.jpg)
រូបសំណាកព្រះថោងនាងនាគត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន សម្ពោធ នៅថ្ងៃទី ១៦មេសា។ រូបថត SPM
ព្រះសីហនុៈ រូបសំណាក «ព្រះថោងនាងនាគ» ត្រូវបានអភិសេកជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ១៦ ខែមេសា ជាថ្ងៃចុងក្រោយនៃពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជាតិខ្មែរ ក្រោមអធិបតីភាពលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងភរិយា រួមនឹងមន្ដ្រីរាជការ ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនបានចូលរួម។
រូបសំណាកនេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅរង្វង់មូលព្រះថោងនាងនាគ ស្ថិតនៅភូមិគគីរ ឃុំបិតត្រាំង ស្រុកព្រៃនប់។ រូបសំណាកព្រះថោងតោងស្បៃនាងនាគដ៏ធំសម្បើមនេះ មានកម្ពស់ជាង ២១ ម៉ែត្រ រចនាស្ថាបត្យកម្មដោយកូនខ្មែរ ត្រូវបានសាងសង់ឡើងយ៉ាងហ្មត់ចត់នៅប្រទេសចិន និងបានដឹកមកដល់កំពង់ផែស្វយ័តក្រុងព្រះសីហនុ កាលពីថ្ងៃ ២៥ ខែមីនា ២០២២។ រូបសំណាក “ព្រះថោងនាងនាគ” បានដាក់បែរព្រះភក្ត្រឆ្ពោះទៅសមុទ្រ ដោយសាររឿងព្រេងនៃការកកើតនគរខ្មែរ គឺនាងនាគបានឱ្យព្រះថោង តោងកន្ទុយ ឬស្បៃ ដើម្បីមុជទឹក ហោះទៅកាន់ឋានស្ដេចភុជង្គនាគ ដើម្បីជួបមាតា បិតារបស់ព្រះនាង ហើយនោះ គឺជានិមិត្តរូបនៃការកកើតទឹកដី អរិយធម៌ វប្បធម៌ ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់នគរខ្មែរ គោកធ្លក ដែលគេឃើញមានតរៀងមកក្នុងពិធីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់ខ្មែររហូតដល់សព្វថ្ងៃ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីថ្លែងថា លោកពិតជាមានការកោតសរសើរចំពោះលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជា សុផារ៉ា រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងក្រុមការងារទាំងអស់ ដែលបានរៀបចំរូបសំណាកព្រះថោងតោងស្បៃនាងនាគ នៅខេត្តព្រះសីហនុនាពេលនេះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «រូបសំណាកនេះ ក៏ជាផ្នែកមួយនៃការទាក់ទាញពីសំណាក់ភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិបន្ថែមទៀតនៅលើទឹកដីនៃខេត្តព្រះសីហនុនេះ។ ក្រុងព្រះសីហនុជាក្រុងមួយ ដែលបង្កើតឡើងដោយអតីតព្រះមហាវីរក្សត្រ សម្ដេចព្រះនរោត្តមសីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ដែលក្នុងនោះមានរូបតំណាងព្រះនាមព្រះអង្គនៅរង្វង់មូលតោ ២ ស្រាប់តែម្ដង»។
ទាក់ទងទៅនឹងរូបសំណាកព្រះថោងនាងនាគនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានរំឭកអំពីដើមកំណើតនៃប្រពៃណីព្រះថោងតោងស្បៃនាងនាគ ដែលមានការផ្សារភ្ជាប់នូវអរិយធម៌ វប្បធម៌របស់ខ្មែរយើង ជាពិសេសទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីក្នុងការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ដែលតែងតែមានការផ្សារភ្ជាប់ព្រះថោងនាងនាគជាពិសេសទំនៀមទម្លាប់ប្រុសចូលដណ្ដឹងស្រីដែលកើតមានតាំងពីបុរាណកាលមកម្ល៉េះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ការសាងសង់រូបសំណាកនេះ មិនត្រឹមតែបង្ហាញអំពីអរិយធម៌ វប្បធម៌ដ៏ល្អផូរផង់របស់កម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាបានទាក់ទាញពីសំណាក់ភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិផងដែរ ស្របពេលដែលខេត្តព្រះសីហនុបានកសាងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ផ្លូវចំនួន ៣៧ ខ្សែ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្តសំខាន់ៗជាច្រើនទៀតនោះ»។
បើតាមគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រង និងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជា (គ.អ.ឆ.ក.) បានឱ្យដឹងកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែមេសាថា ខ្សែផ្លូវសរុបក្នុងខេត្ដព្រះសីហនុមានចំនួន ៣៧ ខ្សែ មានប្រវែងសរុប ៨៤,០៦៥ គីឡូម៉ែត្រ ចែកចេញជា ៣ ប្រភេទ គឺប្រភេទទី ១ មហាវិថី មាន ៣ ខ្សែ ប្រភេទទី ២ វិថី មាន ១៥ ខ្សែ និងប្រភេទទី ៣ អនុវិថី មាន ១៩ ខ្សែ។ ក្នុងនោះការងាររៀបចំរង្វង់មូល និងត្រីកោណប្រសព្វមានរង្វង់មូលមហាវិថីឆ្នេររាមមានអង្កត់ផ្ចិត ៩៩ ម៉ែត្រ តម្កល់រូបបដិមាព្រះឧមាមហេសូរ កម្ពស់ ៩ ម៉ែត្រ បល្ល័ង្ក កម្ពស់ ៨,៥ ម៉ែត្រ សរុបកម្ពស់ ១៧,៥ ម៉ែត្រ ស្ថិតនៅទីប្រសព្វគ្នារវាងមហាវិថី ឆ្នេររាម និងមហាវិថីរាម។ រង្វង់មូលមហាវិថីជំទាវម៉ៅ មានអង្កត់ផ្ចិត ៩៩ ម៉ែត្រ តម្កល់រូបបដិមា ព្រះថោងនាងនាគ កម្ពស់ ២១ ម៉ែត្រ បល្ល័ង្កកម្ពស់ ៦,៤៣ ម៉ែត្រ សរុបកម្ពស់ ២៧,៤៣ ម៉ែត្រ ស្ថិតនៅទីប្រសព្វគ្នារវាងមហាវិថីជំទាវម៉ៅ និងមហាវិថីឆ្នេររាម។ រង្វង់មូលសីហរាជមុខ ៣ មានអង្កត់ផ្ចិត ៤៤ ម៉ែត្រ តម្កល់រូបបដិមាសីហរាជមុខ ៣ កម្ពស់ ៩ ម៉ែត្រ បល្ល័ង្កកម្ពស់ ៦,៤៣ ម៉ែត្រ កម្ពស់សរុប ១៥,៤៣ ម៉ែត្រស្ថិតនៅទីប្រសព្វគ្នារវាងវិថីជោត្តញ្ញាណ លេខ ៧០១ នឹងផ្លូវជាតិលេខ ៤។ ត្រីកោណប្រសព្វព្រះស្កន្ទ តម្កល់រូបបដិមាព្រះស្កន្ទ កម្ពស់ ៦,១៨ ម៉ែត្រ បល្ល័ង្កកម្ពស់ ៦,១៨ ម៉ែត្រកម្ពស់សរុប ១២,៣៦ ម៉ែត្រ ស្ថិតនៅទីប្រសព្វគ្នារវាងវិថីតេជោនឹងវិថី ២ ធ្នូ។ កែលម្អរង្វង់មូលកងកេង ស្ថិតនៅទីប្រសព្វគ្នារវាងមហាវិថីរាមនឹងផ្លូវជាតិលេខ ៤។
បើតាម គ.អ.ឆ.ក បដិមាព្រះថោងនាងនាគ គឺស្ថិតក្នុងគម្រោងនៃការស្ថាបនាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវក្រុងចំនួន ៣៧ ខ្សែក្នុងក្រុងព្រះសីហនុដែលត្រូវបានគិតបញ្ចូលនូវរូបចម្លាក់សម្រាប់តម្កល់នៅទីសាធារណៈ ដើម្បីឱ្យទីក្រុងទំនើបនេះ មានព្រលឹងវប្បធម៌ជាតិ និងលើកកម្ពស់ស្នាដៃសិល្បៈខ្មែរបុរាណឱ្យមានភាពស្ថិតស្ថេរគង់វង្សយូរអង្វែង។ ក្នុងនោះមានបដិមាចំនួន ៤ ទីតាំង ត្រូវបានសម្រេចជ្រើសរើសដាក់តម្កល់ រួមមានទី ១ បដិមាព្រះឧមាមហេសូរ ធ្វើពីស្ពាន់ កម្ពស់ ៩ ម៉ែត្រ បានសាងសង់រួច ទី ២ បដិមាសីហរាជមុខ ៣ ធ្វើពីស្ពាន់ កម្ពស់ ៩ ម៉ែត្រ បានសាងសង់រួច ទី ៣ បដិមាព្រះថោង នាងនាគ ធ្វើពីស្ពាន់ កម្ពស់ ២១ ម៉ែត្រ ដែលបានធ្វើពិធីបដិមាភិសេកកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២២ និង ទី ៤ បដិមាព្រះស្កន្ទទ្រង់ក្ងោកធ្វើពីស្ពាន់កម្ពស់ ៩ ម៉ែត្រគ្រោងបញ្ចប់នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២២។
គ.អ.ឆ.ក. បញ្ជាក់ថា ខ្មែរក៏ដូចជាជាតិសាសន៍ដទៃទៀតដែរ គឺមានរឿងព្រេងនិទានអំពីដើមកំណើតទឹកដី និងដើមកំណើតបុព្វការីជនដំបូងបង្អស់របស់ខ្លួន ហើយរឿងព្រេងទាំងនោះមានចារក្នុងសិលាចារឹក កត់ត្រាក្នុងកំណត់ហេតុចិន មាននៅក្នុងឯកសារពង្សាវតារ ឬរបាក្សត្រ ហើយរឿងខ្លះទៀតស្ថិតនៅក្នុងស្មារតីចងចាំរបស់ខ្មែររហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។
ទោះស្ថិតក្នុងលក្ខណៈជារឿងព្រេងដែលគួរឱ្យជឿជាក់បានតិចតួចសម្រាប់តម្លៃជាប្រវត្តិសាស្ត្រ តែសាច់រឿងទាំងនេះមានសារៈប្រយោជន៍យ៉ាងខ្លាំង ចំពោះអរិយធម៌ខ្មែរទាំងមូល និងបណ្តុះស្មារតីប្រជាជនកម្ពុជាឱ្យមានឧត្តមគតិស្រឡាញ់វប្បធម៌ និងជាតិមាតុភូមិរបស់ខ្លួន។ ការណ៍នេះញ៉ាំងឱ្យ គ.អ.ឆ.ក ដែលទទួលអនុវត្តការងារស្ថាបនាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវក្រុងចំនួន ៣៧ ខ្សែ ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ សម្រេចជ្រើសរើសយករូបបដិមាព្រះថោងនាងនាគមកដាក់តម្កល់ស្របតាមស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រ និងមានអត្ថន័យជ្រាលជ្រៅសម្រាប់វប្បធម៌ អរិយធម៌ខ្មែរដែលមានតាំងពីបុរាណកាលដល់បច្ចុប្បន្ន។
គ.អ.ឆ.ក ថា រូបបដិមាព្រះថោងនាងនាគធ្វើពីស្ពាន់ មានកម្ពស់ ២១ ម៉ែត្រ ពីព្រះបាទាដល់មកុដមានទម្ងន់ ៦០ តោន ដាក់តម្កល់នៅលើខឿនជើងថ្កល់កម្ពស់ ៧ ម៉ែត្រ និងមានកម្ពស់ពីទ្រនាប់ខ្សាច់ ដល់កំពូលមកុដសរុប ២៨ ម៉ែត្រ តាំងលើខ្ពង់រាបមាន ២ ថ្នាក់ កម្ពស់ ២,៨ ម៉ែត្រ ជានិមិត្តរូបនៃអាណាចក្រនគរភ្នំ។ បដិមាចារឹកក្នុងរង្វង់មូលអង្កត់ផ្ចិត ៩៩ ម៉ែត្រ ស្ថិតនៅចំណុចប្រសព្វគ្នារវាងមហាវិថីរាម និងមហាវិថីជំទាវម៉ៅ ស្ថិតនៅភូមិគគីរ ឃុំបិតត្រាំង ស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ។ បដិមាព្រះថោងនាងនាគបែរព្រះភ័ក្ត្រទៅទិសខាងត្បូងឆ្ពោះទៅកោះសមុទ្ររាម ជាឥរិយាបថព្រះថោងតោងស្បៃនាងនាគទៅកាន់ដែនមហាសាគរ ទ្រង់ព្រះរាជដំណើរយាងទៅជួបព្រះមាតាបិតានាឋានភុជង្គនាគ ជានិមិត្តរូបនៃការកកើតទឹកដី វប្បធម៌ ប្រពៃណី និងទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ។
បដិមាព្រះថោងនាងនាគត្រូវបានរចនាឡើងដោយក្រុមការងារបច្ចេកទេសផ្លូវថ្នល់នៃ គ.អ.ឆ.ក. ដឹកនាំដោយបណ្ឌិតស្ថាបត្យករ លី រស្មី និងទទួលផលិតដោយក្រុមជាងនរៈសិង្ហដែលបានសហការជាមួយវិទ្យាស្ថានចិន Shanwei Sculpture Institute ក្នុងការចាក់ពុម្ពស្ពាន់៕
