.jpg)
ផ្ទាំងរូបភាពបង្ហាញពីការនេសាទរបស់ពលរដ្ឋ នៅតាមដងទន្លេ។ រូបថត MRC
ភ្នំពេញៈ ការនេសាទនៅតែជារបរចិញ្ចឹមជីវិតដ៏សំខាន់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ ថៃ និងវៀតណាម ប៉ុន្តែការនេសាទ ធ្វើឡើងហួសកម្រិត រីឯការខូចខាតទីជម្រក ក៏បណ្តាលមកពីកំណើនប្រជាជន និងការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ (MRC)។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន របស់ MRC កាលពីថ្ងៃទី ១៩ តុលា បានដកស្រង់របាយការណ៍ចំនូន ២ បញ្ជាក់ថា៖ «ការនេសាទ នៅតែជារបរចិញ្ចឹមជីវិតដ៏សំខាន់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ ថៃ និងវៀតណាម។ ក៏ប៉ុន្តែ ការនេសាទហួសកម្រិត និងការខូចខាតទីជម្រកបណ្តាលមកពីកំណើនប្រជាជនយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់។ ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ កំពុងដាក់សម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងលើជលផលអាងទន្លេមេគង្គក្រោម ស្របពេលដែលបម្រែបម្រួលនៃប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីក្នុងអាងនេះ កំពុងជះឥទ្ធិពលលើស្ថានភាពសង្គម»។
របាយការណ៍ទាំង២រកឃើញថាក្រុមគ្រួសារនៅតែបន្តពឹងអាស្រ័យលើធនធានទឹក ដែលកំពុងរងសម្ពាធកាន់តែខ្លាំងឡើង។
លោកអាន ពេជ្រហត្ថដា នាយកប្រតិបត្តិនៃលេខាធិការដ្ឋាន MRC បានថ្លែងថា៖«ការសិក្សាស្រាវជ្រាវទាំងនេះ រំលេចបន្ថែមពីសារៈសំខាន់នៃការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវ ផលប្រយោជន៍ថ្នាក់ជាតិ និងតំបន់ដែលមានតុល្យភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់កាន់តែរឹងមាំបន្ថែមទៀត ដើម្បីរក្សាការពារធនធានទឹក និងធនធានពាក់ព័ន្ធនៃទន្លេមេគង្គ»។
របាយការណ៍ទាំង ២ ផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យមានការគាំពារដល់ស្តុកបរិមាណត្រី ដើម្បីធានាឱ្យមានការផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងសម្រាប់ប្រជាជនរាប់លាននាក់ ដែលកំពុងរស់នៅតាមអាងទន្លេមេគង្គក្រោម និងរក្សាការពារការធ្លាក់ចុះបន្ថែមទៀត នៃប្រាក់ចំណូលរបស់ក្រុមគ្រួសារ។
បើយោងតាមរបាយការណ៍មួយដែលធ្វើការវាយតម្លៃក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ក្នុងចំណោមក្រុមគ្រួសារចំនួន ២ ៨០០ គឺមានគ្រួសារដែលស្ទង់មតិ៣៥ភាគរយ បានលើកឡើងថា ប្រាក់ចំណូលរបស់ពួកគេមានកម្រិតទាបជាងមុន ៣២ ភាគរយ ថាស្ថានភាពចំណូលនៅតែដដែល។ មានតែ ២៦ ភាគរយប៉ុណ្ណោះដែលថាប្រាក់ចំណូលបានកើនឡើងបន្តិចបន្តួច ខណៈដែល ៦ ភាគរយ ទៀតបញ្ជាក់ថា វាបានកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ បើធៀបទៅនឹងឆ្នាំ ២០១៣។
របាយការណ៍នេះបន្តថា ការផ្លាស់ប្តូរអវិជ្ជមានក្នុងធនធានទឹក រួមមានកសិកម្ម វារីវប្បកម្ម មឆ្ឆា និងសត្វ និងរុក្ខជាតិក្នុងទឹកផ្សេងទៀត កំពុងជះឥទ្ធិពលើប្រាក់ចំណូល ដោយ ២២ ភាគរយ នៃក្រុមគ្រួសារ បានបញ្ជាក់ថា ពួកគេរងផលប៉ះពាល់ពីបញ្ហានេះ។
បើតាមរបាយការណ៍ដដែល ការចិញ្ចឹមជីវិតមិនពាក់ព័ន្ធធនធានទឹកដទៃទៀត រួមទាំងការងារ ឬមុខជំនួញ ឬពាណិជ្ជកម្មដែលមានប្រាក់ចំណេញ ដើរតួនាទីរឹតតែសំខាន់ និងអាចកាត់បន្ថយភាពងាយរងគ្រោះលើបម្រែបម្រួលនានាក្នុងធនធានទឹកទន្លេមេគង្គ។
របាយការណ៍ទាំង២នេះ លើកឡើងថា វានៅមានវិសាលភាពធំគួរឱ្យកត់សម្គាល់សម្រាប់ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងវិញ ដែលរដ្ឋាភិបាលអាចរៀបចំចេញជាគោលនយោបាយ ប្រសិនបើសហគមន៍ត្រូវបានការពារពីភាពងាយរងគ្រោះ ដោយទឹក និងភាពងាយរងគ្រោះពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
របាយការណ៍១ទៀតដែលធ្វើការសិក្សាពីឆ្នាំ ២០០៧ ដល់ឆ្នាំ ២០១៨ បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាសមាជិកទាំង ៤ ពង្រឹងបទប្បញ្ញត្តិថ្នាក់ជាតិ និងអនុវត្តរួមគ្នានូវយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់គ្រង និងអភិវឌ្ឍន៍ជលផលសម្រាប់អាងទន្លេមេគង្គទាំងមូលដែលបានអនុម័ត ដើម្បីស្តារឡើងវិញនូវសហគមន៍នេសាទដែលរងសម្ពាធ។
ការសិក្សានេះ ក៏បានស្នើបន្ថែមទៀតឱ្យមានផែនការគ្រប់គ្រងទន្លេបែបចម្រុះនានា ដើម្បីដោះស្រាយរាល់ហានិភ័យ ពីការអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនីដែលកំពុងកើនឡើង។
ចាប់ពីឆ្នាំ ២០០៧ ដល់ឆ្នាំ ២០១៨ ការតាមដានត្រូវបានអនុវត្តរៀងរាល់ថ្ងៃ ដោយមន្ត្រីជំនាញផ្នែកជលផល នៅតាមស្ថានីយចំនួន ៣៨ តាមទន្លេមេនៃទន្លេមេគង្គ និងដៃទន្លេសំខាន់ៗ។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារកត្តាកង្វះទិន្នន័យ មានតែទីតាំងចំនួន ២៥ ប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសសម្រាប់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះ។ ក្នុងនោះ ស្ថានីយចំនួន១១ ស្ថិតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចំនួន ៤ នៅប្រទេសឡាវ និង ៥ នៅប្រទេសថៃ និងវៀតណាម៕
