.jpg)
លោកស្រី ខ្លូតវិបុលឡា ប្រធានបណ្ណាល័យជាតិ។ ហ៊ាន រង្សី
បណ្ណាល័យជាតិបានកសាងឡើងនៅថ្ងៃទី ២៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩២៤ ដោយរដ្ឋាភិបាលអាណានិគមបារាំងនៅឥណ្ឌូចិនដែលរហូតមកទល់ពេលនេះមានអាយុ ៩៨ ឆ្នាំហើយ។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៤ ក្រោយពីទទួលឯករាជ្យ ពីអាណានិគមបារាំងមក បណ្ណាល័យនេះបានប្តូរឈ្មោះពីបណ្ណាល័យកណ្តាលមកបណ្ណាល័យជាតិកម្ពុជាវិញ។
បច្ចុប្បន្នបណ្ណាល័យនេះមាន ក្រាំង សាស្ដ្រាស្លឹករឹត ឯកសារ និងសៀវភៅចាស់ ថ្មី ជាង ១២ ម៉ឺនក្បាលដែលជាច្បាប់ និងរដ្ឋបាល សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា និងឥណ្ឌូចិន ក៏ដូចជា សៀវភៅអំពីសិល្បៈ ការធ្វើដំណើរ និងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាផងដែរ។
ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍បានជួបសម្ភាសលោកស្រី ខ្លូត វិបុលឡា ប្រធានបណ្ណាល័យជាតិ និងជាអនុប្រធាននាយកដ្ឋានសៀវភៅ និងការអាននៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈអំពីប្រវត្ដិ ការគ្រប់គ្រង ការអភិវឌ្ឍ និងតួនាទីសំខាន់ៗរបស់បណ្ណាល័យនេះដែលមានខ្លឹមសារទាំងស្រុងដូចខាងក្រោម៖
សូមលោកស្រីបង្ហាញអំពីប្រវត្ដិខ្លះៗនៃបណ្ណាល័យជាតិ?
បណ្ណាល័យជាតិបានកសាងឡើងនៅទី ២៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩២៤ ដោយរដ្ឋាភិបាលអាណានិគមបារាំងនៅឥណ្ឌូចិន។ នៅឆ្នាំ ១៩៥៤ ក្រោយពីទទួលឯករាជ្យពីអាណានិគមបារាំងមកបណ្ណាល័យនេះបានប្តូរឈ្មោះពីបណ្ណាល័យកណ្តាលមកបណ្ណាល័យជាតិកម្ពុជាវិញ។
ក្នុងរបបប៉ុលពតពីឆ្នាំ ១៩៧៥-១៩៧៩ បុគ្គលិកបណ្ណាល័យភាគច្រើនត្រូវបានគេសម្លាប់យ៉ាងឃោរឃៅ។ បណ្ណាល័យជាតិកម្ពុជាក៏ដូចជាអគារភាគច្រើននៅទីក្រុងភ្នំពេញត្រូវបានរស់រានមានជីវិតឡើងវិញ ក្រោយពីរបបនៃរដ្ឋាភិបាលមួយគ្រប់គ្រងដោយខ្មែរក្រហម។ បណ្ណាល័យជាតិត្រូវទទួលរងនូវការបំផ្លិចបំផ្លាញយ៉ាងខ្លាំង ចំណែកឯធនធានឯកសារមួយផ្នែកបាននៅសេសសល់គង់វង្សរហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។ មកដល់បច្ចុប្បន្ន បណ្ណាល័យនៅតែបន្តរក្សាទុកបាននូវឯកសារសាស្ត្រាស្លឹករឹត និងធនធានសៀវភៅដ៏មានតម្លៃពីឆ្នាំដំបូងៗនៃជំនាន់អាណានិគមបារាំងរហូតមក។
បន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃរបបខ្មែរក្រហម បណ្ណាល័យជាតិបានបើកទ្វារឡើងវិញនៅឆ្នាំ ១៩៨០ ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក យើងបានតស៊ូយ៉ាងលំបាក ដើម្បីរៀបចំដំណើរការសេវាកម្មនានាឡើងវិញដោយបុគ្គលិកស្ទើរតែគ្មានជំនាញ ហើយព្រមជាមួយគ្នានោះ ក៏គ្មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់រៀបចំដំណើរការ និងប្រមូលទិញសៀវភៅដាក់បណ្ណាល័យដែរ។
តើបណ្ណាល័យជាតិមានរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងបែបណា? ក្នុងនោះមានមន្ដ្រី ឬបណ្ណារក្សប៉ុន្មាននាក់?
បច្ចុប្បន្នបណ្ណាល័យជាតិកម្ពុជាស្ថិតនៅក្រោមនាយកដ្ឋានសៀវភៅ និងការអាននៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ។ បណ្ណាល័យយើងមាន ៣ ការិយាល័យក្នុងនោះមានការិយាល័យតម្កល់ទុកតាមច្បាប់ ការិយាល័យអភិរក្ស និងការិយាល័យកាតាឡុក។ ដូច្នេះមន្ដ្រីនៅក្នុងបណ្ណាល័យចំនួន ២២ នាក់ និងបុគ្គលិកអនាម័យជាប់កិច្ចសន្យា ២ នាក់ និងឆ្មាំម្នាក់សរុបទាំងអស់ ២៥ នាក់។ មន្ដ្រី និងបុគ្គលិកម្នាក់ៗមានការងារ និងភារកិច្ចធ្វើការរៀងៗខ្លួន ដូចជា នៅពេលដែលសៀវភៅចូលមកដល់ គឺមានអ្នកចុះលេខកូដសៀវភៅ និងអ្នកបញ្ជូនទៅធ្វើកាតាឡុកជាដើម។ សៀវភៅនៅបណ្ណាល័យជាតិយើងភាគច្រើនទទួលបានពីអ្នកបោះពុម្ពផ្សាយ។
តើការគ្រប់គ្រង និងអភិរក្សរបស់បណ្ណាល័យត្រូវចំណាយថវិកាប្រហែលប៉ុន្មានក្នុង ១ ឆ្នាំៗថវិកានេះនរណាខ្លះជួយគាំទ្រហើយគ្រប់គ្រាន់លើការចំណាយដែរទេ?
នៅបណ្ណាល័យ យើងត្រូវការចំណាយជាប្រចាំទៅលើកិច្ចការងារអភិរក្ស ថែរក្សាឯកសារលើការជួសជុលសម្ភារនានាមានដូចជា កុំព្យូទ័រ ម៉ាស៊ីនព្រីន ម៉ាស៊ីនថតចម្លងឯកសារ ទិញទឹកថ្នាំ សម្រាប់ថតចម្លងឯកសារជាដើម។ បណ្ណាល័យក៏ធ្លាប់ទទួលបានការជួយឧបត្ថម្ភគាំទ្រពីបណ្តាប្រទេសនានាពីរដ្ឋាភិបាលបរទេស ពីអង្គការ និងអ្នកស្ម័គ្រចិត្តនានាក្នុងនោះមានរដ្ឋាភិបាលបារាំង សាកលវិទ្យាល័យក័រនែល (Cornell) បណ្ណាល័យជាតិ អូស្ត្រាលី ស្ថានទូតអូស្ត្រាលី និងមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំអូស្ត្រាលី រដ្ឋាភិបាលនូវែលសេឡង់ សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាស៊ាន អង្គការយូណេសស្កូ ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក រដ្ឋាភិបាលប៉ូឡូញ តាមរយៈស្ថានទូតប៉ូឡូញប្រចាំនៅទីក្រុងបាងកក និងបណ្តាស្ថានទូតនានាក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាផងដែរ។ ចំណែកការចំណាយផ្សេងៗទៀតដូចជាថ្លៃទឹក ថ្លៃភ្លើង និងបៀវត្សរ៍មន្ដ្រី គឺយើងប្រើប្រាស់ថវិការដ្ឋតាមរយៈក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ។
ទិដ្ឋភាពបណ្ណាល័យជាតិ។ហ៊ាន រង្សី
ប្រទេសបារាំងដែលធ្លាប់ជាប្រទេសដាក់អាណានិគមលើកម្ពុជាបានជួយលើផ្នែកអ្វីខ្លះ?
