ភ្នំពេញៈ ភាគីពាក់ព័ន្ធមកពីស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដែលធ្វើការលើវិស័យសុខភាពបានជួបជជែកគ្នានៅក្នុងវេទិកាស្ដីពីវិធានការពន្ធលើផលិតផលថ្នាំជក់ ខណៈអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលប្រមាណ ១០០ ស្ថាប័ន ស្នើសុំរាជរដ្ឋាភិបាល ដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់ ដើម្បីកាត់បន្ថយការស្លាប់ ឈឺ ពិការភាព។
នៅថ្ងៃទី ១៨ មករា មន្ត្រី តំណាងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ក្រសួងសុខាភិបាល និងអ្នកដឹកនាំអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដែលធ្វើការលើវិស័យសុខភាពប្រមាណ ១០០ នាក់បានជួបជជែកគ្នាក្នុងវេទិកាស្តីពីវិធានការពន្ធលើផលិតផលថ្នាំជក់ នៅសណ្ឋាគារសាន់វេ និងតាមរយៈអនឡាញ។ វេទិកានេះ គឺក្នុងគោលបំណងផ្សព្វផ្សាយពីលទ្ធផលសិក្សាថ្មីស្តីពីបន្ទុកនៃការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់ទៅលើសុខភាព និងសេដ្ឋកិច្ច និងស្វែងយល់អំពីវិធានការពន្ធថ្នាំជក់ អត្រាពន្ធថ្នាំជក់ និងព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់ និងលើពិភពលោក។
វេទិកានេះក៏បានផ្តល់ឱកាសឱ្យអ្នកចូលរួម អាចសិក្សាពីឧត្តមានុវត្តនៃវិធានការពន្ធថ្នាំជក់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន និងការគាំទ្រការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់ ដើម្បីទទួលបានចំណូលពន្ធ និងអត្ថប្រយោជន៍សុខភាពផងដែរ។ នេះបើតាមរបៀបវារៈនៃកម្មវិធីដែលបានផ្សព្វផ្សាយនៅថ្ងៃទី ១៨ មករា។
ទន្ទឹមនឹងកិច្ចពិភាក្សានេះ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដែលធ្វើការលើវិស័យសុខភាពប្រមាណ ១០០ ស្ថាប័នក៏បានប្រកាសស្នើសុំរាជរដ្ឋាភិបាល ដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់ ដើម្បីកាត់បន្ថយការស្លាប់ ឈឺ ពិការភាព ដែលបណ្ដាលមកពីការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់ផងដែរ។
លោក ទឹម វរ៉ា នាយកប្រតិបត្តិគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលសកម្មភាពសុខភាពបានថ្លែងថា សមាជិកនៃបណ្ដាញអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដែលធ្វើការលើវិស័យសុខភាពច្រើនលើសលប់សុំឱ្យមានការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់ ដោយសារតែថ្នាំជក់ជាផលិតផលដែលបង្កឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាពប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ថ្នាំជក់ជាផលិតផលដែលសម្លាប់មនុស្សប្រមាណ ៥០% នៃអ្នកដែលប្រើប្រាស់វា។ រៀងរាល់ឆ្នាំនៅទូទាំងសកលលោកមនុស្សប្រមាណ ៧ លាននាក់បានស្លាប់ដោយការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់ផ្ទាល់ និងប្រមាណ ១ លាននាក់ បានស្លាប់ដោយសារតែការស្រូបផ្សែងថ្នាំជក់ពីគេ។ ក្នុងចំណោមអ្នកស្លាប់ទាំងនោះមានប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាប្រមាណ ១៥ ០០០ នាក់ផងដែរ (WHO)»។
ជាមួយគ្នានោះ លោក យ៉ិល ដារ៉ាវុធ មន្ត្រីបច្ចេកទេសអង្គការសុខភាពពិភពលោកបានលើកឡើងថា ការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់បណ្តាលឱ្យកម្ពុជាខាតបង់គិតជាថវិកាប្រមាណ ៦៤៩ លានដុល្លារសហរដ្ឋ ដែលស្មើនឹង ៣% នៃ GDP របស់កម្ពុជាក្នុងរយៈពេល ១ ឆ្នាំ។ ដូច្នេះ លោកយល់ថា៖ «បើប្រទេសកម្ពុជាដំឡើងពន្ធរហូតដល់ ៧៥% នៃតម្លៃបារីលក់រាយឱ្យស្របតាមអនុសាសន៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក និងធនាគារពិភពលោក កម្ពុជានឹងទទួលចំណូលពន្ធបន្ថែម ២៣៥ លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំខាងមុខ និង ៩៣៣ លានដុល្លារក្នុងរយៈពេល ១៥ ឆ្នាំខាងមុខ»។
