ភ្នំពេញៈ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃបានស្នើឱ្យអភិបាលរាជធានី-ខេត្ត គិតគូរជាមុនលើការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្សឱ្យចូលបម្រើការងារក្នុងក្របខ័ណ្ឌរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិដោយបើកឱកាសឱ្យយុវជន ដែលមានសមត្ថភាព ចូលរួមអនុវត្ដនូវគោលនយោបាយ កំណែទម្រង់វិមជ្ឈការ និងវិសហមជ្ឈការដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងផ្ទេរអំណាច ធនធានមនុស្ស និងធនធានថវិកាទៅថ្នាក់ក្រោមជាតិឱ្យបានជោគជ័យ។
ជាអធិបតីភាពនៃពិធីប្រកាសចូលកាន់តំណែង លោក ជាវ តាវ ជាអភិបាលនៃគណៈអភិបាលខេត្តពោធិ៍សាត់នៅថ្ងៃទី ១៤ ខែតុលា លោក ស ខេង បានថ្លែងថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានអនុវត្ដនូវកម្មវិធីគោលនយោបាយជាតិ កំណែទម្រង់វិមជ្ឈការ និងវិសហមជ្ឈការបាន ១០ ឆ្នាំហើយផ្អែកទៅតាមកម្មវិធីជាតិលើកទី ១ ដែលបានអនុវត្ដក្នុងកំណែទម្រង់នេះ។ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើកម្មវិធីជាតិនេះ ១០ ឆ្នាំបន្តទៀតដែលនៅចុងឆ្នាំ ២០២១ នេះ នឹងសម្រេចនូវបញ្ហានេះឱ្យបានសម្រេចនូវកម្មវិធីជាតិរយៈពេល ១០ ឆ្នាំលើកទី២ ឆ្នាំ ២០២១-២០៣០ ដែលពេលនោះនឹងប្រមូលផ្ដុំទាក់ទងនឹងការផ្ទេរអំណាច ទាំងធនធានមនុស្ស និងធនធានថវិកា។
លោកបានស្នើដល់រដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្ដ ក៏ដូចជារដ្ឋបាល ក្រុង-ស្រុក-ខណ្ឌ ឃុំ សង្កាត់ ចាំបាច់ត្រូវខិតខំបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តទៀត ដើម្បីចូលរួមក្នុងការអនុវត្ដនូវនយោបាយកំណែទម្រង់ដ៏មានសារៈសំខាន់នេះឱ្យទទួលបានលទ្ធផលល្អ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ក្នុងនោះខ្ញុំចង់បញ្ជាក់បញ្ហាមួយ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការកសាងធនធានមនុស្ស។ វិមជ្ឈការ និងវិសហមជ្ឈការវាទាមទារឱ្យរៀបចំនូវធនធានមនុស្ស ដែលមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ មានបទពិសោធគ្រប់គ្រាន់បើមិនដូច្នោះទេ គឺអំណាចចេះតែផ្ទេរមកធនធានចេះតែផ្ទេរមក ប៉ុន្ដែរដ្ឋបាលនៅថ្នាក់ក្រោមរបស់យើងអនុវត្ដមិនបាន នោះគឺជាបរាជ័យ។ អាចនិយាយថា បរាជ័យហើយវានាំឱ្យកំណែទម្រង់ទាំងមូលមានបញ្ហាប្រឈម ឬឧបសគ្គយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ»។
