.jpg)
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងនៅទីក្រុងដាវ៉ូស ក្លូស្ទើ កាលពីថ្ងៃទី ២៤ ឧសភា។ រូបថត SPM
ភ្នំពេញៈ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្តេជ្ញាថានឹងខិតខំរួមគ្នាជាមួយសមាជិកអាស៊ានដទៃទៀត ដើម្បីជំរុញនូវទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងសហភាពអឺរ៉ុប (EU) ស្របពេលដែលការធ្វើខួបអនុស្សាវរីយ៍នៃទំនាក់ទំនង ៤៥ ឆ្នាំរវាងសហភាពអឺរ៉ុប និងអាស៊ានគ្រោងធ្វើនៅខែធ្នូឆ្នាំនេះ នៅទីក្រុងប្រ៊ុចសែល ប្រទេសបែលហ្ស៊ិក។
លោកថ្លែងដូច្នេះ តាមរយៈសារជាសំឡេងនៅថ្ងៃទី ២៥ ខែឧសភា មុនពេលលោកវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ បន្ទាប់ពីបានបញ្ចប់ការចូលរួមកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំ ២០២២ របស់វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកដែលធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ២២-២៦ ខែឧសភា នៅទីក្រុងដាវ៉ូស-ក្លូស្ទ័រ (Davos-Klosters) ប្រទេសស្វ៊ីស។ ជាមួយគ្នានេះ លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងអរគុណដល់ពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅប្រទេសស្វ៊ីស តំបន់អឺរ៉ុប ក៏ដូចជា នៅប្រទេសអង់គ្លេសដែលបានធ្វើដំណើរមកទទួលលោកនៅទីក្រុងហ្សឺរិចប្រទេសស្វ៊ីស ក្នុងឱកាសដែលលោកទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំនេះដោយលោកបានបង្ហាញការរីករាយ និងមោទនភាពដែលបានឃើញប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅទ្វីបអឺរ៉ុបគាំទ្ររាជរដ្ឋាភិបាល។
លោក ហ៊ុន សែន បានបង្ហាញក្ដីសង្ឃឹមថា នឹងអាចមានការវិលត្រឡប់ទៅជួបជុំពលរដ្ឋខ្មែរនៅទីនោះសាជាថ្មីនៅក្នុងខែធ្នូឆ្នាំ ២០២២ ខាងមុខ នៅឯទីក្រុងប្រ៊ុចសែល ប្រទេសបែលហ្ស៊ិក ខណៈពេលនេះ ការសម្របសម្រួលអំពីពេលវេលាសម្រាប់ធ្វើខួបអនុស្សាវរីយ៍នៃទំនាក់ទំនង ៤៥ ឆ្នាំ រវាងសហភាពអឺរ៉ុប និងអាស៊ានកំពុងដំណើរការ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំនឹងខិតខំរួមជាមួយនឹងសមាជិកអាស៊ានដទៃទៀត ដើម្បីជំរុញនូវទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងសហភាពអឺរ៉ុបក្នុងករណីដែលមានការព្រមព្រៀងគ្នាអំពីពេលវេលាអាចនៅក្នុងខែធ្នូឆ្នាំ ២០២២ ពេលនោះនឹងអាចមានលទ្ធភាពនៃការជួបជុំរវាងខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំជាមួយនឹងបងប្អូនជនរួមជាតិដែលរស់នៅនៅទ្វីបអឺរ៉ុបតទៅទៀត»។
លោក ថុង ម៉េងដាវិត អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅមជ្ឈមណ្ឌលមេគង្គសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី (AVI) ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នៅថ្ងៃទី ២៥ ខែឧសភា ថា អាស៊ាន និងអឺរ៉ុបគឺជាអង្គការតំបន់ដ៏មានសារៈសំខាន់មួយនៅក្នុងពិភពលោកដែលមានប្រជាជនសរុបប្រមាណជាង ១ ពាន់លាននាក់ និងគ្រប់គ្រងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ពិភពលោក ប្រមាណជាង ២០ ទ្រីលានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកដែលធ្វើឱ្យអង្គការតំបន់ទាំង ២ នេះដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការកសាងសុខដុមរមនាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
