ភ្នំពេញៈ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងបរិស្ថានអះអាងថា ជ្រូកពោន ឬជ្រូកព្រុលដែលស្ថិតក្នុងបញ្ជីក្រហម IUCN ជាប្រភេទសត្វងាយរងគ្រោះនៅលើពិភពលោក កំពុងបន្តមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែមិនមានការសិក្សាលម្អិតអំពីចំនួនសត្វនេះឡើយ។
សត្វនេះមាននៅតាមតំបន់ព្រៃធម្មជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសនៅភាគនិរតី ភាគឦសាន និងភាគខាងជើងប្រទេស។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន ថ្លែងប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នៅថ្ងៃទី ៥ ខែកុម្ភៈ ថា ជ្រូកពោន ឬជ្រូកព្រុលដែលជាប្រភេទសត្វក្នុងក្រុមមានដោយកម្រស្ថិតក្នុងបញ្ជីក្រហម IUCN ដែលជាប្រភេទងាយរងគ្រោះបន្តមានវត្តមាននៅកម្ពុជាជាមួយប្រភេទសត្វកម្រផ្សេងៗទៀតដូចជា៖ សត្វដំរី ខ្ទីង ទន្សោង ឈ្លូសយក្ស ខ្លារខិន ខ្លាពពកជា ដើម។
លោករដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថានបញ្ជាក់ថា៖ «មិនមានការសិក្សាឱ្យបានលម្អិត អំពីចំនួនសត្វជ្រូកពោន នៅលើពិភពលោក និងនៅកម្ពុជានោះទេតែអ្វីដែលកត់សម្គាល់ជ្រូកពោនមាននៅតាមតំបន់ព្រៃធម្មជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ពិសេសនៅភាគនិរតី ភាគឦសាន និងភាគខាងជើងប្រទេសកម្ពុជា។ របាយការណ៍ប្រជាសាស្ត្ររបស់សត្វជ្រូកពោន ក៏មានផងដែរនៅប្រទេសចិន កម្ពុជា មីយ៉ាន់ម៉ា វៀតណាម និងកោះស៊ូមាត្រាប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី» ។
លោកបានបន្តថា ជ្រូកពោនបច្ចុប្បន្នកំពុងរងគ្រោះ ដោយសារតែការបរបាញ់ ការដាក់អន្ទាក់ ដើម្បីយកសាច់ និងយកសំណាក ធ្វើ អាជីវកម្ម ដោយសារតែពលរដ្ឋមួយចំនួនមានជំនឿថា ខ្លាញ់ជ្រូកពោនអាចយកទៅធ្វើថ្នាំបុរាណជាដើម។
លោកបានថ្លែងបន្តថា៖ «សូមចូលរួមទាំងអស់គ្នាដើម្បីបញ្ឈប់ការបរិភោគសាច់សត្វព្រៃ ការប្រើប្រាស់ផលិតផលពីសត្វព្រៃ ការជួញដូរសត្វព្រៃដែលសុទ្ធសឹង អាចបង្កហានិភ័យខ្ពស់ដល់សុខភាពមនុស្ស ហើយងាកមកចូលរួមការពារ និងថែរក្សាធនធានធម្មជាតិរបស់កម្ពុជាឱ្យនៅស្ថិតស្ថេរសម្រាប់អនាគតយើង និងកូនចៅយើងទាំងអស់»។
លោកបន្ថែមថា សត្វជ្រូកប្រភេទនេះត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិរបស់កម្ពុជាតាមរយៈម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិ ដែលនេះជាមោទនភាពរបស់កម្ពុជា និងស័ក្តិសមដែលពិភពលោកទទួលស្គាល់ថា ជាប្រទេសដែលសម្បូរដោយធនធានជីវចម្រុះ។ ដោយសារតែកម្ពុជាមានសុខសន្តិភាពពេញលេញកម្ពុជាមានឱកាសគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីគិតគូរ និងរៀបចំផែនការសកម្មភាពផ្សេងៗបន្ថែមទៀតក្នុងការការពារ និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ ដែលកម្ពុជាកំពុងមាន។
