.jpg)
បុរសម្នាក់នៅស្រុកឈូក កំពុងជក់បារីពីខែមេសាឆ្នាំ ២០២២។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ «ជំងឺកូវីដ ១៩ ពិតជាគួរឱ្យខ្លាច ប៉ុន្តែវាមិនគួរឱ្យខ្លាចដល់ឃាតករលាក់មុខដែលជាបារីនោះទេ ដែលវាបានសម្លាប់មនុស្សជាង ៤៨ ម៉ឺននាក់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ»។ នេះជាការថ្លែងរបស់បេក្ខនារី ស៊ិម ស្រីលៀប មកពីវិទ្យាល័យនេតយ៉ង់ ខេត្តបាត់ដំបងដែលបានទទួលជយលាភីលេខ ១ ក្នុងកម្មវិធីប្រកួតនិយាយជាសាធារណៈស្តីពី «វិធានការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់»។
កញ្ញា ស៊ិម ស្រីលៀប បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធីប្រកួតនិយាយជាសាធារណៈនៅថ្ងៃទី ២៣ ខែឧសភា ថា ផលប៉ះពាល់មួយក្នុងចំណោមផលប៉ះពាល់ចំនួន ៣ គឺការជក់បារីធ្វើឱ្យខាតបង់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ និងសង្គមគ្រួសារ ដែលធ្វើឱ្យគ្រួសារធ្លាក់ទៅក្នុងភាពក្រីក្រ រដ្ឋខាតបង់ថវិកាយ៉ាងច្រើនផងដែរ។
កញ្ញាបានថ្លែងថា៖ «ដោយមើលឃើញពីផលប៉ះពាល់បែបនេះហើយបានជាកម្ពុជាយើងចាំបាច់ត្រូវតែដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់ ដែលសព្វថ្ងៃនេះពន្ធថ្នាំជក់នៅកម្ពុជាមានតែពី ២៥ ទៅ ៣១% ដែលពន្ធនេះមានកម្រិតទាបជាងបណ្តាប្រទេសនៅអាស៊ី។ ដូចនេះកម្ពុជាយើងគួរតែដំឡើងពន្ធឱ្យបានយ៉ាងតិច ៧៥% បើធៀបទៅនឹងតម្លៃលក់រាយ»។
បេក្ខនារីរូបនេះបញ្ជាក់ថា បើតាមផែនការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលគឺមិនអាចដំឡើងពន្ធភ្លាមៗដល់ ៧៥% បានទេ ប៉ុន្តែវាអាស្រ័យទៅលើបរិបទនៃការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសជាតិ ព្រមទាំងការយល់ដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋផងដែរ ដែលធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលអាចជម្នះនូវការដំឡើងពន្ធបែបនេះបាន។
ចំណែក បេក្ខជន រ័ត្ន ច័ន្ទនេត្រ និស្សិតសាកលវិទ្យាល័យពុទ្ធិសាស្ត្រ ដែលទទួលបានជយលាភីលេខ ២ បានលើកឡើងដែរថា ថ្ងៃទី ៣១ ឧសភា ជាទិវាពិភពលោកគ្មានថ្នាំជក់ ហើយសំណួរសួរថា តើពិភពលោកនឹងត្រូវប្រារព្ធទិវានេះប៉ុន្មានដងទៀត ទើបក្តីស្រមៃថា ពិភពលោកគ្មានថ្នាំជក់ក្លាយជាការពិត។
លោកថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ហានិភ័យដែលបង្កឡើងដោយបារី កម្ពុជាមិនគួរណាមានការរួញរាក្នុងការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់នោះទេ។ បើកម្ពុជាមានការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់ នោះអត្រាឈឺ ស្លាប់ដោយសារថ្នាំជក់នឹងថយចុះ ហើយសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសក៏នឹងកើនឡើងផងដែរ»។
លោក រ័ត្ន ច័ន្ទនេត្រ បានបន្ថែមថា បើយោងតាមការស្រង់ស្ថិតិរបស់សាកលវិទ្យាល័យជាតិមានជ័យក្នុងឆ្នាំ ២០២១ បានបង្ហាញថា ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ជា ៩៤% ទ្រឱ្យមានការដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់រហូតដល់ ៦២% នៃតម្លៃលក់រាយ។
លោកស្រី រ៉ាយ រ៉ានី មន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាលដែលជាតំណាងគណៈកម្មការដាក់ពិន្ទុបេក្ខជនក្នុងកម្មវិធីប្រកួតនិយាយសាធារណៈនេះបានថ្លែងថា នៅឆ្នាំ ២០២១ គណៈកម្មការត្រួតពិនិត្យការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់បានចេញនូវផែនការយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីអប់រំនិងកាត់បន្ថយនូវការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់នៅកម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២១ ដល់ ២០២៦ ដែលជាផែនការយុទ្ធសាស្ត្រមួយដ៏ល្អសម្រាប់អនុវត្ត។ លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «ទាក់ទងនឹងគោលនយោបាយពន្ធថ្នាំជក់នេះគឺជាយុទ្ធសាស្ត្រឈ្នះ ឈ្នះធ្វើឱ្យអត្រានៃការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់របស់យើងបានកាត់បន្ថយនូវលទ្ធភាពនៃការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់នេះ។ យុទ្ធសាស្ត្រដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់ យើងចាត់ទុកថា ជាយុទ្ធសាស្ត្រឈ្នះៗ ជាយុទ្ធសាស្ត្របង្កើននូវចំណូលថវិកាជាតិ និងបន្ថយនូវការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់ ឬកាត់បន្ថយលទ្ធភាពនៃការទិញផលិតផលថ្នាំជក់ផងដែរ»។
លោកស្រី រ៉ាយ រ៉ានី បានថ្លែងដោយយោងតាមធនាគារពិភពលោកថា ប្រទេសកម្ពុជាគួរតែដំឡើងពន្ធថ្នាំជក់រហូតដល់ ៧៥% នៃតម្លៃលក់រាយ។ ដូចនេះអត្រាពន្ធថ្នាំជក់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមិនទាន់ដល់ពាក់កណ្តាលនៃអនុសាសន៍របស់ធនាគារពិភពលោកនៅឡើយទេ។
លោកស្រីសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «នៅលើលោកនេះមានតែថ្នាំជក់មួយគត់ ដែលសម្លាប់មនុស្សហើយស្របច្បាប់ ដោយសាររាល់ថ្ងៃនេះថ្នាំជក់គឺជាផលិតផលស្របច្បាប់នៅឡើយ។ អង្គការសុខភាពពិភពលោក ចង់ឃើញណាស់ថា ថ្នាំជក់ជាផលិតផលខុសច្បាប់ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចដាក់ដូចនោះបាននៅឡើយទេដោយសារមនុស្សនៅលើពិភពលោកបានញៀនថ្នាំជក់ហើយ»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក ធា គ្រុយ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសុខាភិបាលបានលើកឡើងថាកម្ពុជាបានប្រើមធ្យោបាយជាច្រើនក្នុងការបន្ថយការជក់បារី ហើយមធ្យោបាយដំឡើងពន្ធនេះ គឺជាមធ្យោបាយចុងក្រោយ។
លោកថា៖ «កត្តាដែលកំណត់ឱ្យការបន្ថយការជក់បារី ឬកាត់ផ្តាច់ការញៀនបារី គឺទាមទារច្រើន។ ការដំឡើងពន្ធគឺជាកត្តាកំណត់ការបន្ថយតួលេខនៃអ្នកជក់ពិតជាសំខាន់ ខ្ញុំគាំទ្រការគិតគូរនេះ តែការអប់រំក៏នៅតែជាការសំខាន់មួយខ្លាំងក្នុងការបញ្ឈប់ ឬបន្ថយការជក់បារី»។
អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុលោក វ៉ាន់ ពុទ្ធិពល ក៏បានឱ្យដឹងដែរថា ការអប់រំ ណែនាំ ការហាមឃាត់ការផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម ការជួយអ្នកជក់បារីឱ្យឈប់ជក់បារី ការដាក់បម្រាមនៅលើកញ្ចប់បារី...ទាំងនេះគឺជាអ្វីដែលកម្ពុជាត្រូវធ្វើមុនគេ ប៉ុន្តែទាក់ទងនឹងពន្ធក៏ធ្វើដែរ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងគិតគូរខ្លាំងណាស់ទៅលើការដំឡើងពន្ធនេះ ប្រទេសយើងមិនមែនជាប្រទេសផលិតបារី យើងភាគច្រើនជាអ្នកនាំចូលបារី។ ដូចនេះឱកាសនៃការគេចពីការបង់ពន្ធថ្លៃមានច្រើនណាស់ តាមរយៈការរត់ពន្ធហើយចំណូលក៏មិនឡើងដែរ»។
លោក វ៉ាន់ ពុទ្ធិពល ថា ការដំឡើងពន្ធពិតជាសំខាន់ហើយ តែវាជាមធ្យោបាយចុងក្រោយទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់គឺការអប់រំយុវជន និងកុមារតូចៗ ឱ្យខ្ពើមផ្សែងបារីតែម្តងនៅពេលធំឡើង។
អង្គការចលនាដើម្បីសុខភាពកម្ពុជាបានឱ្យដឹងថា ការដំឡើងពន្ធលើផលិតផលថ្នាំជក់ គឺជាវិធានការដែលមានប្រសិទ្ធភាពបំផុតក្នុងការកាត់បន្ថយចំនួនអ្នកស្លាប់ និងការខាតបង់សេដ្ឋកិច្ច បណ្តាលមកពីថ្នាំជក់។ ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតនៅលំដាប់ទី ៤ នៅក្នុងពិភពលោក ដែលហូតពន្ធលើថ្នាំជក់ទាបបំផុត។
អង្គការនេះបញ្ជាក់ថា៖ «បើប្រទេសកម្ពុជា ដំឡើងពន្ធរហូតដល់ ៧៥% នៃតម្លៃបារីលក់រាយ តាមអនុសាសន៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក និងធនាគារពិភពលោក កម្ពុជានឹងទទួលពន្ធចំណូលបន្ថែម ២៣៥ លានដុល្លារសហរដ្ឋក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំខាងមុខ និង ៩៣៣ លានដុល្លារសហរដ្ឋក្នុងរយៈពេល ១៥ ឆ្នាំខាងមុខ»៕
