.jpg)
ផ្សោត ១ ក្បាលចុងក្រោយនៅអន្លង់ឈើទាល។ រូបថត Ean Koemhoun FB
ស្ទឹងត្រែងៈ អាជ្ញាធរ និងប្រជាសហគមន៍នៅតំបន់ព្រះរំកិលនៃស្រុកបុរីអូរស្វាយសែនជ័យ ខេត្តស្ទឹងត្រែង បាននិយាយថា សត្វផ្សោតនៅអន្លង់ឈើទាលកំពុងប្រឈមនឹងការស្លាប់ផុតពូជក្នុងពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ ខណៈស្នាមរបួសនៅផ្នែកកន្ទុយរបស់វា ដែលបណ្ដាលមកពីកំណាត់សរសៃមងរំជាប់កន្ទុយកាលពីជាង ១ ខែមុននេះបានបង្កជាដំបៅ និងធ្លាក់ខ្លួនឈឺស្គមរីងរៃ។
លោក សន ប៉ាន់ មេភូមិអូរស្វាយ និងជាប្រធានក្រុមឆ្មាំទន្លេក្នុងតំបន់អន្លង់ឈើទាលបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នៅថ្ងៃទី ១០ ខែកុម្ភៈថា សត្វផ្សោត ១ ក្បាលចុងក្រោយនោះកំពុងធ្លាក់ខ្លួនឈឺស្គមរីងរៃ ដោយសារដំបៅ ដែលបង្កឡើងពីស្នាមរបួសនៅផ្នែកគល់កន្ទុយរបស់វា ដែលបានរុំជាប់ដោយកំណាត់សរសៃមងកាលពីដើមខែមករាកន្លងទៅនេះ។
លោក ប៉ាន់ ដែលអះអាងថា បានចុះល្បាតឃ្លាំមើលផ្សោតដ៏កម្សត់ ១ ក្បាលចុងក្រោយនោះជារៀងរាល់ថ្ងៃ ចាប់តាំងពីវាបានក្លាយជាផ្សោតឯកោក្នុងតំបន់អន្លង់ឈើទាលនៃអន្តរព្រំប្រទល់ដែនទឹករវាងប្រទេសកម្ពុជា-ឡាវ បាននិយាយថា៖
«កាលពីមុនមានករណីនេះកើតឡើង ផ្សោតដែលមានប្រវែងជាង ២ ម៉ែត្រនោះមានទម្ងន់ប្រមាណ ២០០ គីឡូក្រាម ប៉ុន្តែឥឡូវនេះវាស្គមខ្លាំងណាស់ គឺនៅសល់ប្រមាណ ១០០ គីឡូក្រាម ឬស្រាលជាងនេះ និងមានដំបៅនៅផ្នែកកន្ទុយផងដែរ»។
បើតាមលោក ប៉ាន់ កម្លាំងពាក់ព័ន្ធបានប្រឹងប្រែងរកមធ្យោបាយ ដើម្បីកាត់កំណាត់មងដែលជាប់កន្ទុយផ្សោតនោះដែរ ប៉ុន្តែពុំអាចជួយបាន ព្រោះគ្មានឧបករណ៍ និងបច្ចេកទេសគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការដងចាប់វា។ យោងតាមស្ថានភាពជាក់ស្ដែងនាពេលបច្ចុប្បន្ន ផ្សោត ១ ក្បាលនោះនឹងអាចស្លាប់នៅក្នុងពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ ប្រសិនបើគ្មានការជួយសង្គ្រោះពីក្រុមមន្ត្រីជំនាញថ្នាក់ជាតិ និងអន្តរជាតិទេនោះ។
ចំណែក លោក ផយ វណ្ណា សមាជិកសហគមន៍អេកូទេសចរណ៍ផ្សោតព្រះរំកិលបាននិយាយថាការធ្លាក់ខ្លួនឈឺស្គមរីងរៃរបស់សត្វផ្សោត ១ ក្បាលចុងក្រោយនៃអន្លង់ឈើទាលនេះគឺដោយសារកំណាត់សរសៃមងរុំជាប់កន្ទុយ មិនអាចហែលចាប់ចំណីបាន និងថែមទាំងមានដំបៅជាប់ខ្លួនទៀត។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «បច្ចុប្បន្ន ផ្សោតនោះបានហែលបង្ហាញខ្លួននៅលើផ្ទៃទឹកក្នុងសភាពកម្សត់ឯកាតែម្នាក់ឯង ហើយយូរៗម្ដង វាបានបញ្ចេញសំឡេងគួរឱ្យសង្វេគ ដែលស្ដាប់ទៅហាក់ដូចជាកំពុងចង់ប្រាប់យើងឱ្យជួយរកមធ្យោបាយសង្គ្រោះវាពីភាពឈឺចាប់ទាំងនេះ»។