ប្រទេសបារាំងបានជួយផ្តល់ថវិកាដល់ផ្នែកបេតិកភណ្ឌសម្រាប់ថែរក្សាការពារ និងការរៀបចំឯកសារកាលពីជំនាន់អាណានិគមបារាំង និងការជួសជុលសាស្ត្រាស្លឹករឹតដែលឧបត្ថម្ភផ្ទាល់ ដោយសាលាបារាំងចុងបូព៌ា។ សៀវភៅទាំងនេះត្រូវបានបោះពុម្ពក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃកម្មវិធីស្គែនសៀវភៅចាស់ៗជាភាសាបាំរាំង និងភាសាខ្មែរដែលផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដោយគម្រោងមូលនិធិសាមគ្គីភាពជាអាទិភាព ដើម្បីលើកតម្កើងវិស័យសំណេរនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅកាត់ថា (FPS -VALEASE) នៃស្ថានទូតបារាំងប្រចាំនៅកម្ពុជា និងក្រសួងការបរទេសបារាំង។ គម្រោងនេះបានបំពាក់នូវសម្ភារដូចជា កុំព្យូទ័រ គ្រឿងសង្ហារិមភ្ជាប់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត សេវាកម្មថែទាំ ព្រមទាំងផ្តល់នូវការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញដល់បណ្ណារក្សផងដែរ។
ចុះអង្គការ UNESCO បានជួយលើផ្នែកអ្វីដែរ ?
អង្គការ UNESCO ជាអ្នកជួយបង្កើតការិយាល័យចុះបញ្ជីលេខសៀវភៅតាមខ្នាតអន្តរជាតិហៅថា ISBN។ គណៈកម្មការជាតិយូណេស្កូ បានយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើឯកសារចាស់ៗដោយបានផ្តល់ជាគម្រោងសម្រាប់ការថែរក្សា និងការពារ និងសម្ភារជួសជុលសៀវភៅ និងបោះពុម្ពបញ្ជីគន្ថនិទេសជាតិ។ រីឯសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍អាស៊ាន និងអាស៊ានបូក ៣ បានផ្តល់ម៉ាស៊ីនស្គែន សម្រាប់ស្គែនឯកសារចាស់ៗអំពីកម្ពុជា ជាឯកសារអេឡិចត្រូនិក និងបានរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាលដល់មន្ត្រីបណ្ណាល័យជាតិថែមទៀតផង។
តើបណ្ណាល័យមានឯកសារសំខាន់ៗអ្វីខ្លះសរុបមានចំនួនប៉ុន្មានក្បាល?
ការប្រមូលធនធានឯកសារនៅបណ្ណាល័យជាតិ គឺមានគោលបំណងសំខាន់ដើម្បីអភិរក្សថែរក្សាមរតកបេតិកភណ្ឌនៃវប្បធម៌ជាតិ។ យើងមានការប្រមូលផ្ដុំដ៏ទូលំទូលាយនូវឯកសារគ្រប់ប្រភេទ ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងក្រៅប្រទេស។ តួនាទីដ៏សំខាន់នៃបណ្ណាល័យជាតិកម្ពុជាមិនមែនត្រឹមតែអភិរក្សប៉ុណ្ណោះទេ គឺពង្រីកការប្រើប្រាស់សេវាកម្ម បណ្ណាល័យសម្រាប់ជួយគាំទ្រដល់ការសិក្សាជាន់ខ្ពស់ការស្រាវជ្រាវ និងដើម្បីគាំទ្រដល់ការប្រមូលសៀវភៅដល់បណ្ណាល័យផ្សេងទៀត។
ឯកសារយោង និងសៀវភៅទាំងអស់នៅក្នុងបណ្ណាល័យ ត្រូវបានដាក់តាំងបង្ហាញនៅសាលអាន។ ធនធានឯកសារផ្សេងទៀតត្រូវបានដាក់តាំងនៅក្បែរគ្នា ដែលបង្កភាពងាយស្រួលដល់ការស្វែងរក។ ភ្ញៀវអាចអាន និងអាចថតចម្លងសៀវភៅទាំងនោះបានតែនៅក្នុងសាលអានតែប៉ុណ្ណោះក៏ប៉ុន្តែសៀវភៅសម្រាប់ខ្ចីមានផ្នែកសាលខ្ចីដែលជាផ្នែកតូចមួយនៃបណ្ណាល័យជាតិដែលបើកបម្រើសេវាកម្មខ្ចីអានជូន ជាបណ្ណាល័យសាធារណៈ។
តើឯកសារចាស់ៗដែលតម្កល់នៅបណ្ណាល័យមានចំនួនប្រហែលប៉ុន្មាន?
