.jpg)
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលថ្លែងសារនាពេលកន្លងមក។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានប្រតិកម្មទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ រួមរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលបានលើកឡើងថា លម្ហសេរីភាពមូលដ្ឋានត្រូវបានរឹតត្បិត ខណៈរដ្ឋាភិបាលថារបាយការណ៍នោះមិនឆ្លុះបញ្ចាំងតថភាពសង្គម និងមានចេតនានយោបាយ។
ការប្រតិកម្មនេះ បន្ទាប់ពីមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក និងមជ្ឈមណ្ឌលសាមគ្គីភាព នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំទី៦ ស្តីពីការឃ្លាំមើលសេរីភាពមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា ដោយបានបង្ហាញថា លម្ហនៃការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា នៅតែរងការរឹតត្បិត ។ របាយការណ៍នេះ បានប្រមូលទិន្នន័យចាប់ពីថ្ងៃទី១ ខែមករា ដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានថ្លែងថា សេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះគួរមានការចូលរួមពីអាជ្ញាធរ រួមគ្នាពន្យល់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានយល់ដឹងអំពីការអនុវត្តច្បាប់ ការបញ្ចេញយោបល់ និងការប្រមូលផ្តុំ ពីព្រោះអាជ្ញាធរដែនដី គាត់អនុវត្តច្បាប់ក្នុងកិច្ចការពារសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម ។ លោកថា៖«បើសិនជាលោកមានសកម្មជនក្នុងកិច្ចការពារលើកតម្កើងសិទ្ធិសេរីភាព ក្នុងការប្រមូលផ្តុំបញ្ចេញមតិយោបល់ ហើយលោកមិនបានអប់រំពលរដ្ឋឱ្យមានសណ្តាប់ធ្នាប់ហាក់បីដូចជាបំផុសបំផុលធ្វើឱ្យមានវិបត្តិនៃសណ្តាប់ធ្នាប់ក្នុងសង្គម»។
យ៉ាងណាមិញលោកគូសបញ្ជាក់ថា របាយការណ៍នេះមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីសង្គមកម្ពុជានោះទេ ខណៈ រាជរាជរដ្ឋាភិបាល តែងយកមាត្រាច្បាប់ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការអនុវត្តទាំងសិទ្ធិសេរីភាព សកម្មភាពប្រមូលផ្តុំ និងការបញ្ចេញយោបល់។ លោកបានបន្តថា ពលរដ្ឋគ្រប់រូបមានសិទ្ធិសេរីភាពស្មើៗគ្នា ប៉ុន្តែមិនអាចឱ្យដើរឆ្ងាយពីរង្វង់អំណាចច្បាប់នោះទេ។
របាយការណ៍សង្គមស៊ីវិល បានលើកឡើងថា សេរីភាពខាងសមាគមការជួបប្រជុំ និងការបញ្ចេញមតិគឺសំខាន់សម្រាប់ធានាដល់ការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្សទាំងអស់និងមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងជួយឱ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដំណើរការទៅបានដោយរលូន ហើយជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការចូលរួមសកម្មភាពនានាដែលនឹងនាំមកនូវការវិវឌ្ឍសង្គមជាវិជ្ជមាន។ របាយការណ៍បន្តថា ការបង្ក្រាបរបស់រដ្ឋាភិបាល ទៅលើសេរីភាពមូលដ្ឋានពុំនាំមកនូវវឌ្ឍនភាពដល់លទ្ធិ ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើយ និងរារាំងដល់ការចូលរួមរបស់សាធារណជន។
