.jpg)
លោក ជិន ម៉ាលីន ក្នុងកិច្ចប្រជុំតាមអនឡាញកាលពីថ្ងៃទី ២០ ធ្នូ។ រូបថត ក្រសួងយុត្តិធម៌
ភ្នំពេញៈ «យន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ» ត្រូវបានលើកមកពិភាក្សាគ្នារវាងក្រសួងយុត្តិធម៌កម្ពុជា និងក្រសួងយុត្តិធម៌កូរ៉េ ដោយមានការគាំទ្រពីអង្គការសហប្រជាជាតិ UNCITRAL ដើម្បីចែករំលែកបទពិសោធអំពីការអនុវត្តល្អៗ និងការរៀបចំបទដ្ឋានគតិយុត្ត ស្តីពីយន្តការនេះនៅកម្ពុជា ខណៈកម្ពុជាកំពុងរៀបចំឱ្យទៅជាគោលនយោបាយជាតិ។
ក្រោមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងក្រសួងយុត្តិធម៌កម្ពុជា និងកូរ៉េដោយមានការគាំទ្រពី UNCITRAL លោក ជិន ម៉ាលីន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌កាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំនេះបានដឹកនាំសិក្ខាសាលាតាមប្រព័ន្ធអនឡាញរួមគ្នា ជាមួយក្រសួងយុត្តិធម៌-កូរ៉េ ស្តីអំពីវឌ្ឍនភាពនៃការតាក់តែងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត ស្តីពីសន្ធានកម្ម (ការសម្រុះសម្រួល) លើយន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនេះ។
លោកថ្លែងប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍នៅថ្ងៃទី ២១ ធ្នូថា សិក្ខាសាលានេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយផ្អែកតាមស្មារតីនៃអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នានៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវាងក្រសួងយុត្តិធម៌កម្ពុជា និងក្រសួងយុត្តិធម៌កូរ៉េដែលគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ UNCITRAL ដើម្បីចែករំលែកបទពិសោធ និងរៀនសូត្រពីគ្នាអំពីការអនុវត្តល្អៗ និងការរៀបចំបទដ្ឋានគតិយុត្តស្តីពីសន្ធានកម្ម នៅប្រទេសកម្ពុជា កូរ៉េ និងប្រទេសវៀតណាម រួមទាំងការអនុវត្តជាអន្តរជាតិ។
លោកថ្លែងថា៖ «កន្លងមកយើងបានរៀបចំសិក្ខាសាលារួមគ្នាជាច្រើន ទាំងនៅកូរ៉េផង ទាំងនៅកម្ពុជាផង ក៏ប៉ុន្ដែដោយសារស្ថានភាពកូវីដ ១៩ យើងជួបគ្នាផ្ទាល់អត់កើត យើងក៏ជួបប្រជុំគ្នាតាមអនឡាញ»។
លោកថា៖ «លើកនេះគឺយើងផ្ដោតលើការរៀបចំយន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការដោយធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធរវាងប្រទេសកូរ៉េ ហើយនិងកម្ពុជា និងប្រទេសវៀតណាម រួមទាំងការអនុវត្ដជាអន្តរជាតិរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ»។
បើតាម លោក ម៉ាលីន សិក្ខាសាលានេះមានវាគ្មិនជំនាញមកពីអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រទេសវៀតណាម ប្រទេសកូរ៉េ ដោយបានធ្វើបទបង្ហាញចែករំលែកបទពិសោធពីគ្នាទៅវិញទៅមក និងពិភាក្សាគ្នាលើមេរៀននៃការអនុវត្តយន្តការនេះ។
លោកបន្តថា៖ «សម្រាប់កម្ពុជាយើងដែលយើងកំពុងរៀបចំគោលនយោបាយដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការដែលយើងអាចរៀនសូត្រពីគេបាន ហើយយើងអាចយកមកកែច្នៃយ៉ាងម៉េចឱ្យស្របតាមបរិបទរបស់កម្ពុជា និងទិដ្ឋភាពច្បាប់របស់កម្ពុជា»។
