.jpg)
សិល្បៈល្លោនខោលសម្តែងនៅមជ្ឈមណ្ឌលកោះពេជ្រ កាលពីឆ្នាំ ២០១៨។ រូបថត ហុង មិនា
ភ្នំពេញៈ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានរៀបចំសិល្បៈចំនួន ៦ ទម្រង់ ដែលមានរយៈពេលជិត៣ម៉ោង ទុកត្រៀមចាក់បញ្ចាំងនៅតាមបណ្តាស្ថានីយទូរទស្សន៍ និងតាមបណ្តាញសង្គម ដើម្បីអបអរសាទរខួប៣ឆ្នាំ នៃការដាក់បញ្ចូលល្ខោនខោលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិរបស់អង្គការយូណេស្កូ។
លោក ឡុង ប៊ុណ្ណាស៊ីរីវត្ថ រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ថ្លែងថា ការរៀបចំសិល្បៈ ៦ ទម្រង់នេះ ដើម្បីអបអរសាទរខួប ៣ ឆ្នាំ នៃការដាក់បញ្ចូលល្ខោនខោលវត្តស្វាយអណ្តែត ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិរបស់អង្គការយូណេស្កូ (២៨ វិច្ឆិកា ២០១៨-២៨ វិច្ឆិកា ២០២១)។ លោកបន្តថា សិល្បករសិល្បការិនីក្នុងប្រព័ន្ធនិងក្រៅប្រព័ន្ធជិត ២០០ នាក់ បានសហការគ្នាចូលរួមសម្តែងទស្សនីយភាពសិល្ប:ចម្រុះ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ «រាត្រីចងចាំ ឆ្នាំ២០២១»។ ព្រឹត្តិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យនេះ មានការចាក់បញ្ចាំងតាមរយ:ផេកផ្លូវការក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្ប: និងតាមរយ:បណ្តាញអង្គភាពទូរទស្សន៍ និងផេករបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ចាប់ពីវេលាម៉ោង ៥ ល្ងាច នៅថ្ងៃទី ២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២១។
សិល្បៈ ៦ ទម្រង់ទាំងនោះ រួមមាន របាំព្រះរាជទ្រព្យ ចម្រៀងអាយ៉ៃឆ្លើយឆ្លង របាំស្រមោល វង់តន្រ្តីមហោរីព្រះរាជទ្រព្យ ល្ខោនខោល និងវង់តន្រ្តីចម្រុះ។ លោកឱ្យដឹងថា កន្លងមកក្រសួងបានរៀបចំ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានទស្សនិកជនចូលទស្សនាដោយផ្ទាល់ ប៉ុន្តែដោយសារបរិបទកូវីដ ១៩ ទើបរៀបចំចាក់បញ្ចាំងតាមអនឡាញ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការដាក់បញ្ចូលសម្បត្តិវប្បធម៌ខ្មែរទាំងរូបី និងអរូបីបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ពិតជាមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ជាតិទាំងមូល។
លោក ឡុង ប៊ុណ្ណាស៊ីរីវត្ថ ថ្លែងថា៖ «យើងមានបេតិកភណ្ឌទាំងរូបី និងអរូបី ជាមោទនភាពជាតិ ដូចជារមណីយដ្ឋានអង្គរវត្ត គេហៅថា បេតិកភណ្ឌពិភពលោក ហើយល្ខោនខោល ចាប៉ីដងវែង ល្បែងទាញព្រ័ត ចាត់ចូលជាបេតិកភណ្ឌអរូបីនៃមនុស្សជាតិ។ មានន័យថា ជាតម្លៃសកល ដែលជាមោទនភាពនៃការបង្ហាញស្នាដៃឯក»។
លោកបន្តថា បើមើលជ្រុងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចវិញ សម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ ក៏ជាផ្នែកមួយទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍អន្តរជាតិ ជួយជំរុញសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។ ទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ច កម្ពុជាដឹងថា គេតែងតែនិយាយពីកម្ពុជាស្គាល់តាមរយៈរបបខ្មែរក្រហម។ ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះមិនមែនអ៊ីចឹងទេ មោទនភាពជាតិ គឺគេស្គាល់កម្ពុជាក្នុងទិដ្ឋភាព ជាវិជ្ជាមានសម្បូរទៅដោយសម្បត្តិវប្បធម៌ទាំងរូបី និងអរូបី។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងនាំគ្នាស្តារសេដ្ឋកិច្ចឱ្យរីកចម្រើនប្រទេសមានសន្តិភាព។ លើសពីនេះគឺគោលដៅទេសចរណ៍ធំណាស់ ព្រោះកាលណាចូលបេតិកភណ្ឌ គេផ្សព្វផ្សាយទូលំទូលាយ។ ដូចនេះព័ត៌មានសាយភាយនៅលើពិភពលោក ហើយទាញបរទេសឱ្យមកកម្ពុជាយើង»។
