.jpg)
ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ ហ្វេសប៊ុក
ភ្នំពេញៈ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាស្នើដល់សាធារណជន ជួយផ្ដល់មតិយោបល់ អំពីសំណួរស្ទង់មតិស្ដីពី «សំណេរទាក់ទងនឹងពាក្យកម្ចីសូរស័ព្ទពីភាសាបរទេស ដែលត្រូវសរសេរ និងអានជាភាសារខ្មែរ ដើម្បីស្វែងរកការឯកភាពរួមមួយលើការប្រើប្រាស់ភាសាជាតិ។
លោក សន ពៅ អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ ថ្លែងប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍នៅថ្ងៃទី ១៤ ធ្នូថា សំណួរ ដែលក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរស្នើដល់សាធារណជនជួយផ្ដល់មតិយោបល់នោះមានដូចជាតើសំណេរទាក់ទងនឹងពាក្យកម្ចី សូរស័ព្ទពីភាសាបរទេស (លើកលែងពាក្យកម្ចីពីភាសាបាលីសំស្ក្រឹត) ត្រូវសរសេរ និងអានបែបណា ដោយបានស្នើសាធារណជនទាំងអស់ ដែលស្រឡាញ់ភាសាជាតិ ជួយផ្ដល់មតិយោបល់ តើត្រូវជ្រើសរើសយកករណីណាមួយ ដោយមានករណីទី ១ ករណីទី ២ ករណីទី ៣ ឬមួយតាមបែបផែនផ្សេងពីនេះ។ ក្នុងករណីទី ១ គឺសំដៅលើការទទួលយកសូរស័ព្ទ ភាសាបរទេស។ ក្នុងនោះ គោលការណ៍គឺរក្សាជាតិស័ព្ទ(បង្កើតតួអក្សរផ្គុំចំពោះសូរបរទេស និងរក្សាអំណានសូរបរទេស)។ សរសេរពាក្យកម្ចីដោយរក្សាជាតិស័ព្ទដែលប្រើអក្សរខ្មែរផ្តុំគ្នាគោរពតាមមូលភេទ អ-អ៊ និងអានដូចភាសាដើម (ភាសាដែលខ្ចី)។
លោកថ្លែងថា ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរចង់បានអ្វីដែលអនុវត្ដទៅ មានលក្ខណៈជាតិមានលក្ខណៈជាខ្មែរ ដោយមិនយកពាក្យដែលកាត់យកមកពីគេធ្វើជាពាក្យខ្មែរទេ។ ប៉ុន្ដែចង់រកអ្វីដែលកាត់សូរមកទៅជាសូរពាក្យខ្មែរ ដើម្បីខ្មែរងាយស្រួលនិយាយ។ ដូចព្យញ្ជនៈ «G» នៃភាសារបរទេសមានសូរ [g] កត់ត្រាជាភាសាខ្មែរដោយផ្គុំ «ហ្ក ហ្គ» មានសូរ កត់ត្រាជាភាសារខ្មែរ ឬដោយអក្សរផ្គុំ «ហ្ស ហ្ស៊»។ ឧទាហរណ៍ ហ្កាឡាក់ស៊ី (ភាសាអង់គ្លេស galaxy) អាន [ហ្កា-ឡាក់-ស៊ី]។ អុកស៊ីហ្ស៊ែន (ភាសាបារាំង oxige''ne) អាន [អុក-ស៊ី-ហ្ស៊ែន] ជាដើម។
លោក សន ពៅ បញ្ជាក់ថា៖ «នេះគឺជាឧទាហរណ៍ ដែលយើងដាក់បង្ហាញនេះគឺដើម្បីឱ្យមហាជនជួយបញ្ចេញមតិថា គួរជ្រើសរើសយកមួយណា។ បើយើងមិនបានទទួលយកមតិពីមហាជនទេ គឺអាចមានមតិប្រតិកម្ម គេថា យើងអ្នកបំផ្លាញភាសា មិនខានទេ»។
បើតាមលោក សន ពៅ កាលណាពាក្យខ្មែរចេញទៅមិនស្រួល គឺមានទំនាស់គ្នា។ ដូចបទពិសោធដែលធ្លាប់មាន ច្រើនលើកឡើងថា ពីទំនាញសូរ ការអភិរក្ស អក្សរសាស្ដ្រខ្មែររវាងសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត និងលោកបណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ កេង វ៉ាន់សាក់ ជាដើម គឺក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ មិនចង់ឱ្យមានបញ្ហាបែបនេះកើតឡើងទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹងធ្វើហ្នឹង គឺស្ទាបស្ទង់យ៉ាងម៉េច លើបច្ចេកទេសផង គិតពីអារម្មណ៍មហាជនផង។ យើងមានគោលដៅអស់ហើយដោះស្រាយយ៉ាងម៉េចៗ គឺអាចទៅរួចទាំងអស់ត្រង់ថា ពាក្យនោះហេតុអ្វីទៅអ៊ីចេះ ទៅអ៊ីចុះ គឺមានលក្ខណៈស្រាវជ្រាវលើហេតុផលនោះហើយ»។
