ភ្នំពេញៈ ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់បានចេញប្រកាសស្តីពីការកម្រិតនៃសភាពគ្រោះថ្នាក់ ការចេញវិធានការបញ្ចៀសគ្រោះថ្នាក់ និងនីតិវិធីនៃការគ្រប់គ្រងសំណង់ដែលមានសភាពគ្រោះថ្នាក់ក្នុងគោលបំណង ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាព សន្តិសុខ និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈដោយប្រកាសនេះមានវិសាលភាពអនុវត្តចំពោះសំណង់គ្រប់ប្រភេទ លើកលែងតែប្រភេទសំណង់ដែលមានកំណត់នៅក្នុងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តដោយឡែក។
ប្រកាសដែលមាន ៦ ជំពូក និង ២៣ មាត្រា នេះត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយលោក ជា សុផារ៉ា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី ១ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២២។
ប្រកាសនេះបានកំណត់អំពីកម្រិតនៃសភាពគ្រោះថ្នាក់ ការចេញវិធានការបញ្ចៀសគ្រោះថ្នាក់ និងនីតិវិធីនៃការគ្រប់គ្រងសំណង់ដែលមានសភាពគ្រោះថ្នាក់ក្នុងគោលបំណងដើម្បីធានាសុវត្ថិភាព សន្តិសុខ និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ការបង្ការគ្រោះថ្នាក់ដល់សំណង់ជិតខាងដល់អាយុជីវិត រាងកាយ សុខភាពរបស់អ្នកប្រើប្រាស់សំណង់ អ្នកជិតខាង និងសាធារណជន។
ប្រកាសនេះក៏មានគោលដៅ ដើម្បីបង្កើនការទទួលខុសត្រូវរបស់ម្ចាស់សំណង់អ្នកគ្រប់គ្រងសំណង់ អ្នកជួលសំណង់ និងអ្នកប្រើប្រាស់សំណង់ ចំពោះគ្រោះថ្នាក់ដែលអាចកើតឡើងជាយថាហេតុ ហើយថែមទាំងបង្កើនប្រសិទ្ធភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងសំណង់ដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផងដែរ។
ប្រកាសថ្មីនេះថែមទាំងបានធ្វើការបែងចែកសភាពគ្រោះថ្នាក់របស់សំណង់ជា ២ ប្រភេទដោយរួមមាន ប្រភេទគ្រោះថ្នាក់អាចកើតឡើងភ្លាមៗ និងប្រភេទគ្រោះថ្នាក់មិនអាចកើតឡើងភ្លាមៗ ដែលការចាត់ចំណាត់ថ្នាក់កម្រិតសភាពគ្រោះថ្នាក់របស់សំណង់ ត្រូវអនុវត្តតាមបទប្បញ្ញត្តិបច្ចេកទេសសំណង់ និងគោលការណ៍ណែនាំរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។ ប្រកាសបន្តថា៖ «ក្នុងករណីអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចទទួលបានបណ្តឹង ឬព័ត៌មានអំពីសំណង់ដែលមានសភាពគ្រោះថ្នាក់ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចត្រូវសម្រេចធ្វើការត្រួតពិនិត្យគុណភាព និងសុវត្ថិភាពសំណង់នោះ»។ លើសពីនេះ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចត្រូវចាត់តាំងមន្ត្រីត្រួតពិនិត្យគុណភាព និងសុវត្ថិភាពសំណង់ដើម្បីចុះត្រួតពិនិត្យ វាយតម្លៃ និងធ្វើការសន្និដ្ឋានអំពីការចាត់ថ្នាក់កម្រិតសភាពគ្រោះថ្នាក់របស់សំណង់ជាបន្ទាន់ក្នុងករណីពិនិត្យឃើញថា គ្រោះថ្នាក់អាចកើតឡើងភ្លាមៗ។ បន្ថែមពីនេះ «មន្ត្រីត្រួតពិនិត្យគុណភាព និងសុវត្ថិភាពសំណង់ ត្រូវរាយការណ៍ជូនអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធជាបន្ទាន់ តាមគ្រប់មធ្យោបាយដែលអាចធ្វើទៅបាន»។
របាយការណ៍ស្តីពីការត្រួតពិនិត្យគុណភាព និងសុវត្ថិភាពសំណង់ត្រូវដាក់ជូនអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច តាមរយៈប្រធានអង្គភាពមានសមត្ថកិច្ច ក្នុងរយៈពេលគិតចាប់ពីថ្ងៃសម្រេចធ្វើការត្រួតពិនិត្យគុណភាព និងសុវត្ថិភាពសំណង់ចន្លោះពី ៣ ថ្ងៃ ដល់ ១០ ថ្ងៃយ៉ាងយូរ អាស្រ័យទៅលើសំណង់ដែលទទួលបានលិខិតអនុញ្ញាតសាងសង់។ នេះបើតាមប្រកាសរបស់ក្រសួង។