របាយការណ៍ថា៖«របត់ដែលបានកត់ ត្រានៅក្នុងឆ្នាំ២០២១ ជាបញ្ហាគួរឱ្យព្រួយបារម្ភខ្លាំង ខណៈប្រទេសកម្ពុជាកំពុងឈានទៅរកការបោះ ឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សា ឃុំ សង្កាត់ នៅឆ្នាំ២០២២ និងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនៅ ឆ្នាំ ២០២៣ ដែលការអនុវត្តសេរីភាពមូលដ្ឋានមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ធានាឱ្យមានការបោះ ឆ្នោត ដោយ សេរីត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌»។
បន្ថែមពីនេះ ក្នុងរបាយការណ៍ បានកត់ត្រាករណីនៃការរឹតត្បិតលើសេរីភាពមូលដ្ឋាននៅគ្រប់ខេត្តរាជធានី ដោយក្នុងនោះមានការរឹតត្បិតខ្លាំងជាងគេគឺកើតឡើងនៅរាជធានីភ្នំពេញ។ របាយការណ៍ថា៖«ករណីរឹតត្បិតជាច្រើនដែលកត់ត្រា ដោយគម្រោងសេរីភាពមូលដ្ឋាននេះបង្ហាញការអនុវត្តពុំត្រឹមត្រូវឬការអនុវត្តក្របខ័ណ្ឌច្បាប់កម្ពុជា ដោយបំពានពីសំណាក់អាជ្ញាធរ ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កំពុងប្រើប្រាស់ច្បាប់ទាំងនេះដើម្បីកាត់បន្ថយ លម្ហសេរីភាពពលរដ្ឋនិងរឹតត្បិតការអនុវត្តសេរីភាពមូលដ្ឋានជាជាងការពារសិទ្ធិទាំងនេះ»។
ក្នុងរបាយការណ៍របស់សង្គមស៊ីវិល បានលើកឡើងថា តាមរយៈ “គម្រោងសេរីភាពមូលដ្ឋាន” មានបំណងផ្តល់នូវមូលដ្ឋានសម្រាប់ពិចារណា ផ្អែកលើព័ត៌មានដែលប្រមូលបាន ប្រកបដោយបរិយាបន្ន និងការពិភាក្សាច្បាស់លាស់ដើម្បីធ្វើឱ្យច្បាប់ជាតិអនុលោមជាមួយច្បាប់អន្តរជាតិ។
គម្រោងសេរីភាពមូលដ្ឋាន ស្នើឱ្យមានវិធានការក្នុងន័យ ស្ថាបនាឆ្ពោះ ទៅរកការ បង្កើត លក្ខខណ្ឌចាំបាច់នានាសម្រាប់សង្គមស៊ីវិលដើម្បីឱ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរីកចម្រើនទៅបាន។
លោក ជិន ម៉ាលីន អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា បើយើងមើលមែនទែនទៅលម្ហសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាធិបតេយ្យរឹតត្បិតមែន ប៉ុន្តែរឹតត្បិតសម្រាប់ក្រុមមួយក្តាប់តូចដែលតែងធ្វើសកម្មភាពបំពានច្បាប់ បង្កភាពចលាចល មានរបៀបវារៈនយោបាយនៅពីក្រោយតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនលើសលប់ ដែលមិនមានចេតនាទុច្ចរិត ឬអាក្រក់ គឺពួកគេសប្បាយរីករាយទៅនឹងលំហរសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាធិបតេយ្យ គឺមិនមានបញ្ហានោះទេ។
លោកបន្តទៀតថា៖ «ពាក់ព័ន្ធការរៀបចំច្បាប់វិញលោកទទួលស្គាល់ថាច្បាប់វាមិនល្អឥតខ្ចោះនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែបើច្បាប់ណាមានបញ្ហាក្នុងការអនុវត្ត យើងអាចជជែកពិភាក្សាពិគ្រោះគ្នា ក្នុងការកែសម្រួលច្បាប់នោះឱ្យស្របទៅនឹងការវិវត្តន៍របស់សង្គមបាន»។
លោកថា៖«ក៏ប៉ុន្តែសំខាន់ថាមានច្បាប់ហើយត្រូវគោរពច្បាប់ បើកាលណាមិនគោរពច្បាប់នោះទេគឺថាប្រឈមផ្លូវច្បាប់ ហើយសកម្មភាពដែលជាការបំពានច្បាប់ រំលោភសេរីភាពរបស់អ្នកដទៃ ប្រឆាំងវិធានការសមត្ថកិច្ចក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងកូវីដ ១៩ សកម្មភាពប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខសាធារណៈ គឺមិនមែនជាការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ គឺជាបទល្មើស ហើយអ្នកប្រព្រឹត្តត្រូវទទួលខុសត្រូវតាមផ្លូវច្បាប់នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ»៕