ការប្រមូលផ្តុំឯកសារចាស់ៗមានប្រហែល ២៣ ០០០ ក្បាលដែលសរសេរស្ទើរតែជាភាសាបារាំង។ ទាំងអស់នេះជាឯកសារដែលនៅសេសសល់ក្នុងបណ្ណាល័យតាំងពីជំនាន់សម័យអាណានិគមនិយមបារាំងចាប់ពីឆ្នាំ ១៨២៤ ដល់ ១៩៥៣។ បណ្ណាល័យជាតិមានឯកសារច្បាប់ និងរដ្ឋបាលសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា និងឥណ្ឌូចិន ក៏ដូចជា សៀវភៅអំពីសិល្បៈ ការធ្វើដំណើរ និងប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ លើសពីនេះទៅទៀតនោះការចងក្រងនេះមានកំណាព្យជាភាសាបារាំងជាច្រើនចាប់ពីសតវត្សរ៍ទី ១៩ ដល់ ទី ២០ ហើយនិងសៀវភៅអានកម្សាន្តដែលគេធ្លាប់មើលឃើញក្នុងបណ្ណាល័យសាធារណៈនៃប្រទេសបារាំង។
ឯកសារទាំងអស់ត្រូវបានជួសជុលថែរក្សាទុកជាឯកសារពិសេស ដែលបានឆ្លុះបញ្ជាំងពីមនុស្សសាស្ត្រ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងផ្នត់គំនិតរបស់មនុស្សនាសម័យនោះ។ វាមានតម្លៃខ្លាំងណាស់ដែលបានយល់ទាំងសហគមន៍របស់បារាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ឯកសារផ្នែកនេះនៅក្នុងមានកាតាឡុករបស់បណ្ណាល័យដែលមិនអាចខ្ចីយកចេញក្រៅបាន។ តែឯកសារទាំងនោះគេអាចអានបានតែនៅក្នុងបន្ទប់អាន។
តើលោកស្រីមានផែនការ និងចក្ខុវិស័យយ៉ាងណាខ្លះលើការអភិវឌ្ឍ និងអភិរក្សឯកសារនៅបណ្ណាល័យជាតិកម្ពុជា?
