CAP Fish នៃអង្គការ UNIDO បានរៀបចំឡើងដើម្បីបង្កលទ្ធភាពដល់អ្នកតាក់តែងគោលនយោបាយ គ្រឹះស្ថានសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងវិស័យឯកជនធ្វើការរួមគ្នា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការ ក្នុងវិស័យជលផល ជាពិសេសការស្រាវជ្រាវ និងនវានុវត្តន៍នៃជលផលក្រោយប្រមូលផល»។ នេះបើតាមឯកសារ UNIDO។
UNIDO បានឱ្យដឹងថា តាមរយៈថ្នាលបច្ចេកវិទ្យានេះ គម្រោង CAP Fish នឹងជំរុញ លើកកម្ពស់ការស្រាវជ្រាវនិងនវានុវត្តន៍ សំដៅបង្កើតបច្ចេកវិទ្យាកែច្នៃផលជលផល ដើម្បីបម្រើទីផ្សារក្នុងស្រុកនិងនាំចេញ។ លើសពីនេះទៅទៀតថ្នាលបច្ចេកវិទ្យានេះ នឹងសម្របសម្រួលការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សនៅកម្ពុជាតាមរយៈការរៀបចំ ឬកែលម្អកម្មវិធីសិក្សាពាក់ព័ន្ធនឹងផលជលផលក្រោយប្រមូលផល ការផ្តល់មូលនិធិសម្រាប់និស្សិតធ្វើកម្មសិក្សា និងអាហារូបករណ៍ថ្នាក់ក្រោយឧត្តមសិក្សាជាដើម។
លោក ពុំ សុថា ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកប្រធានរដ្ឋបាលជលផលនៃក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានថ្លែងថា ឈរលើមូលដ្ឋាននេះលោកមានជំនឿយ៉ាងមុតមាំថា ថ្នាលស្រាវជ្រាវនវានុវត្តន៍ និងបច្ចេកវិទ្យាអាហារដែលរួមគ្នាបង្កើតនាពេលនេះ ពិតជានឹងរួមចំណែកកសាងអនាគតមួយប្រកបដោយភាពជោគជ័យសម្រាប់វិស័យជលផលជាក់ជាមិនខាន។
លោកបន្តថា៖ «នេះ គឺជាពេលវេលាដ៏សមស្របបំផុតសម្រាប់យើងប្រកៀកស្មាគ្នា ដើម្បីរៀបចំបង្កើតនូវឯកសារលក្ខន្តិកៈមួយដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ថ្នាលស្រាវជ្រាវនវានុវត្តន៍ និងបច្ចេកវិទ្យាអាហារមួយដែលយើងចង់បាន ដើម្បីអនាគតនៃការស្រាវជ្រាវ និងនវានុវត្តន៍ក្នុងវិស័យជលផល»។
លោក សុខ ណារិន តំណាងអង្គការ UNIDO ប្រចាំនៅប្រទេសកម្ពុជាថ្លែងថា ថ្វីបើថ្នាលដែលកំពុងរៀបចំបង្កើតឡើងនេះ ស្ថិតនៅក្រោមក្របខ័ណ្ឌគម្រោង CAP Fish ក៏ដោយក៏គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃកម្មវិធីភាពជាដៃគូសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាក្របខ័ណ្ឌមួយត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីលើកកម្ពស់ខ្សែច្រវាក់តម្លៃកសិ-ឧស្សាហកម្ម និងពិពិធភាវូបនីយកម្មឧស្សាហកម្ម។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងជឿជាក់ថាគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះនឹងរួមចំណែកកសាងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីដែលគាំទ្រដល់ការធ្វើធុរកិច្ច និងបង្កើតបានសហចលនា (Synergy) ជាមួយគម្រោងមួយចំនួនផ្សេងទៀត ដែលកំពុងត្រូវបានអនុវត្តដោយអង្គការ UNIDO ជាក់ជាប្រាកដ។ ការអនុវត្តអន្តរាគមន៍ទាំងនេះ រួមគ្នាពិតជានឹងរួមចំណែកបង្កើតបានប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីមួយ ដែលមានលក្ខណៈអំណោយផលដល់អាជីវកម្មនិងធុរកិច្ចបង្កើតថ្មីយ៉ាងប្រាកដ»។
