ភ្នំពេញៈ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា លោក ហង់ជួន ណារ៉ុន បញ្ជាក់ថា ក្នុងដំណាក់កាលនៃកំណែទម្រង់វិស័យអប់រំរយៈពេល ៥ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ក្រសួងបានសាកល្បងអនុវត្ដកំណែទម្រង់ សាលារៀន ដោយបានបង្កើតនូវគំរូកំណែទម្រង់ចំនួន ២ គឺការបង្កើតសាលារៀនជំនាន់ថ្មី និងការគ្រប់គ្រងសាលារៀន ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព (SBM)។
លោករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់បែបនេះ ខណៈលោកចូលរួមបើកសន្និបាតបូកសរុបការងារអប់រំ យុវជន និងកីឡា ឆ្នាំសិក្សា ២០២០-២០២១ និងទិសដៅឆ្នាំសិក្សា ២០២១-២០២២ នៅវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី ២៥ មេសា។ លោកថ្លែងថា ក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ សន្និបាតអប់រំ បានដាក់ចេញនូវ «ចក្ខុវិស័យកំណែទម្រង់អប់រំ» ដែលឈរលើសសរស្តម្ភ ៥។ ក្នុងនោះទី ១ ការអនុវត្ត ផែនការសកម្មភាពគោលនយោបាយគ្រូបង្រៀន ទី ២ ការធ្វើអធិការកិច្ច ទី ៣ រង្វាយតម្លៃសិក្សា ទី ៤ ការកែលម្អកម្មវិធីសិក្សា និងបរិស្ថានសិក្សា និងទី ៥ កំណែទម្រង់ឧត្តមសិក្សា។
លោកថ្លែងថា៖ «សន្និបាតអប់រំឆ្នាំ ២០១៥ បានដាក់ចេញនូវវិធានការ កំណែទម្រង់វិស័យអប់រំ ដំណាក់កាលទី ២ គឺកំណែទម្រង់សាលារៀន។ ក្នុងរយៈពេល ៥ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ក្រសួងបានសាកល្បងអនុវត្តកំណែទម្រង់សាលារៀន ដោយបានបង្កើតនូវគំរូកំណែទម្រង់ចំនួន ២ គឺទី ១ ការបង្កើតសាលារៀនជំនាន់ថ្មី តាមការស្នើសុំរបស់រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច។ ទី ២ ការគ្រប់គ្រងសាលារៀនប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព (SBM)»។
សាលារៀនជំនាន់ថ្មី គឺមានស្វ័យភាពក្នុងការអនុវត្តកម្មវិធីសិក្សា ដើម្បីបណ្តុះធនធានមនុស្សមានបំណិនសតវត្សរ៍ទី ២១ មានស្តង់ដាវិជ្ជាជីវៈខ្ពស់មានគណនេយ្យភាព នវានុវត្តន៍ ប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានក្នុងការរៀន និងបង្រៀន ប្រើប្រាស់វិធីសាស្ត្របង្រៀនថ្មី ដូចជា ការបង្រៀនតាមបែបរិះរក តាមបែបគម្រោង តាមបែបដោះស្រាយបញ្ហា និងសហការ ការបំពាក់ឧបករណ៍សម្ភារ សម្រាប់បន្ទប់ពិសោធន៍បន្ទប់កុំព្យូទ័រ ការផ្តោតលើមុខវិជ្ជាវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា (ស្ទែម) ការបង្កើតក្លិបសិក្សា ការបង្រៀនសរសេរកូដកុំព្យូទ័រ និងមនុស្សយន្ត ការបង្រៀនបំណិនជីវិត និងការផ្តល់ប្រឹក្សាមុខជំនាញជាដើម។
លោក ហង់ជួន ណារ៉ុន បញ្ជាក់ថា៖ «ជារួម សិស្សសាលារៀនជំនាន់ថ្មីមាន ទី ១ ការផ្តួចផ្តើមគំនិត និងសហគ្រិនភាព ទី ២ ចេះទំនាក់ទំនង និងសរសេរយ៉ាងប៉ិនប្រសប់ ទី ៣ ចេះវិភាគវាយតម្លៃព័ត៌មាន ទី ៤ ចង់ឃើញ ចង់ដឹង និងមានការស្រមើស្រមៃ ទី ៥ ចេះគិតបែបវិភាគស៊ីជម្រៅ និងការដោះស្រាយបញ្ហា ទី ៦ ចេះសហការ និងទី ៧ មានភាពរហ័សរហួន និងចេះយកចំណេះដឹងទៅអនុវត្ត»។
លោកបានឱ្យដឹងថា សាលារៀនជំនាន់ថ្មីត្រូវការវិនិយោគកម្រិតខ្ពស់លើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងកិច្ចដំណើរការ ដែលជាមធ្យមចំនួន ១០ ម៉ឺនដុល្លារ សម្រាប់ ១សាលា ក្នុង ១ ឆ្នាំ។
លោករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់ថា៖ «មកទល់ពេលនេះយើងមានតែសាលាជំនាន់ថ្មីចំនួន ១០ តែប៉ុណ្ណោះ គឺ ៦ នៅកម្រិតមធ្យមសិក្សា និង ៤ នៅកម្រិតបឋមសិក្សា»។
«ការគ្រប់គ្រងសាលារៀនប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព (SBM)» គឺបានដោយផ្ដោតលើគោលការណ៍ចំនួន ៥ គឺទី ១ គណនេយ្យភាព Accountability។ នាយកសាលាត្រូវមានគណនេយ្យភាពចំពោះមាតាបិតា ដោយបង្កើតគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងសាលារៀន និងចុះកិច្ចសន្យាលទ្ធផលការងារប្រចាំឆ្នាំ ការប្រជុំវាយតម្លៃ និងស្វ័យវាយតម្លៃ ដើម្បីសម្រេចស្តង់ដាសាលារៀនមានប្រសិទ្ធភាព។