លោក ផយ វណ្ណា ដែលពឹងផ្អែកលើទូកទេសចរណ៍តូចមួយសម្រាប់ដឹកភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិទស្សនាសត្វផ្សោតតាមដងទន្លេមេគង្គក្នុងតំបន់រមណីយដ្ឋានអេកូទេសចរណ៍ព្រះរំកិលក្នុងភូមិសាស្ត្រ ស្រុកបុរីអូរស្វាយសែនជ័យបានថ្លែងថា នៅតំបន់អន្លង់ឈើទាលនាបច្ចុប្បន្នសត្វផ្សោតនៅសល់តែមួយក្បាលនេះទេដែលជាចំណីចក្ខុសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរ ដែលមកពីតាមបណ្ដារាជធានី ខេត្ត ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «បើសិនជាបាត់បង់សត្វផ្សោត ១ ក្បាលនេះទៀតនោះពិតជាសោកស្ដាយណាស់»។
ជាមួយគ្នានេះ លោក វណ្ណា បានអំពាវនាវដល់គ្រប់ស្ថាប័ន និងអង្គភាពពាក់ព័ន្ធ ទាំងថ្នាក់ជាតិ និងអន្តរជាតិ ជួយរកមធ្យោបាយដើម្បីសង្គ្រោះសត្វផ្សោតនេះ។
ជុំវិញករណីនេះ លោក ស្រី សមវិចិត្រ នាយខណ្ឌរដ្ឋបាលជលផលខេត្តស្ទឹងត្រែងបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា ដោយសារកត្តាភូមិសាស្ត្រ និងវ័យរបស់សត្វផ្សោត ១ ក្បាលនោះបានធ្វើឱ្យក្រុមការងាររបស់លោក និងក្រុមការងារមកពីអង្គការ WWF-Cambodia ដែលជាដៃគូ មិនអាចធ្វើសកម្មភាពណាមួយដោយអត្តនោម័តិបានទេ ព្រោះទីតាំងភូមិសាស្ត្រនៃដងទន្លេមេគង្គ ដែលផ្សោតនោះរស់នៅ គឺស្ថិតក្នុងតំបន់អន្តរព្រំដែនទឹករវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសឡាវ។
លោក សមវិចិត្រ បានថ្លែងថា៖ «សត្វផ្សោតទន្លេមេគង្គក្នុងតំបន់អន្លង់ឈើទាល មិនមែនជាទ្រព្យសម្បត្តិអច្ឆរិយរបស់កម្ពុជាយើងតែម្នាក់នោះទេ តែវាក៏ជាទ្រព្យសម្បត្តិអច្ឆរិយរបស់ប្រទេសឡាវផងដែរ ដូច្នេះយើងមិនអាចធ្វើអ្វីអត្តនោម័ត ដោយគ្មានការយល់ព្រមពីភាគីឡាវនោះទេ។ ម្យ៉ាងទៀត ផ្សោតនោះមានវ័យចាស់ជរាទៅហើយ»។
បើតាមលោក សមវិចិត្រ បន្ទាប់ពីមានករណីប្រទះឃើញសត្វផ្សោតមួយក្បាលចុងក្រោយនៅតំបន់អន្លង់ឈើទាលបានរងរបួស ដោយមានកំណាត់មងរុំជាប់កន្ទុយនោះ លោកបានរាយការណ៍ប្រាប់ទៅក្រុមជំនាញការថ្នាក់ជាតិនៃរដ្ឋបាលជលផល ព្រមទាំងអង្គការ WWF-Cambodia ដែលជាដៃគូ ដើម្បីរកមធ្យោបាយជួយដល់សត្វផ្សោតនោះ។ បន្ទាប់មក ក្រុមជំនាញការជាតិ និងអន្តរជាតិបានណែនាំឱ្យក្រុមការងាររបស់លោកធ្វើការតាមឃ្លាំមើលសត្វផ្សោតនោះ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដើម្បីការពារវា ពីការយាយីពីក្រុមអ្នកនេសាទអនាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែមិនអនុញ្ញាតឱ្យដងចាប់វា ដើម្បីកាត់កំណាត់មងដែលរុំជាប់កន្ទុយរបស់វានោះទេ ព្រោះអាចបណ្ដាលឱ្យវាស្លាប់បាន។
