ព្រះវិហារៈ ក្រសួងបរិស្ថានកំពុងតាក់តែងក្រមបរិស្ថាន ដើម្បីពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ចំពោះបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ ជាពិសេសបទល្មើសជួញដូរសត្វព្រៃខុសច្បាប់ ខណៈបច្ចុប្បន្នក្រសួងក៏បានដាក់បញ្ជាឱ្យមន្ដ្រីពន្លាតការអនុវត្ដច្បាប់នៃបទល្មើសទាំងនេះ ជាអំពើឧក្រិដ្ឋទៅដល់ការប្រឆាំងការសម្អាតប្រាក់ និងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្មផងដែរ។
នេះបើតាមលោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថានបញ្ជាក់នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានស្ដីពីយុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២២ នៅក្នុងសហគមន៍ទេសចរណ៍ធម្មជាតិ ត្មាតប៉ើយធឿនក្រសាំង ស្ថិតក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃគូលែនព្រហ្មទេព ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្ដព្រះវិហារ។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានថ្លែងថា ការបង្កើតឱ្យមានយុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យ គឺជាការកំណត់ទិសដៅធ្វើឱ្យតំបន់ការពារធម្មជាតិនៅកម្ពុជាមានសុវត្ថិភាពគ្មានអន្ទាក់។ លោកបន្តថាក្រសួងកំពុងជំរុញការសហការគ្នាជាមួយក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ កម្លាំងមានសមត្ថកិច្ច និងអង្គការពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីប្រតិបត្ដិការងារផ្ទាល់ និងអន្តរាគមន៍ភ្លាមៗក្នុងករណីទទួលបានដំណឹងពីករណីលក់សត្វព្រៃ មានការចាប់សត្វព្រៃ ឬក៏មានការជួញដូរសត្វព្រៃ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំសូមគូសបញ្ជាក់ថា ការជួញដូរសាច់សត្វព្រៃខុសច្បាប់ គឺជាអំពើឧក្រិដ្ឋ ហើយអំពោះឧក្រិដ្ឋនេះ គឺត្រូវពន្លាតទៅដល់ការលាងសម្អាតប្រាក់ និងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្មដែលជាច្បាប់មួយនៅក្នុងការពង្រឹងទៅលើការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុ។ ក្រសួងបរិស្ថានបាន និងកំពុងអនុវត្តច្បាប់នេះបន្ថែមជាមួយនឹងច្បាប់ស្ដីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ»។
លោកបានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាក្រសួងបរិស្ថានកំពុងតែអនុវត្ដច្បាប់ស្ដីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ ដើម្បីគ្រប់គ្រង និងអភិរក្សតំបន់ការពារធម្មជាតិ។
ប៉ុន្ដែមានច្បាប់មួយទៀត គឺច្បាប់ស្ដីពីប្រឆាំងការសម្អាតប្រាក់ និងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្ម ដែលបូកបន្ថែមទៅនឹងបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើខុសច្បាប់ និងការជួញដូរសត្វព្រៃខុសច្បាប់។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «មន្ត្រីនគរបាលយុត្ដិធម៌ទាំងអស់របស់ក្រសួងបរិស្ថាន ដែលកំពុងតែឈរជើងការពារនៅតាមតំបន់ការពារធម្មជាតិនានាបានទទួលបញ្ជារួចហើយគឺអនុវត្ដច្បាប់ស្ដីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិរួចហើយ ប្រសិនបើបទល្មើសមានកម្រិតពីបទមជ្ឈិមទៅបទឧក្រិដ្ឋគឺត្រូវតែពន្លាតពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងបទល្មើសការប្រឆាំងការសម្អាតប្រាក់ និងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្ម»។
បើតាមលោក ភក្ដ្រា ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិកន្លងទៅនេះច្បាប់នេះ ដោយសារតែរាជរដ្ឋាភិបាលមើលឃើញថា ពលរដ្ឋមានប្រពៃណីពឹងទៅលើធនធានធម្មជាតិ ប្រសិនបើការរៀបចំនូវច្បាប់ ១ ដែលមានភាពតឹងរ៉ឹងខ្លាំងកាលពីពេលមុននោះ គឺនឹងអាចប្រឈមមុខខ្លាំងជាមួយពលរដ្ឋដែលបានពឹងពាក់អាស្រ័យធនធានធម្មជាតិ។
លោកបន្តថា៖ «ក៏ប៉ុន្ដែខ្ញុំគិតថា ឥឡូវនេះគឺជាពេលវេលាមួយដែលយើងត្រូវពិនិត្យឡើងវិញទៅលើច្បាប់របស់យើងដែលមានកន្លងទៅនៅក្នុងការធ្វើវិសោធនកម្មទៅលើមាត្រាមួយចំនួន ពីព្រោះឥឡូវនេះក្រសួងបរិស្ថានបាន និងកំពុងរៀបចំតាក់តែងនូវក្រមបរិស្ថាន ដែលនៅក្នុងក្រមបរិស្ថាននោះក៏បានចែងពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងបទល្មើស»។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការផ្ដន្ទាទោសបទល្មើសគឺមន្ដ្រីជំនាញរបស់យើងបានពិនិត្យទៅលើករណីនេះ ហើយនឹងលើកជាគំនិតថា តើយើងគួរតែបន្ថែមទោស ឬថែមការពិន័យ ឬក៏វិធានការយ៉ាងណា ដើម្បីយើងបង្កើននូវសំណាញ់ឱ្យល្អិតជាងមុន ពីព្រោះឥឡូវនេះធនធានធម្មជាតិរបស់យើងក៏ដូចជា សត្វព្រៃរបស់យើងមានការថយចុះ ហើយនិន្នការនៃការថយចុះនេះ វាមិនមែនមាននៅតែកម្ពុជារបស់យើងទេ ក៏ប៉ុន្ដែមាននៅទូទាំងពិភពលោកទាំងមូល»។