ស្រដៀងគ្នានេះលោក មុំ គង់ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការចលនា ដើម្បីសុខភាពកម្ពុជាបានលើកឡើងដែរថា ការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់ជាបំណងប្រាថ្នារបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ខណៈការស្ទង់មតិប្រជាពលរដ្ឋដែលធ្វើឡើងដោយសាកលវិទ្យាល័យជាតិមានជ័យកាលពីឆ្នាំ ២០២១ បង្ហាញថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ៩៤ ភាគរយ បានគាំទ្រវិធានការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ការដំឡើងពន្ធជាយុទ្ធសាស្ត្រឈ្នះ-ឈ្នះដែលអង្គការសុខភាពពិភពលោកបានបញ្ជាក់ថា ការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់ជាវិធានការដែលមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ក្នុងការកាត់បន្ថយការឈឺ ស្លាប់ ពិការភាពដែលបណ្ដាលមកពីការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់ ព្រមទាំងបង្កើនចំណូលពន្ធបន្ថែមយ៉ាងច្រើនដល់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ ប៉ុន្តែ ការសើ្នសុំការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់នេះ តែងជួបប្រទះនូវឧបសគ្គជាច្រើន»។
តាមលោកស្រី Bungon Ritthiphakdee អ្នកជំនាញអន្តរជាតិ និងជានាយិកាប្រតិបត្តិ មជ្ឈមណ្ឌលសកលសម្រាប់អភិបាលកិច្ចល្អក្នុងការត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់ បានថ្លែងថា ក្រុមហ៊ុនថ្នាំជក់បានទទួលស្គាល់ច្បាស់ថា ការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់ដែលនាំឱ្យតម្លៃបារីឡើងថ្លៃគឺមានប្រសិទ្ធភាពកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ ដូចនេះក្រុមហ៊ុនថ្នាំជក់បានប្រើប្រាស់គ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីរារាំងការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់។
លោកស្រីបន្តថា ល្បិចកលរបស់ពួកគេ គឺផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិតដែលថា ដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់ប៉ះពាល់ដល់អ្នកជក់បារីដែលមានប្រាក់ចំណូលទាប និងនាំទៅរកការគេចពន្ធ។
លោកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖ «ប្រទេសជាច្រើនលើពិភពលោកបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា ការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់គឺជាគោលនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះសម្រាប់រដ្ឋាភិបាល។ ឈ្នះទី ១ គឺរដ្ឋាភិបាលនឹងទទួលបានប្រាក់ចំណូលពន្ធបន្ថែម។ រីឯឈ្នះទៅ ២ គឺវិធានការនេះល្អ សម្រាប់សុខភាពសាធារណៈ ព្រោះអ្នកជក់បារីជក់តិចជាងមុន ឬឈប់ជក់តែម្តង ខណៈយុវជនមិនអាចទិញបារីបាន»។
លោក សែ សុឃន អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជាបានថ្លែងថា វិធានការកាត់បន្ថយផលិតផលថ្នាំជក់នេះ គឺមានកត្តាច្រើន ដែលគោលដៅរបស់រដ្ឋាភិបាលគឺមានផែនការដំឡើងពន្ធនេះ ជាផែនការស្នួលរួមជាមួយនឹងវិធានការអប់រំ គ្រាន់តែថា ការធ្វើគោលនយោបាយពន្ធ គឺត្រូវថ្លឹងថ្លែងទៅលើប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តឱ្យស្របទៅនឹងគោលនយោបាយជាតិ។
ក្នុងដំណាក់កាលនេះ ការដំឡើងពន្ធមិនអាចធ្វើឡើងឱ្យហួសពីសមត្ថភាពបាននោះទេ ព្រោះការដំឡើងពន្ធឱ្យខ្ពស់ គឺអាចនឹងបរាជ័យ ហើយលិចចេញជាបាតុភាពគ្រោះថ្នាក់ថ្មី ដែលបង្កឱ្យកើតមានបទល្មើសផ្សេងៗ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «រដ្ឋ គឺត្រូវការលុយ តែហេតុអ្វីមិនព្រមដំឡើងពន្ធលើផលិតផលនេះ? តែវាមិនប្រាកដថាអ៊ីចឹងទេ ព្រោះអ្វីៗ វាមិនប្រាកដថា មានប្រសិទ្ធភាពតាមការរំពឹងនោះទេ។ ដំឡើងពន្ធរឹតតែខ្ពស់ប្រឈមមុខនឹងអំពើល្មើស មិនត្រឹមតែមានការរត់ពន្ធខុសច្បាប់ទេគឺមានទំនិញក្លែងក្លាយ។ ប្រសិនជាវិធានការ និងគោលនយោបាយយើងធ្វើមិនស្រួល វាជំរុញឱ្យមានអំពើល្មើសចេញមកច្រើនប្រភព ស្របពេលប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តច្បាប់នៅមានកម្រិត»។
ជាមួយនឹងការបកស្រាយបែបនេះ លោក សែ សុឃន ក៏បានអះអាងដែរថា តាមផែនការរបស់រដ្ឋាភិបាល គឺមិនអាចដំឡើងពន្ធភ្លាមឱ្យដល់ ៧៥ ភាគរយដូចអ្វីដែលបានលើកឡើងនោះទេ។ លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលគឺមានផែនការច្បាស់លាស់រួចហើយ ក្នុងការដំឡើងពន្ធទៅលើផលិតផលថ្នាំជក់នេះ ដោយអាស្រ័យទៅលើស្ថានភាព និងបរិបទនៃការរីកចម្រើនរបស់ប្រទេស។
គួរបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្នពន្ធថ្នាំជក់នៅប្រទេសកម្ពុជានៅមានអត្រា ២៥% នៃតម្លៃលក់រាយ សម្រាប់បារីផលិតក្នុងស្រុក និង ៣១% សម្រាប់បារីនាំចូល ដែលអត្រានេះ នៅមានកម្រិតទាបនៅឡើយបើធៀបជាមួយអត្រាពន្ធថ្នាំជក់នៃប្រទេសអាស៊ានផ្សេងៗទៀត។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការចលនាដើម្បីសុខភាពកម្ពុជា៕