ការដោះស្រាយបញ្ហានេះ ដូចករណីដោះស្រាយចេញទាក់ទងពាក្យ បាលី សំស្ក្រឹតនៃវចនានុក្រម ស្នាដៃសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត គឺបានដោះស្រាយចេញដោយលោកមានវិធីដោះស្រាយហើយ។ ដូច្នេះក្រុមប្រឹក្សាជាតិ-ភាសាខ្មែរ បានសិក្សាពីទម្លាប់ថា ហេតុអ្វីលោកធ្វើ មិនមានប្រតិកម្ម គឺលោកមានវិធីដោះស្រាយអំពីការកម្ចីពាក្យបាលី សំស្ក្រឹត។ ក្នុងនោះគឺពាក្យបានយកតាម រូប និងសូរពាក្យបាលី សំស្ក្រឹតមក។ លោកបង្ហាញថា ដូចពាក្យខ្លះ អានមកមានសូរជាភាសាខ្មែរ និងពាក្យខ្លះចេញសូរជាភាសាបាលី សំស្ក្រឹត មានលាយជាមួយសូរភាសាខ្មែរ។ ដូច្នេះគេមានក្បួនបែបនេះ ដើម្បីដោះស្រាយ តាមករណីដែលសិក្សា គឺហេតុភេទបែបនេះ។
លោក សន ពៅ បញ្ជាក់ថា៖ «ក្នុងនេះយើងក៏ខំសិក្សាមើលពីបច្ចេកទេសដែរ ត្រង់ថា សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ បានដោះស្រាយរបៀបម៉េចទាក់ទងនឹងកម្ចីពាក្យពីបរទេសព្រោះកាលនោះស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមនិយមបារាំង ហើយវចនានុក្រមខ្មែរ គឺបារាំងមកជួយដឹកនាំធ្វើ ដូច្នេះចង់មិនចង់ វាមានកម្ចីពាក្យបារាំង»។
ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរមុននឹងដាក់ធ្វើបែបនេះ គឺមានគោលដៅដោយចង់បានមួយណា ដែលចំណេញភាសា ហើយមានភាពងាយស្រួលមានលក្ខណៈជាខ្មែរ។ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរក៏បាននិមន្តព្រះសង្ឃ និងព្រឹទ្ធាចារ្យ ដែលមានចំណេះដឹងខាងភាសាបាលី សំស្ក្រឹត មកចូលរួមដើម្បីពិនិត្យមើលថា តើពួកលោកមានយោបល់យ៉ាងណាលើពាក្យកម្ចីពីបរទេសនេះដែរ។
លោកលើកឡើងថា ខ្មែរមួយចំនួន ច្រើនប្រើអារម្មណ៍ វិចារណញ្ញាណ ឬហេតុផល ហើយអ្នកខ្លះគឺទាញចូលផ្នែកនយោបាយ ដែលជាបញ្ហាពិបាកដោះស្រាយ។ ដូច្នេះខាងក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរមានការប្រុងប្រយ័ត្នណាស់ ដោយមិនចង់ឱ្យខ្មែរបែកបាក់គ្នាដោយសាររឿងភាសានេះទេ ទើបស្នើសុំឱ្យមានការផ្តល់យោបល់ពីមតិមហាជនលើពាក្យកម្ចីសូរស័ព្ទពីភាសាបរទេសនេះ។ លោកបញ្ជាក់ថា៖ «និយាយរួមគំនិតនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរនេះ គឺថា ខំធ្វើយ៉ាងណាមិនឱ្យខ្មែរបែកបាក់គ្នា ដោយសារភាសានេះទេ។ ដូច្នេះវិធីដែលដោះស្រាយល្អ គឺដោះស្រាយតាមជំនាញវិទ្យាសាស្ដ្រ និងមិនបោះបង់ចោល អារម្មណ៍មហាជន និងទុកសិទ្ធិឱ្យអ្នកនយោបាយ»។
បើតាមលោក សន ពៅ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរកំពុងបន្តរៀបចំវចនានុក្រមខ្មែរមួយ ដោយបន្តពីស្នាដៃសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ដោយបានធ្វើឡើងរយៈពេល ៤ ឆ្នាំមកហើយនឹងគ្រោងបញ្ចប់នៅចុងឆ្នាំ ២០២២៕
