ភ្នំពេញៈ ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីព្រៃឈើ ជលផល និងច្បាប់តំបន់ការពារធម្មជាតិអាចនឹងរួចរាល់នៅដើមខែមេសា ដើម្បីឱ្យអ្នកបច្ចេកទេសពិនិត្យជាចុងក្រោយ មុននឹងដាក់ឱ្យមានការជួបប្រជុំរវាងប្រធានស្ថាប័នទាំង ៣ ក្រោមការសម្របសម្រួលរបស់លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ។ នេះបើតាមការឱ្យដឹងពីលោក ង៉ាន់ ចំរើន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ និងជាប្រធានលេខាធិការដ្ឋាននៃគណៈកម្មាធិការជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ (គ.ជ.អ.ប) ។
លោក ង៉ាន់ ចំរើន បានឱ្យដឹងកាលពីថ្ងៃទី ១៥ ខែមីនាថា ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ចំនួន ៣ រួមមានច្បាប់ស្តីពីព្រៃឈើ ច្បាប់ស្តីពីជលផល និងច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិបានបន្តបើកកិច្ចប្រជុំក្រុមការងារបច្ចេកទេសបន្ថែមទៀតកាលពីថ្ងៃទី ១៤ ខែមីនា។ ជាលទ្ធផលក្រុមការងារបានឯកភាពគ្នាទៅលើមាត្រាសំខាន់ៗពាក់ព័ន្ធនឹងការបែងចែកស្ថាប័នទទួលខុសត្រូវ ក្នុងនោះរួមមានទាំងការបើកផ្លូវឱ្យមានការផ្ទេរមុខងារទៅឱ្យរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ ពាក់ព័ន្ធនឹងការគ្រប់គ្រងទាំងជលផល និងព្រៃឈើផងដែរ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា ច្បាប់នេះអាចនឹងធ្វើរួចរាល់នៅត្រីមាសទី ១ ឆ្នាំ ២០២២ នេះ ដើម្បីដាក់ឱ្យមានការពិនិត្យបច្ចេកទេសចុងក្រោយមុននឹងបញ្ជូនទៅសភា។ លោកថ្លែងថា៖ «ច្បាប់នេះអាចនឹងធ្វើរួចរាល់នៅដើមខែមេសា ហើយនឹងរៀបចំឱ្យមានការពិនិត្យចុងក្រោយដោយអ្នកបច្ចេកទេស ឬទីប្រឹក្សាមួយចំនួនមុននឹងដាក់ឱ្យមានការជួបប្រជុំរវាងប្រធានស្ថាប័នទាំង ៣ ក្រោមការសម្របសម្រួលរបស់សម្តេច ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃមុននឹងដាក់ស្នើសុំទៅក្រុមប្រឹក្សាអ្នកច្បាប់ និងអន្តរក្រសួង ឱ្យជួយត្រួតពិនិត្យដើម្បីដាក់ចូលគណៈរដ្ឋមន្ត្រីពិនិត្យអនុម័តចុងក្រោយមុននឹងបញ្ជូនទៅកាន់សភា»។
យោងតាមហ្វេសប៊ុកក្រសួងបរិស្ថាននៅថ្ងៃទី ១៥ ខែមីនា បានឱ្យដឹងថា អង្គប្រជុំបានបន្តពិនិត្យ និងពិភាក្សាលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីជលផល និងបានឯកភាពគ្នាលើមាត្រាមួយចំនួនដូចជា៖
មាត្រា ៣ នៃច្បាប់នេះមានវិសាលភាពអនុវត្តលើធនធានជលផលទាំងអស់ ទាំងប្រភេទជលផលដែលកើតឡើងដោយធម្មជាតិ ទាំងជលផលកែច្នៃ និងទាំងវារីវប្បកម្មនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ព្រមទាំងការធ្វើនេសាទនៅក្រៅដែនយុត្ថាធិការជាតិស្របតាមច្បាប់នៃរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នេរ ឬអនុលោមតាមអនុសញ្ញា ឬលិខិតុបករណ៍អន្ដរជាតិ ឬកិច្ចព្រមព្រៀងដែលព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាភាគី។
មាត្រា ៥ ការគ្រប់គ្រង ការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍធនធានជលផលស្ថិតក្រោមសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទលើកលែងតែការគ្រប់គ្រងការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍធនធានជលផលដែលស្ថិតនៅក្នុងប្រព័ន្ធតំបន់ការពារធម្មជាតិត្រូវស្ថិតក្រោមសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងបរិស្ថានស្របតាមច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ។ រាជរដ្ឋាភិបាលអាចកំណត់អំពីតួនាទីការទទួលខុសត្រូវ និងកិច្ចសហការជាក់លាក់សម្រាប់ក្រសួងស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យជលផល។