ចក្ខុវិស័យរបស់យើងឥឡូវនេះ កំពុងផ្តោតយ៉ាងខ្លាំងទៅលើការងារថតចម្លងឯកសារចាស់ ពីព្រោះឯកសារចាស់ៗ វាមានអាយុតាំងពីឆ្នាំ ១៨៣០ ដែលក្នុងសាស្ដ្រាស្លឹករឹត ក្រាំង និងឯកសារជាភាសាខ្មែរមានដូចជា កាសែត ទស្សនាវដ្ដី តាំងពីឆ្នាំ ១៩៥០ ជាដើមដែលយើងចាត់ទុកជាឯកសារចម្បងបំផុតត្រូវថតចម្លងទុកក្នុងប្រព័ន្ធទិន្នន័យឌីជីថល (Database)។
យើងមានឯកសារចាស់ៗទាំងអស់នេះ គឺយើងមានផែនការមួយយ៉ាងច្បាស់លាស់ យើងត្រូវតែអភិរក្សវា ធ្វើទៅជាឌីជីថល ពីព្រោះឯកសារវាពុកផុយមែនទែនហើយ យើងកាន់ទៅវាផុយ ហើយអាយុកាលវាក៏រាប់រយឆ្នាំមកហើយដែរ។ ឯកសារខ្លះមានអាយុច្រើនជាងបណ្ណាល័យទៅទៀតបណ្ណាល័យទើបមានអាយុ ៩៨ ឆ្នាំទេ។ ឯកសារទាំងអស់នេះ អភិរក្សហើយយើងបង្កើតប្រព័ន្ធទិន្នន័យឌីជីថលសម្រាប់ដាក់ឯកសារនេះចូលទៅ។ ទិសដៅធំរបស់យើង គឺចង់ជំរុញការអាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជារបស់យើងធ្វើម៉េចឱ្យទាំងយុវជនសិស្សានុសិស្សកុមារាកុមារី អ្នកអាណាព្យាបាលទាំងអស់ នាំគ្នាអានសៀវភៅ។
តើបណ្ណាល័យក្នុង ១ឆ្នាំៗមានសិស្សានុសិស្ស យុវជន អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវចូលអានប៉ុន្មាននាក់?
កាលពីឆ្នាំ ២០១៩ មានសិស្សានុសិស្ស យុវជន អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបានចូលមកអានសៀវភៅក្នុងបណ្ណាល័យជាតិជាង ៥ ពាន់នាក់ ឆ្នាំ ២០២០ ប្រមាណ ៤ ពាន់នាក់ និងឆ្នាំ ២០២១ មានអ្នកចូលអានប្រមាណតែជាង ៣០០ នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ការធ្លាក់ចុះចំនួនសិស្សានុសិស្សចូលអានសៀវភៅនេះ ដោយសារតែបញ្ហានៃការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ ១៩។
យើងសង្កេតឃើញអ្នកចូលមកអានសៀវភៅក្នុងបណ្ណាល័យមានការធ្លាក់ចុះក្នុងឆ្នាំ ២០២០-២០២១ នេះ ប៉ុន្ដែចំនួនអ្នកខ្ចីសៀវភៅយកទៅអាន មានការកើនឡើងវិញ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០២១ នេះមានអ្នកខ្ចីសៀវភៅក្នុង ១ ខែៗមានពី ២០០ ទៅ ៣០០ នាក់ដែលនេះជាចំនួនកើនឡើងដែរ។ នៅក្នុងពេលរីករាលដាលកូវីដ-១៩នេះ បណ្ណាល័យយើងបើករហូតមិនមានបិទទេ។ បណ្ណាល័យយើងបើកឱ្យចូលចាប់ពីថ្ងៃចន្ទដល់ថ្ងៃសុក្រ ក្នុង ១ ថ្ងៃ ៨ ម៉ោង បើកចាប់ពីម៉ោង ៨ ព្រឹក រហូតដល់ម៉ោង ៤ ល្ងាចពេលថ្ងៃត្រង់ក៏យើងមិនបានបិទដែរ។
សូមលោកស្រីបង្ហាញអំពីសារៈសំខាន់នៃការអានសម្រាប់អនាគតរបស់យុវជន និងប្រទេសកម្ពុជា?
ការអាន គឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ បើគ្មានសារៈសំខាន់ មិនមែនរាជរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ខិតខំបង្កើតបណ្ណាល័យជាច្រើននៅតាមសាលារៀន សាកលវិទ្យាល័យនោះទេ។ ការអានគឺចាំបាច់សម្រាប់មនុស្សគ្រប់វ័យទាំងអស់តាំងពីកូនក្មេងរហូតដល់មនុស្សចាស់ សូម្បីទារកនៅក្នុងពោះក៏យើងត្រូវទម្លាប់អានឱ្យរៀនស្ដាប់តាំងពីនៅក្នុងពោះនោះ ដើម្បីបង្កើតទម្លាប់អាន មិនមែនមានស្មាតហ្វូនប្រើភ្លេចការអាននោះទេ៕
វីដេអូ៖