បើតាម UNIDO តាមរយៈថ្នាលបច្ចេកវិទ្យានេះ គម្រោង CAP Fish នឹងជំរុញលើកកម្ពស់ការស្រាវជ្រាវ និងនវានុវត្តន៍ សំដៅបង្កើតបច្ចេកវិទ្យាកែច្នៃផលជលផល ដើម្បីបម្រើទីផ្សារក្នុងស្រុកនិងការនាំចេញ។ តាមរយៈទិន្នន័យផ្លូវការផលិតកម្មវារីវប្បកម្មនៅកម្ពុជាបានកើនឡើងជាលំដាប់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ក្នុងនោះសម្រេចបានទិន្នផលប្រមាណ ៣០៧ ៤០៨ តោន ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ ស្មើនឹង ៣៤% នៃផលិតកម្មជលផលសរុបនៅក្នុងប្រទេស។
UNIDO បញ្ជាក់ថា៖ «យើងរំពឹងថា ផលិតកម្មនេះនឹងកើនឡើងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំប្រមាណ ២០% សម្រាប់រយៈពេល ៤ ឆ្នាំទៅមុខទៀត។ ការរក្សាកំណើននេះក៏ដូចជាវិស័យជលផលទាំងមូល បានពឹងផ្អែកលើសមត្ថភាពរបស់វិស័យនេះក្នុងការទាញយកចំណេះដឹងនិងបច្ចេកវិទ្យាដែលគ្រឹះស្ថានសិក្សាស្រាវជ្រាវក្នុងស្រុកអាចនឹងបង្កើតបាន»។
តាមគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្មឆ្នាំ ២០១៥-២០២៥ គោលដៅសំខាន់មួយរបស់គោលនយោបាយនេះ គឺការធ្វើពិពិធកម្មការនាំចេញទំនិញដោយបង្កើនការនាំចេញផលិតផលមិនមែនវាយនភ័ណ្ឌឱ្យកើនដល់ ១៥% នៃការនាំចេញទាំងអស់នៅឆ្នាំ ២០២៥ ខណៈបន្តជំរុញការនាំចេញផលិតផលកសិកម្មកែច្នៃរួចរួមទាំងផលិតផលជលផលផងដែរឱ្យកើនដល់ ១២% នៃការនាំចេញសរុបនៅឆ្នាំ ២០២៥។
UNIDO បង្ហាញថា អាជីវកម្មជលផលនៅកម្ពុជាមិនទាន់មានភាពប្រកួតប្រជែងខ្ពស់ហើយក៏មិនទាន់ទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពីវិស័យនេះឱ្យអស់សក្តានុពលនៅឡើយទេ។ តម្លៃបន្ថែមនិងភាពសម្បូរបែបនៃផលិតផលកែច្នៃពីធនធានជលផលនៅកម្ពុជានៅមានកម្រិតនៅឡើយខណៈដែលប្រទេសនេះសម្បូរហូរហៀរដោយវត្ថុធាតុដើមក៏ដោយ។ជាងនេះទៅទៀតហាក់បីដូចជាមានផលិតផលនេសាទនាំចូលច្រើននៅលើទីផ្សារកម្ពុជាដែលអាចផលិតក្នុងស្រុកបាន។
នេះសបញ្ជាក់ថា ការកែច្នៃធនធានទាំងនោះ មិនទាន់ត្រូវបានប្រើប្រាស់អស់លទ្ធភាពនៅឡើយទេ។ កង្វះចំណេះដឹងនិងបច្ចេកវិទ្យាកែច្នៃនិងទុកដាក់ជឿនលឿន កង្វះហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធគាំទ្រផ្នែក R&Dកង្វះការយល់ដឹងអំពីនិន្នាការទីផ្សារនិងតម្រូវការអ្នកប្រើប្រាស់ និងទម្លាប់ការផលិតចំណីអាហារមិនមានគុណភាព» គឺជាឧបសគ្គមួយចំនួនក្នុងចំណោមឧបសគ្គជាច្រើននៃការសម្រេចគោលនយោបាយនេះ៕