ប្រកាសដដែលបានបញ្ជាក់ថា៖ «ក្នុងករណីចាំបាច់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចតម្រូវម្ចាស់សំណង់ឱ្យផ្តល់របាយការណ៍ស្តីពីការត្រួតពិនិត្យ គុណភាព និងសុវត្ថិភាពសំណង់ចេញដោយអ្នកត្រួតពិនិត្យ និងបញ្ជាក់សំណង់របស់វិស័យឯកជន ដោយរាល់ការចំណាយជាបន្ទុករបស់ម្ចាស់សំណង់។ រាល់ការចំណាយលើសេវាត្រួតពិនិត្យ និងបញ្ជាក់សំណង់របស់វិស័យឯកជនសម្រាប់ចំណែករួមនៃអគារ សហកម្មសិទ្ធិ ឬបុរី ជាបន្ទុករួមគ្នារបស់ម្ចាស់នៃចំណែកឯកជន ឬកម្មសិទ្ធិករទាំងអស់»។
លោក ជា សុផារ៉ា បានប្បញ្ញត្តិក្នុងប្រកាសនោះថា ក្នុងករណីគ្រោះថ្នាក់អាចកើតឡើងភ្លាមៗ អភិបាលនៃគណៈអភិបាលរាជធានី ខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ ត្រូវជូនដំណឹងទៅម្ចាស់សំណង់ អ្នកគ្រប់គ្រងសំណង់ អ្នកជួលសំណង់ និងឬអ្នកកំពុងស្ថិតនៅក្នុងទីតាំងសំណង់ជាបន្ទាន់តាមគ្រប់មធ្យោបាយដែលអាចធ្វើទៅបានអំពីវិធានការបញ្ចៀសគ្រោះថ្នាក់។
លោកក៏បានបញ្ញត្តិទៀតថា៖ «វិធានការបញ្ចៀសគ្រោះថ្នាក់ដែលអាចកើតឡើងភ្លាមៗមានជាអាទិ៍ត្រូវជម្លៀសមនុស្សចេញពីសំណង់ដែលមានសភាពគ្រោះថ្នាក់។ ត្រូវកំណត់អត្តសញ្ញាណសំណង់ជិតខាងដែលអាចរងផលប៉ះពាល់ និងជម្លៀសមនុស្សចេញពីសំណង់ទាំងនោះ ដោយការហ៊ុមព័ទ្ធ ហាមចូល ហាមប្រើប្រាស់ និងហាមអ្នកគ្មានភារកិច្ចចេញចូល»។
លើសពីនេះ ត្រូវរុះរើសំណង់ ឬផ្នែកណាមួយនៃសំណង់ដែលអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ ដោយការកំណត់បរិវេណសុវត្ថិភាព និងបិទផ្សាយជាសាធារណៈនូវលិខិតជូនដំណឹងអំពីវិធានការបញ្ចៀសគ្រោះថ្នាក់នៅទីតាំងសំណង់។
ប្រកាសថ្មីនេះក៏បានបើកសិទ្ធិឱ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ធ្វើការរុះរើសំណង់ដែលមានសភាពគ្រោះថ្នាក់ក្នុងករណីដែលម្ចាស់សំណង់មិនអនុវត្តតាមផងដែរ ហើយរាល់ការចំណាយ និងការខាតបង់ គឺជាបន្ទុករបស់ម្ចាស់សំណង់។
លោក សុខ គីន ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើកម្ពុជាសាទររាល់អ្វីដែលក្រសួងរៀបចំដែនដីបានដាក់ចេញ ដើម្បីជាវិធានការក្នុងការធានាសុវត្ថិភាព និងសណ្តាប់ធ្នាប់ដែលមានកំណត់ដូចប្រកាសថ្មីនេះ និងច្បាប់នានាដែលមានកន្លងមក។ ប៉ុន្តែទន្ទឹមនឹងការដាក់ចេញវិធានការ និងច្បាប់នេះលោកមើលឃើញថា ការអនុវត្តគឺហាក់នៅមានភាពខ្វះចន្លោះដែលទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកបន្ថែមទៀត ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យការអនុវត្តច្បាប់ទាំងនេះមានប្រសិទ្ធភាព។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ទាក់ទងនឹងច្បាប់ទាំងអស់នេះភាគច្រើន គឺមិនបានជំរុញឱ្យភាគីមានការអនុវត្តនោះទេ ដែលនេះគឺជាចំណុចនៃការព្រួយបារម្ភ។ បញ្ហាទាំងនេះខ្ញុំមិនហ៊ានថាមានអំពើពុករលួយនោះទេគ្រាន់តែថា បើមានបញ្ហាគឺច្បាស់ជាមានភាពមិនប្រក្រតីអ្វីមួយនៅក្នុងហ្នឹងហើយព្រោះក្រុមហ៊ុនខ្លះមានអ្នកមានឥទ្ធិពលមានអំណាចនៅពីក្រោយហើយក្រុមហ៊ុនខ្លះ មានអ្នកកាងនៅពីក្រោយដែលបណ្តោយឱ្យក្រុមហ៊ុនបរទេស ឬក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុងមួយចំនួនអាចសាងសង់បាន បើទោះជាគ្មានច្បាប់»។
គិតពីឆ្នាំ ២០២០ មកដល់ឆ្នាំ ២០២១ គឺមានក្រុមហ៊ុនដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងគឺមានជាង ៣ ០០០ ក្រុមហ៊ុន ប៉ុន្តែជាក់ស្តែងក្រុមហ៊ុនទាំងនេះមានសុពលភាព ឬអនុវត្តបានត្រឹមត្រូវតែជាង ១ ០០០ ក្រុមហ៊ុនប៉ុណ្ណោះ ខណៈពាក់កណ្តាលទៀតបានអនុវត្តដោយមិនត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។ នេះបើតាមលោក សុខ គីន អះអាង៕