ទន្ទឹមនឹងភាពវិជ្ជមាន លោកក៏បានលើកឡើងពីភាពអវិជ្ជមានផងដែរ នៅពេលសម្បត្តិវប្បធម៌ជាតិ ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ លោកថា ភាពអវិជ្ជមាន គឺគេមានលក្ខខណ្ឌរបស់គេ កាលណាចូលបេតិកភណ្ឌ ត្រូវគោរពលក្ខខណ្ឌ។
លោកស៊ីរីវត្ថបញ្ជាក់ថា៖ «ឧទាហរណ៍ដូចតំបន់អង្គរ ខេត្តសៀមរាប នៅពេលយើងបញ្ចូលបេតិកភណ្ឌ យើងដាក់លក្ខខណ្ឌជាមួយគេ ថាយើងរក្សាឱ្យទៅជាទិដ្ឋភាពវប្បធម៌ រក្សាឱ្យមាន [លក្ខណៈ] ដើម។ យើងមិនចេះតែធ្វើអីស្រេចតែចិត្តទេ»។
ក្នុងករណីយើងមិនគោរពលក្ខខណ្ឌរបស់អង្គការ UNESCO គេមានសិទ្ធិដកសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌយើងដែរ។ ព្រោះដាក់ចូលហើយមិនមែនរួចខ្លួនទេ ត្រូវមានលក្ខខណ្ឌគេ វឌ្ឍនភាពរបាយការណ៍។ អ្នកឯងពិតជាបានអភិវឌ្ឍន៍មែនអត់ មានបានរកលុយចំណាយសម្រាប់ធ្វើការងារនេះទេ មានបានផ្សព្វផ្សាយកម្រិតណា។ បើយើងដាក់កាន់តែច្រើនលក្ខខណ្ឌកាន់តែធ្ងន់ ព្រោះត្រូវការថវិកាទ្រទ្រង់ ទើបធ្វើទៅបាន»។
ជាមួយគ្នានេះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន តាមរយៈទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោក បានបង្ហោះសារអបអរសាទរខួប ៣ ឆ្នាំ នៃការដាក់បញ្ចូលល្ខោនខោល ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបី នៃមនុស្សជាតិ របស់អង្គការយូណេស្កូ (២៨ វិច្ឆិកា ២០១៨-២៨ វិច្ឆិកា ២០២១)។
លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា៖ «កាលពី ៣ឆ្នាំមុន (២៨ វិច្ឆិកា ២០១៨) នៅទីក្រុងព័រល្វី ប្រទេសម៉ូរីស ល្ខោនខោល គឺជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌដ៏មានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបានរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាតែមួយគត់ ដែលបានថែរក្សាអស់រយៈពេលដ៏យូរលង់ណាស់មកហើយត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបី នៃមនុស្សជាតិ របស់អង្គការយូណេស្កូ»។
បើតាមលោកឡុង ប៊ុណ្ណាស៊ីរីវត្ថ កម្ពុជាក៏កំពុងត្រៀមដាក់សម្បត្តិវប្បធម៌ជាតិទៅអង្គការ UNESCO បន្ថែមទៀតផងដែរ។ លោកថ្លែងថា៖«យើងនឹងដាក់ជាហូរហែ ភាសាបច្ចេកទេសមួយទៀត គេហៅថា បញ្ជីត្រៀម។ មានន័យថាយើងផ្ញើបញ្ជីទៅឱ្យគេ ប៉ុន្តែមិនទាន់រៀបចំឯកសារទេ។ នៅចំពោះមុខយើងមានផ្នែកអរូបីមានទម្រង់ ល្បុកតោ និងផ្នែករូបី មាន ប្រាសាទកោះកេរ្តិ៍ យើងត្រៀមឯកសារបញ្ជូនទៅគេហើយ»។
សូមជម្រាបថា គិតត្រឹមឆ្នាំ ២០២១ កម្ពុជាមានសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកទាំងអស់ ចំនួន៨ហើយ ដែលក្នុងនោះចែកជាសម្បត្តិវប្បធម៌រូបី ៣ និងសម្បត្តិវប្បធម៌អរូបី៥ រួមមាន ១ តំបន់អង្គរវត្ត (រូបី) ២ របាំព្រះរាជទ្រព្យ (អរូបី) ៣ ល្ខោនស្រមោលស្បែក ឬល្ខោនស្បែកធំ(អរូបី) ៤ ប្រាសាទព្រះវិហារ(រូបី) ៥ ល្បែងទាញព្រ័ត្រ (អរូបី) ៦ ចាប៉ីដងវែង (អរូបី) ៧ ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក (រូបី) និងទី ៨ ល្ខោនខោលវត្តស្វាយអណ្ដែត (អរូបី)៕