លោកបន្តថា៖ «បញ្ហាត្រង់ថា ទម្រាំនឹងយើងស្វែងរកការឯកភាពគ្នា ស្រុះស្រួលគ្នា ដើម្បីធ្វើការកែទម្រង់នេះ វាមិនមែនជារឿងសាមញ្ញទេ ពីព្រោះដែលហៅថា កែទៅវាប៉ះ វាប៉ះអីលើ វាប៉ះអីក្រោម។ អ៊ីចឹងពេលដែលយើងរកបានការស្រុះស្រួលគ្នាហើយនោះយើងមិនត្រូវខ្ជីខ្ជាទេ យើងមិនត្រូវធ្វេសប្រហែសទេ ត្រូវតែអនុវត្ដនូវសិទ្ធិអំណាច តួនាទី ដែលថ្នាក់ជាតិបានប្រគល់មកនេះឱ្យបានល្អ។ អ៊ីចឹងទេ វាចាំបាច់ត្រូវមានធនធានមនុស្ស»។
លោក ស ខេង បានរំឭកថា កាលពីពេលបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០០២ គឺពិបាករកធនធានមនុស្សណាស់។ ក្នុងនោះបើបោះឆ្នោតឃុំពិបាករកអ្នកដែលរៀនចប់បឋមសិក្សាទៅឈរឈ្មោះជាមេឃុំណាស់ ព្រោះគ្មានអ្នកបានរៀនចប់ ប៉ុន្ដែមកដល់ឥឡូវនេះមិនខ្វះទេសម្រាប់អ្នកឈរឈ្មោះនៅថ្នាក់ឃុំ។
លោកថ្លែងថា៖ «អ្នកដែលជាប់មធ្យមសិក្សា ជាប់ឌីប្លូម ឬជាប់បាក់ឌុប មិនពិបាកទេក្នុងកម្រិតនេះ។ យ៉ាងណាមិញ អភិបាល ឬក៏អភិបាលរង ក្រុមប្រឹក្សានៅក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ និងខេត្ដ ក៏ដូចគ្នាដែរ ចាំបាច់យើងត្រូវរៀបចំអ្នកដែលមានសមត្ថភាព មានលទ្ធភាពក្នុងការចាត់ចែងការងារតាមការប្រគល់ភារកិច្ច»។
លោក ស ខេង ថ្លែងថា៖ «មានខេត្ដខ្លះដែលខ្ញុំបានដឹង គឺគេបានគិតគូរពីចម្ងាយ ហើយគេបានបញ្ជូន មន្ដ្រីជាយុវជន ដែលបានរៀនសូត្រចប់បរិញ្ញាបត្រ ចុះទៅធ្វើការនៅមូលដ្ឋាន ចុះទៅធ្វើការនៅថ្នាក់ស្រុក នៅតាមការិយាល័យថ្នាក់ស្រុកមួយរយៈ ក្រោយមកគេស្រង់អ្នកហ្នឹងត្រឡប់មកវិញ ដើម្បីតែងតាំងជាអភិបាលរងស្រុក អភិបាលស្រុករហូតដល់មកធ្វើអភិបាលរងខេត្ដ អភិបាលខេត្ដមានមួយចំនួន»។
នេះបានន័យថា រដ្ឋបាលរាជធានី ខេត្ដ បានគិតពីចម្ងាយ ដើម្បីកុំឱ្យខ្វះប្រភពធនធានមនុស្សនេះ។ បច្ចុប្បន្ន ការគ្រប់គ្រង ការចាត់ចែងមន្ដ្រី គឺមន្ដ្រីរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ ព្រះរាជក្រឹត្យបានទម្លាក់ឱ្យរដ្ឋបាលខេត្ដទទួលខុសត្រូវ ដូច្នេះតោងយកចិត្ដទុកដាក់ គិតគូរ បញ្ហានេះ ចៀសវាងថាដល់ពេលទៅរកមនុស្ស ដើម្បីនឹងដាក់ធ្វើជាតំណែងនេះ តំណែងនោះនៅថ្នាក់ស្រុកក្ដី នៅថ្នាក់ខេត្ដក្ដីពិបាករក ដោយហេតុថា មិនបានគិតទុកជាមុន។
លោក ស ខេង ថ្លែងថា៖ «មានខេត្ដខ្លះគេធ្វើបានល្អបញ្ហានេះ ខេត្ដខ្លះក៏នៅមានបញ្ហា។ អ៊ីចឹងហើយ សូមស្នើរាជធានី ខេត្ដទាំងអស់ សូមមើលបញ្ហានេះផង ពីព្រោះវាទាក់ទងនឹងជោគវាសនាអនាគតប្រទេសជាតិរបស់យើង ហើយក៏ជាការបើកឱកាសឱ្យក្មួយៗ ប្អូនៗ ដែលគ្នាបានសិក្សារៀនសូត្រ ទម្រាំបានចប់ បានសញ្ញាបត្រ។ ឧទាហរណ៍ថា បរិញ្ញាបត្រ តើត្រូវការប៉ុន្មានឆ្នាំ ឬមួយក៏ អនុបណ្ឌិត បណ្ឌិត តើត្រូវការចំណាយពេលប៉ុន្មាន។ អ៊ីចឹងហើយ គឺយើងបើកចំហដូច្នេះ ដើម្បីឱ្យយុវជនរបស់យើងនេះ គឺចូលមកប្រឡូកក្នុងកិច្ចការរដ្ឋបាល ទោះបីថានៅស្រុក ក្រុង ក្ដី នៅខេត្ដ រាជធានី ក្ដី»។