ចំណែកលោក អ៊ុក វិបុល ប្រធាននាយកដ្ឋានអភិរក្សធនធានជលផលនៃអគ្គនាយកដ្ឋានរដ្ឋបាលជលផលបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា យោងតាមបទពិសោធដែលលោកនឹងក្រុមការងារបច្ចេកទេសធ្លាប់បានចូលរួមក្នុងសកម្មភាពសង្គ្រោះសត្វផ្សោតសមុទ្រ ដែលរងរបួសដោយករណីជាប់មងអ្នកនេសាទនាពេលកន្លងមក គឺមានភាគរយតិចតួចបំផុត ដែលនៅមានជីវិត ក្រោយការសង្គ្រោះបានមួយរយៈខ្លី។
លោកបានបន្តថា ការសង្គ្រោះសត្វផ្សោតដែលមានស្ថានភាពដូចជាផ្សោតទន្លេមេគង្គ ១ ក្បាលនោះគឺទាមទារនូវឧបករណ៍សម្ភារ និង បច្ចេកទេសខ្ពស់ ដើម្បីដង ឬកៀរចាប់វា។ ក្នុងករណីស្ថានភាពបាតទន្លេមានថ្មប៉ប្រះទឹកច្រើន គឺចាំបាច់ត្រូវប្រើថ្នាំសណ្ដំ ដើម្បីបាញ់ទៅលើខ្លួនវា នៅពេលដែលវាបង្ហាញខ្លួននៅលើផ្ទៃទឹក ប៉ុន្តែវិធីទាំងនេះ គឺមានគ្រោះថ្នាក់បំផុតដល់សត្វផ្សោតរងគ្រោះនោះ។
លោកថា៖ «មានកត្តាសំខាន់ៗ ៤ យ៉ាងរួមមាន កត្តាភូមិសាស្ត្រ នយោបាយ បរិស្ថាន និងកត្តាធម្មជាតិ ដែលយើងមិនអាចជួយរំដោះកំណាត់មងចេញពីផ្សោតដ៏កម្សត់នោះបាន»។
លោកបានពន្យល់ថា ផ្សោតទន្លេមេគង្គ ១ ក្បាលនោះជាអម្បូរផ្សោត ដែលរស់នៅដាច់ស្រយាលពីគេក្នុងអន្លង់ឈើទាល ដែលស្ថិតជាប់តំបន់អន្តរព្រំដែនទឹករវាងប្រទេសកម្ពុជា និង ឡាវ។ វាត្រូវបានភាគីឡាវ ចាត់ទុកជាទ្រព្យសម្បត្តិអច្ឆរិយរបស់ជាតិ ដូចជាកម្ពុជាដែរ បើទោះជាប្រទេសឡាវមកទល់ពេលនេះនៅមិនទាន់មានច្បាប់ជលផលក៏ដោយ។ ដោយសារគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទំនប់វារីអគ្គិសនីជាប់តំបន់ល្បាក់ខោននៅផ្នែកខាងលើនៃដងទន្លេមេគង្គក្នុងប្រទេសឡាវបានធ្វើឱ្យមានការប្រែប្រួលយ៉ាងខ្លាំងនៃបរិស្ថានទឹក និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីនៃអាងទន្លេមេគង្គផ្នែកខាងក្រោម ពិសេសក្នុងតំបន់អន្លង់ផ្សោតឈើទាល។ ផ្សោតនោះជាផ្សោតឈ្មោល ដែលមានលេខកូដសម្គាល់ ៣៥ និងមានអាយុប្រមាណ ២៥ ឆ្នាំ ដែលជាទូទៅសត្វផ្សោតភាគច្រើនស្លាប់ក្នុងអាយុត្រឹម ៣០ ឆ្នាំ។
លោកថា៖ «ជារួមយើងបានដឹងពីដំណើរនៃការបាត់បង់ផុតពូជផ្សោតក្នុងតំបន់អន្លង់ឈើទាលនោះតាំងពីឆ្នាំ ២០១៨ មក បន្ទាប់ពីមានការស្លាប់បាត់បង់ជាបន្តបន្ទាប់ ដោយសារករណីជាប់មងប្រជានេសាទហើយការសិក្សាស្រាវជ្រាវក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ យើងរកឃើញសល់ត្រឹម ៣ ក្បាលប៉ុណ្ណោះ ហើយនៅឆ្នាំ ២០២១ នៅសល់តែ ១ ក្បាលនេះ»។ បច្ចុប្បន្ន សត្វផ្សោតទន្លេមេគង្គក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានចំនួន ៨៩ ក្បាល ដែលចំនួននេះមិនរាប់បញ្ចូលនូវចំនួនផ្សោតដែលទើបកើតថ្មីនោះទេ។ ពួកវាកំពុងរស់នៅតាមអន្លង់មួយចំនួនចាប់ពីអន្លង់កាំពីក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តក្រចេះដល់អន្លង់ឈើទាលនៃភូមិសាស្ត្រខេត្តស្ទឹងត្រែង៕
វីដេអូ៖