ទី ២ ស្វ័យភាព Autonomy គឺសាលារៀបចំផែនការកែលម្អសាលារៀន ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាចំពោះមុខ ជាពិសេសដើម្បីជួយបង្កើតបរិស្ថានអំណោយផលសម្រាប់ការរៀនសូត្រ ជួយគាំទ្រគ្រូ កែលម្អវប្បធម៌សាលារៀន និងការអភិវឌ្ឍវិជ្ជាជីវៈជាប្រចាំ តាមរយៈកម្មវិធីលើកកម្ពស់គុណវុឌ្ឍិនាយក (LUP)។
ទី ៣ រង្វាយតម្លៃ Assessment ការរៀបចំតេស្តស្តង់ដាមានតម្លាភាព និងយុត្តិធម៌ ដើម្បីកែលម្អការបង្រៀន ដោយបង្រៀនបន្ថែមជួយដល់សិស្សរៀនយឺត និងផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលជាសាធារណៈ និងផ្តល់ព័ត៌មានពីលទ្ធផលសិក្សាដល់មាតាបិតា។ ទី ៤ ការយកចិត្តទុកដាក់ដល់គ្រូបង្រៀន Attention to Teachers។ គ្រូប្រើលទ្ធផលតេស្ត ដើម្បីកែលម្អការបង្រៀន ការចុះកិច្ចសន្យាវាយតម្លៃលទ្ធផលការងារ និងការបង្កើនគុណវុឌ្ឍិគ្រូតាមរយៈកម្មវិធីបង្កើនគុណវុឌ្ឍិគ្រូ (IUP)។ ទី ៥ ការចូលរួម P-Articipation គឺមាតាបិតាចូលរួមគាំទ្រសាលា ដើម្បីរួមគ្នាអភិវឌ្ឍសាលារៀន។
បើតាមលោករដ្ឋមន្ដ្រី ក្រសួងបានជ្រើសរើសសាលារៀនចំនួន ១០០ សម្រាប់ ការកែទម្រង់ ហើយសាលារៀនស្ទើរទាំងអស់សម្រេចបាននូវស្តង់ដាសាលាមានប្រសិទ្ធភាព និងមានផលជះលើសាលាបណ្តាញជិត ៣០០ ថែមទៀត។ លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំសូមឆ្លៀតយកឱកាសនេះ ដើម្បីសម្តែងនូវកតញ្ញុតាធម៌យ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ដែលឯកឧត្តមអគ្គបណ្ឌិតសភាចារ្យឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី [អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន] បានអនុម័តឱ្យបង្កើនចំនួនសាលា ដែលត្រូវពង្រឹងការគ្រប់គ្រងមានប្រសិទ្ធភាព ពី ១០០ ដល់ ១ ៧០០ ចាប់ពីការអប់រំកុមារតូច រហូតដល់មធ្យមសិក្សា»។
លោកថា ក្នុងឆ្នាំ ២០២២នេះ សន្និបាត អប់រំបានសម្រេចដាក់ចេញវិធានការកែទម្រង់វិស័យអប់រំ ដំណាក់កាលទី ៣ គឺការកសាងប្រព័ន្ធ និងការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាព ដោយដាក់ឱ្យអនុវត្តអភិក្រមស្តីពីការគ្រប់គ្រងផ្ដោតលើលទ្ធផល ឆ្ពោះទៅរកការដោះស្រាយបញ្ហាជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ និងតាមបែបអនុវិស័យ ការពង្រឹងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងអប់រំ។
លោកស្រី Foroogh Foyouzat តំណាងអង្គការយូនីសេហ្វប្រចាំកម្ពុជា ថ្លែងក្នុងសន្និបាតនេះថា ការរំខានដែលបណ្តាលមកពីជំងឺរាតត្បាតកូវីដ ១៩ បានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់ការសិក្សារបស់សិស្ស។ សូម្បីតែមុនពេលជំងឺរាតត្បាតក៏ដោយ ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រឈម នឹងបញ្ហា «វិបត្តិការរៀនសូត្រ» ដែលសិស្ស ភាគច្រើនមិនបានបំពេញលក្ខខណ្ឌស្តង់ដាជាក់លាក់ក្នុងការសិក្សារបស់គេ។
លោកស្រីលើកឡើងថា៖ «ការរំខានដល់ការសិក្សាក្នុងរយៈពេល ២ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ កាន់តែធ្វើឱ្យការសិក្សារបស់ សិស្សជាច្រើនធ្លាក់ចុះថែមទៀត។ ការវាយតម្លៃសិក្សាថ្នាក់ជាតិ ថ្នាក់ទី ៦ នាពេល ថ្មីៗនេះបានបញ្ជាក់ថា ការបាត់បង់ការរៀនសូត្របានកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ដូច្នេះហើយ វាពិតជាសំខាន់ណាស់ សម្រាប់វិស័យអប់រំទាំងមូល។ ទាំងរដ្ឋាភិបាល និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ត្រូវប្រមូលផ្តុំការវិនិយោគលើយុទ្ធសាស្ត្រ និងអន្តរាគមន៍ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីពន្លឿនការងើបឡើងវិញនៃការសិក្សា និងធ្វើឱ្យកំណែទម្រង់វិស័យអប់រំមានដំណើរការឡើងវិញ»៕