លោកបានលើកឡើងថា ធនធានមនុស្សរបស់កម្ពុជា អាចមិនទាន់សម្បូរហូរហៀរដូចប្រទេសគេដែលអត់មានសង្គ្រាម។ ប៉ុន្ដែមកដល់ពេលនេះ ធនធានមនុស្សរបស់កម្ពុជា គឺមិនខ្វះទេ បើសិនណាខ្វះ គឺខ្វះដោយសារអត់បានគិតអត់បានយកចិត្ដទុកដាក់ពីចម្ងាយ។ បើយកចិត្តទុកដាក់ពង្រាយពីឥឡូវទៅយ៉ាងយូរ ២ ឆ្នាំទៅ ៥ ឆ្នាំទៀត កម្ពុជានឹងប្រមូលផលបានមកវិញហើយ។ បានន័យថាប្រភពធនធានមនុស្ស គឺមានតែម្ដងហើយមានទាំងបទពិសោធ។
លោកថា៖ «តួយ៉ាងដូចជាក្រុមប្រឹក្សា ពីព្រោះក្រុមប្រឹក្សាថ្នាក់ស្រុកក្ដី មិនមែនចេះតែថានៅមានសុខភាពហើយ យើងដាក់ចោលអ៊ីចឹងទេ ព្រោះគាត់ (ក្រុមប្រឹក្សា) ជាមនុស្សដែលមានទស្សនទាន មនុស្សដែលចេះវិភាគ ពិចារណាបញ្ហា»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ដូច្នេះតោង ដើម្បីពិនិត្យសម្រេចទៅលើដីកាទៅលើផែនការវិនិយោគ ៣ ឆ្នាំរំកិល ទៅលើផែនការអភិវឌ្ឍ ៥ ឆ្នាំ ឬក៏ទៅលើបញ្ហាដទៃទៀត ដែលត្រូវតែរកមនុស្សដែលមានការយល់ដឹង ដើម្បីរួមគ្នាសម្រេចបញ្ហាទាំងក្នុងជួរគណៈអភិបាលទាំងក្នុងជួរក្រុមប្រឹក្សានៅថ្នាក់ខេត្ត រាជធានី ក៏ដូចជា ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ ហើយនិងឃុំថែមទៀតផង។ អ្នកដែលឈរឈ្មោះ តោងថារកអ្នកដែលមានឥទ្ធិពលផង ហើយអ្នកដែលមានសមត្ថភាពផង។ នេះជាបញ្ហាដ៏សំខាន់ ជាយុទ្ធសាស្ដ្ររបស់យើង»។
លោក ប៉ិច ពិសី នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាបានថ្លែងដោយសង្កេតឃើញថា ការដឹកនាំ និងការផ្ដល់សេវារបស់មន្ដ្រីនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិនៅមានការខ្វះខាតនូវធនធានមនុស្សធ្វើកិច្ចការងារបច្ចេកទេស។
លោកបន្តថា៖ «យើងឃើញថា ជួនកាល មេឃុំ មេភូមិ គាត់ជាអ្នកមានបទពិសោធអាចធ្វើការដឹកនាំភូមិ ឃុំនោះយូរហើយ ប៉ុន្ដែគាត់អត់សូវមានបច្ចេកទេស ឬមួយក៏របៀបរបបក្នុងការចាត់ចែងការងារតាមបែបថ្មីទេ។ ឥឡូវយើងមានសិស្ស និស្សិតដែលទើបបញ្ចប់ការសិក្សាពីមហាវិទ្យាល័យ បរិញ្ញាបត្រ បរិញ្ញាបត្ររង អ្នកខ្លះ ដល់បណ្ឌិតទៀតជាច្រើន ដែលគួរផ្ដល់ឱកាសដល់ពួកគាត់បានចូលដឹកនាំឃុំ សង្កាត់យើងដែរ»។ «ក្នុងបរិបទថ្មីដែលរាជរដ្ឋាភិបាល កំពុងរៀបចំរាជរដ្ឋាភិបាលទៅជារដ្ឋាភិបាលឌីជីថលនេះ គឺត្រូវការអ្នកដែលមានសមត្ថភាព ចេះដឹងបច្ចេកទេសថ្មីច្រើនដើម្បីបម្រើការងាររដ្ឋបាលសាធារណៈ»៕