មាត្រា ៦ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទមានតួនាទីជាសេនាធិការឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការគ្រប់គ្រង ការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍធនធានជលផលក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន ស្របតាមគោលនយោបាយវិស័យជលផលជាតិ ក្របខ័ណ្ឌផែនការយុទ្ធសាស្ត្រវិស័យជលផល ផែនការគ្រប់គ្រងវិស័យជលផលជាតិ ព្រមទាំងបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់នេះ។ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ត្រូវរៀបចំឱ្យមានអង្គភាពជំនាញទទួលបន្ទុកវិស័យជលផលជាសេនាធិការ។ ការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅរបស់អង្គភាពជំនាញទទួលបន្ទុកវិស័យជលផលនៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ។
មាត្រា ៧ រាជរដ្ឋាភិបាល ឬក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទអាចផ្ទេរមុខងារ និងការទទួលខុសត្រូវជាក់លាក់មួយចំនួនក្នុងការគ្រប់គ្រងការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍធនធានជលផលទៅឱ្យរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ។
ក្រសួងបរិស្ថានបានឱ្យដឹងទៀតថាកិច្ចប្រជុំនេះក៏បានឯកភាពគ្នាបន្តពិនិត្យ និងផ្តល់ធាតុចូលអំពីសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីជលផលនេះតាមអង្គភាពរៀងៗខ្លួនរួចផ្តល់ធាតុចូលមកលេខាធិការដ្ឋាន គ.ជ.អ.ប នៃក្រសួងមហាផ្ទៃមុនថ្ងៃទី ២២ មីនា និងប្រជុំគ្នាម្តងទៀតនៅថ្ងៃទី ២៤ និង ២៥ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០២២ ខាងមុខ។
លោក ប៉ែន បុណ្ណារ៍ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សមាគមអាដហុកធ្លាប់ប្រាប់ភ្នំពេញ-ប៉ុស្តិ៍ថា ច្បាប់នៅក្នុងការធ្វើវិសោធនកម្មទាំងនេះ គឺមានគ្រប់គ្រាន់ហើយ ប៉ុន្តែមិនទាន់បែងចែកតួនាទីបានច្បាស់លាស់។ការដាក់ទោសទណ្ឌ ការកំណត់តួនាទីរបស់ស្ថាប័ននីមួយៗរបស់មន្ត្រីយុត្តិធម៌ គឺគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធ្វើឱ្យច្បាប់មានប្រសិទ្ធភាព។ច្បាប់មានប្រសិទ្ធភាពទៅបាន លុះត្រាតែអ្នកល្មើសត្រូវបានទទួលទោសទៅតាមច្បាប់នោះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «កន្លងមកអ្នកណាធ្វើខុស ធ្វើត្រូវយ៉ាងម៉េច គឺថាដូចជា បង្កើតបានជាប្រព័ន្ធមួយការពារគ្នា អនុវត្តបានតែលើប្រជាពលរដ្ឋទន់ខ្សោយ ហើយបើអនុវត្តលើអ្នកធំបានមួយៗអ៊ីចឹងទៅ។ អ៊ីចឹងវាធ្វើឱ្យភាពអនាធិបតេយ្យនៃការកាប់បំផ្លាញធនធានព្រៃឈើ លុបបឹង ដណ្តើមដីគេ កើតឡើងយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ»។
បើតាមលោក បុណ្ណារ៍ ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ មិនមានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ ប្រសិនបើគ្រប់គ្នាមិនទទួលខុសត្រូវក្នុងការអនុវត្ត ហើយមានការយោគយល់គ្នា និងធ្វើបានតែចំពោះអ្នកទន់ខ្សោយ ។
យ៉ាងណាក្ដី លោក ង៉ាន់ ចំរើន ប្រធានលេខាធិការដ្ឋាន គ.ជ.អ.ប បានគូសបញ្ជាក់ថា ការតម្រូវឱ្យធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់នេះ ដោយសារតែច្បាប់បានផ្តល់សិទ្ធិអំណាចផ្តាច់មុខទៅឱ្យតែក្រសួងថ្នាក់ជាតិ ទាំងករណីបង្ក្រាប និងករណីរៀបចំបណ្តឹងទៅតុលាការ ហេតុនេះទើបធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ ដើម្បីឱ្យរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តច្បាប់បានងាយស្រួល មិនប្រាសចាកពីទិដ្ឋភាពច្បាប់ និងដើម្បីកុំឱ្យសិទ្ធិអំណាចមានតែលើរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ឬរដ្ឋបាលជលផលផ្តាច់មុខ។
លោកថ្លែងថា៖ «ច្បាប់ចាស់កំណត់ថា ច្បាប់ជលផលស្ថាប័នទទួលខុសត្រូវ គឺរដ្ឋបាលជលផល ច្បាប់ព្រៃឈើ ស្ថាប័នទទួលខុសត្រូវ គឺរដ្ឋបាលព្រៃឈើ។ អ៊ីចឹងរាល់មុខងារទាំងអស់គឺក្រោមគាត់សម្រេចទាំងអស់ សូម្បីតែមុខងារពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងឃាត់ចាប់ទាំងស្អីៗរហូតចុងក្រោយបញ្ជូនទៅតុលាការ គឺសមត្ថកិច្ចតែមួយរបស់គាត់ ហើយគ្មានកម្លាំងសមត្ថកិច្ចណាផ្សេងមានសិទ្ធិធ្វើទេ»៕