បើតាមលោក ភក្ដ្រា និន្នាការនៃការថយចុះជីវចម្រុះនៅលើពិភពលោកនេះគឺមានការធ្លាក់ចុះច្រើន រហូតទៅដល់ ៧០ ភាគរយនៃជីវចម្រុះក្នុងរយៈពេលជិត ៧០ ឆ្នាំ ចុងក្រោយនេះ។ បញ្ហានេះគឺជាការប្រឈមដែលត្រូវការសម្របខ្លួន ត្រូវការកែប្រែនូវកត្ដាមួយចំនួន ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាព និងបង្កើនភាពល្អិតនៃការគ្រប់គ្រងឱ្យបានរឹងមាំក្នុងការបង្កើនជីវចម្រុះឡើងវិញ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ការការពារ និងអភិរក្សជីវចម្រុះ សត្វព្រៃ ព្រៃឈើកាន់តែប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់នឹងផ្តល់ផលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងជួយដល់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋានតាមរយៈការរកចំណូលពីទេសចរណ៍ធម្មជាតិ»។
លោក កែន សេរីរដ្ឋា នាយកអង្គការ WCS បានបានចាត់ទុកការផ្គួចផ្ដើមតាក់តែងក្រមស្ដីពីបរិស្ថាននេះគឺជាគំនិតប្រកបដោយចក្ខុវិស័យ ហើយខាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ពិសេសអង្គការខាងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ ស្វាគមន៍ការផ្គួចផ្ដើមនេះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ក្រមនេះនឹងកំណត់ទិសសម្រាប់ឱ្យការងារអភិរក្សយើងអាចអនុវត្ដនូវកិច្ចការងារ អភិរក្ស និងការពារធនធានជីវចម្រុះ និងព្រៃឈើបាន។ ក្រមនេះបានជួយច្រើនលើការការងារអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ និងជីវចម្រុះនេះ នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់»។
បើតាមលោក ភក្ដ្រា ក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់បទល្មើសធនធានធម្មជាតិគឺដើម្បីបង្កើតសេដ្ឋកិច្ចនៅមូលដ្ឋាន ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់ពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលធ្លាប់តែចូលព្រៃប្រកបមុខរបរកាប់ឈើ និងប្រមាញ់សត្វព្រៃឱ្យមានជម្រើសថ្មី មុខរបរថ្មី សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជុំវិញ និងក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ។
លោកបន្តថា ការបង្កើតសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋាននេះ គឺជាវិធានការជាក់ស្តែង ដើម្បីការពារ និងអភិរក្សព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃឱ្យបានគង់វង្សដែលមិនមែនជាការអង្គុយបក់ផ្សែងទេ ប៉ុន្តែជាការពន្លត់ភ្លើងសំដៅរក្សាព្រៃឱ្យបានគង់វង្សក្រោមទិសស្លោក «រក្សាឈើឈរ ដើម្បីរកចំណូល» ។
លោកបានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននេះសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើង និងទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងបរិស្ថានមានចំនួន ១៨២ ដែលកំពុងចូលរួមជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការទទួលខុសត្រូវ និងការពារអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ។
លោកថាចាប់ពីដើមឆ្នាំ ២០២១ រហូតដល់ត្រីមាសទី ១ ឆ្នាំនេះក្រសួងបរិស្ថានធ្លាប់បានផ្តល់ពូជសត្វទៅតាមសហគមន៍គោលដៅដែលបានស្នើសុំ រួមមាន ក្របី ២៨០ ក្បាល គោ ៤០២ ក្បាល គោបា ៦ ក្បាល គោមេពូជ ៣០ ក្បាល ចៀម ៥២៤ ក្បាល ជ្រូក ៨០ ក្បាល ជ្រូកព្រៃ ១០០ ក្បាល បាចៀម ១ ក្បាល ពពែ ៣៨៣ ក្បាល។ ក្រៅពីនេះក៏មានកម្មវិធីផ្សេងៗទៀតដែលអនុវត្តដោយអង្គការជាដៃគូក៏បាន និងកំពុងជួយបង្កើនជីវភាពសហគមន៍បានល្អផងដែរដូចជាកម្មវិធីស្រូវមិត្តភាពសង្គ្រោះសត្វព្រៃ ឬ «ស្រូវត្រយង» ដែលអនុវត្តដោយអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃកម្ពុជា WCS នៅក្នុងសហគមន៍ទេសចរណ៍ធម្មជាតិត្មាតប៉ើយធឿនក្រសាំងជាដើម។
គួរបញ្ជាក់ថា យុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យដែលគ្រោងរៀបចំ ៦ ខេត្តក្នុងរយៈពេល ៦ ខែ នឹងបន្តធ្វើនៅខេត្តក្រចេះ មណ្ឌលគិរី កំពង់ធំ រតនគិរី និងបញ្ចប់នៅភ្នំពេញនាខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២៕