ស្រដៀងគ្នានេះ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង ធ្លាប់បានលើកឡើងក្នុងពេលលោកធ្វើជាអធិបតីពិធីសម្ពោធអគារមណ្ឌលទទួលពលករកំរៀង នៅភូមិបឹងរាំង ឃុំបឹងរាំង ស្រុកកំរៀង ខេត្តបាត់ដំបងថ្ងៃទី ២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ ដោយលោកចង់ឃើញ រាជធានី-ខេត្តទាំងអស់បន្តអនុវត្តការដោះស្រាយវិវាទនៅមូលដ្ឋានក្រៅប្រពន្ធ័តុលាការប្រកបដោយគុណភាព និងប្រសិទ្ធភាព។
លោកបានថ្លែងថា៖ «តុលាការយើងចៀសមិនផុតទេ កាលណាមានរឿងអីទំនាស់គ្នាចៀសមិនផុតទេ ប៉ុន្ដែបើចេះដោះស្រាយគ្នា សម្របសម្រួលគ្នា ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ប្រហែលជាឆាប់ជាង ហើយអស់លុយអស់កាក់តិចជាង»។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំមិនចង់និយាយថា ទៅតុលាការសូកប៉ាន់ សូកអីទេ ចង់និយាយថា ធ្វើដំណើចុះឡើង ហើយបើថា ឥឡូវសាលាឧទ្ធរណ៍គេបង្កើតទៅតាមភូមិភាគ។ ពីមុនមកសាលាឧទ្ធរណ៍នៅភ្នំពេញឯនោះ អ៊ីចឹងបើចង់ប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ ត្រូវទៅភ្នំពេញ ទៅភ្នំពេញត្រូវរកកន្លែងដេកផង កន្លែងបាយទឹកផង មធ្យោបាយធ្វើដំណើផង ចុះឡើងម្ដងជា ២ ដង ទម្រាំដឹងចាញ់-ឈ្នះ។ បើឈ្នះមិនសូវអីទេ តែបើចាញ់អស់បណ្តោយ។ អ៊ីចឹងបានថា អាដោះនៅនឹងកន្លែងនេះ បើដោះបានដោះទៅប៉ុន្ដែដោះឱ្យស្រុះស្រួលគ្នា»។
បើតាមក្រសួងយុត្ដិធម៌បច្ចុប្បន្ននេះនៅកម្ពុជាមិនទាន់មានក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ដែលបង្កើតឡើងសម្រាប់ដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនៅឡើយ។
ម្យ៉ាងទៀតក៏មិនទាន់មានស្ថាប័នជាតិណាមួយដែលបង្កើតឡើងដើម្បីបណ្តុះបណ្តាលជំនាញផ្នែកសន្ធានកម្មឱ្យបានទូលំទូលាយទៅតាមវិស័យជំនាញនីមួយៗដែរ។
ក្រសួងបញ្ជាក់ថា ដើម្បីរៀបចំក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងគោលនយោបាយនេះប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ក្រសួងយុត្តិធម៌សម្រេចបង្កើតក្រុមការងារបច្ចេកទេសរៀបចំគោលនយោបាយដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ តាមរយៈសេចក្តីសម្រេចលេខ ១៣ ចុះថ្ងៃទី ២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២០ ដែលមានបេសកកម្ម តួនាទី និងភារកិច្ច សម្របសម្រួលរាល់សកម្មភាពនានាជាមួយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ។
ក្រសួងបញ្ជាក់ទៀតថា ក្រុមការងារបច្ចេកទេសក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្រោមការគាំទ្រថវិកា និងបច្ចេកទេសពីសហគមន៍អឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជា និងអង្គការអុកស្វាមកម្ពុជា បានសិក្សារៀបចំនូវឯកសារទស្សនាទានស្តីពីយន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ។ គិតមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមការងារបច្ចេកទេសក្រសួងយុត្តិធម៌សម្រេចបាននូវការរៀបចំសេចក្ដីព្រាងឯកសារទស្សនាទាននេះ ដែលកើតចេញពីការសិក្សាស្រាវជ្រាវលើអត្ថបទច្បាប់ជាតិ-អន្តរជាតិ ៕