បច្ចុប្បន្ននេះ ស្ថានភាពនៃការការពារ និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិមានភាពល្អប្រសើរ ព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃត្រូវបានការពារ។ សត្វព្រៃកម្រៗមួយចំនួនបន្តមានវត្តមាន និងខ្លះទៀតមានស្ថិរភាព និងខ្លះមានការកើនឡើង និងខ្លះទៀតនៅតែបន្តថយចុះនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិកម្ពុជា។
យោងតាមការសិក្សារបស់អ្នកជំនាញបានឱ្យដឹងថា ជ្រូកពោនមានប្រវែងក្បាលដងខ្លួនពី ៦៥០-១០៤០ មិល្លីម៉ែត្រ ទម្ងន់ពី ៧-១៤ គីឡូក្រាម កន្ទុយមានប្រវែងចន្លោះពី ១២០-១៧០ មិល្លីម៉ែត្រ ជើងក្រោយ ១១៥-១៣៤ មិល្លីម៉ែត្រ។ វាជាសត្វដែលមានមាឌធំ ជើងធំៗ និងមានក្រចកមាំកោងវែងពណ៌ស ច្រមុះរាងទ្រវែងដូចសត្វជ្រូក។
ជាទូទៅវាមានសម្បុរលឿងខ្ចី ប្រផេះ ឬខ្មៅ ដែលប្រែប្រួលទៅតាមរដូវកាល ផ្នែកលើខ្នងមានពណ៌ក្រមៅជាងផ្នែកខាងក្រោម។ នៅលើក្បាលមានឆ្នូតពណ៌ចេញពីត្រចៀកកាត់តាមភ្នែករហូតដល់ចុងច្រមុះ និងមានឆ្នូតខ្មៅនៅសងខាងភ្នែកដល់ត្រចៀក បន្ទាប់មកមានឆ្នូតសកាត់តាមថ្ពាល់ផ្នែកខាងលើ។ ទ្រូង និងត្រចៀកមានពណ៌ស។
ចំណែកលក្ខណៈជីវសាស្ត្រ ជ្រូកពោនជាសត្វរស់នៅតែនៅលើដីតាមរូង ឬក្រហែងថ្ម និងរកស៊ីនៅពេលយប់។ សត្វជ្រូកពោន មិនសូវពូកែភ្នែក និងត្រចៀកទេ វាប្រើច្រមុះហិតក្លិនច្រើនជាង។ ការរកចំណី ចាប់ផ្តើមចេញនៅពេលព្រលប់ ដែលអាហាររបស់វា គឺមើមរុក្ខជាតិ ឫសឈើ ជន្លេន សត្វល្អិត និងសត្វតូច។ វាអាចមានកូនពី ២ ទៅ ៣ ក្បាល។
លោក សុខ វិជ្ជា អ្នកស្រាវជ្រាវជីវៈចម្រុះនៅកម្ពុជាថ្លែងនៅថ្ងៃទី ៦ ខែកុម្ភៈថា លោកមិនធ្លាប់បានស្រាវជ្រាវអំពីប្រភេទសត្វជ្រូកពោន ឬជ្រូកព្រុលនេះទេ ប៉ុន្តែបើមើលតាមការបង្ហាញរបស់ក្រសួងបរិស្ថានអាចបញ្ជាក់បានថា សត្វជ្រូកពោន ឬជ្រូកព្រុលនេះ គឺជាអម្បូរសត្វជ្រូកព្រៃ គ្រាន់តែដាក់ឈ្មោះផ្សេងគ្នា។
លោកថ្លែងថា៖ «គេអាចកំណត់អត្តសញ្ញាណ ឈ្មោះវាប្រើឈ្មោះថ្មីឱ្យខុសប្រភេទគ្នា ព្រោះជ្រូកព្រៃវាមានច្រើនប្រភេទ។សត្វក៏ដោយ រុក្ខជាតិក៏ដោយវាមានអម្បូរ មានប្រភេទរបស់វា អត់អាចកើតមកមានតែមួយប្រភេទទេនៅលើពិភពលោក បានន័យថា វាមានច្រើនប្រភេទ។ ឧបមាដូចក្ងោកអ៊ីចឹង វាមិនមែនមានតែក្ងោកខ្មែរយើងទេ មានក្ងោកឥណ្ឌា ក្ងោកស ក្ងោកអី ផ្សេងទៀតអ៊ីចឹងជ្រូកក៏ដូចគ្នា» ។
លោកវិជ្ជាបានឱ្យដឹងទៀតថា ជ្រូកដែលជាប្រភេទសត្វកម្រនេះ ប្រសិនបើមាននៅតែកម្ពុជានោះវាអាចមានហានិភ័យផុតពូជទៅថ្ងៃអនាគតដោយការដាក់អន្ទាក់ ឬបរបាញ់ ប៉ុន្តែបើវាមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់អាស៊ានដែរនោះ វានឹងអាចមានវត្តមានបន្តបានយូរអង្វែងទៀតទៅតាមលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រដែលវារស់នៅ។
លោកថ្លែងថា៖ «បើវាមាននៅក្នុងប្រទេសដទៃដែរ យើងអាចកំណត់បានថាស្ថានភាពអភិរក្សរបស់វា ប្រសិនបើវាជិតផុតពូជក៏ដោយ ប៉ុន្តែវាអត់អាចឈានទៅរកការដាច់ពូជទាំងស្រុងទេ ព្រោះធម្មតាប្រទេសនៅជិតខាងយើងដូចជាម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ីអី គាត់មានឧទ្យានជាតិច្រើនមានតំបន់ការពារច្រើន អ៊ីចឹងវាអត់សូវរងហានិភ័យទេ តែប្រសិនបើវាមានតែប្រទេសយើងអាហ្នឹងវាអាស្រ័យទៅលើការគ្រប់គ្រងអភិរក្សក្នុងស្រុកយើងដែរ»៕
វីដេអូ៖