លោកបានថ្លែងថា៖ «អាស៊ាន និងអឺរ៉ុបក៏បាននិងកំពុងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យវប្បធម៌ ការដោះដូររវាងប្រជាជន និងប្រជាជន វិស័យថាមពល កិច្ចការពារបរិស្ថាន វិស័យឌីជីថល និងសន្តិសុខ-តំបន់»។
លោក ថុង ម៉េងដាវិត បានបន្តថា ការលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការគឺជំរុញ និងពង្រឹងការយល់ដឹងរបស់ប្រជាជន ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច លើកស្ទួយវប្បធម៌នៃតំបន់ទាំង ២ និងកិច្ចថែរក្សាសន្តិសុខ និងបរិស្ថានពិភពលោក។ កត្តាទាំងអស់នេះនឹងពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងអង្គការតំបន់ទាំង ២ និងជួយឱ្យអាស៊ាន និងអឺរ៉ុបក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ ១៩ និងស្តារសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ។
គួរបញ្ជាក់ថា ឆ្នាំ ២០២២ នេះគឺជាខួប ៤៥ ឆ្នាំនៃភាពជាដៃគូរវាងអាស៊ាន-EU។ ទំនាក់ទំនងរបស់អាស៊ាន និងសហភាពអឺរ៉ុបនេះត្រូវបានលើកកម្ពស់ទៅជាភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២០។
នៅឆ្នាំ ២០២១ EU បានទទួលស្គាល់មជ្ឈភាពរបស់អាស៊ាននៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រ EU សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។
យុទ្ធសាស្ត្រនេះបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ EU ក្នុងការរួមចំណែកដល់ស្ថិរភាព សន្តិសុខ វិបុលភាព និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពរបស់តំបន់ស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋ សិទ្ធិមនុស្ស និងច្បាប់អន្តរជាតិ។
លោក Josep Borrell តំណាងជាន់ខ្ពស់ EU ទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេស និងគោលនយោបាយសន្តិសុខ និងជាអនុប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប និងលោក Frans Timmermans អនុប្រធានប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មការអឺរ៉ុបសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងបៃតងបានទៅទស្សនកិច្ចនៅលេខាធិការដ្ឋានអាស៊ានក្នុងឆ្នាំ ២០២១។ ដំណើរទស្សនកិច្ចនោះគឺជាធាតុផ្សំមួយនៃសកម្មភាពភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រ EU ដែលផ្អែកលើតម្លៃ និងផលប្រយោជន៍រួម និងជាគោលដៅរួមដើម្បីរួមគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមជាសកល។
ក្នុងកម្មវិធីពិភាក្សាក្រោមប្រធានបទទស្សនវិស័យយុទ្ធសាស្ត្រស្តីពីអាស៊ានកាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែឧសភានៃកិច្ចប្រជុំនេះ លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន កំពុងឈានទៅដល់វិបត្តិថាមពល ប៉ុន្តែលោកកំពុងមើលឃើញថាឆ្នាំ ២០២៣ វិបត្តិស្បៀងនឹងអាចមកដល់ ពីព្រោះតំបន់ផលិតស្រូវសាលីបានប្រទះនឹងបញ្ហា។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងសង្ឃឹមថា ក្នុងអាស៊ានរបស់យើងមិនធ្ងន់ធ្ងរហួសហេតុពេកទេ ដោយសារតែប្រទេសជិតពាក់កណ្តាលនៅក្នុងអាស៊ានគឺជាប្រទេសផលិតស្រូវ។
ប៉ុន្តែអ៊ីចឹងដោយសារតែវិបត្តិស្បៀងនេះហើយ វាក៏បង្កើតជាបញ្ហាសម្រាប់យើងទាំងអស់គ្នា»។
លោកបន្តថា ប្រសិនបើមិនមានការរកដំណោះស្រាយឆាប់រហ័សទៅលើបញ្ហា «ការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីទៅលើអ៊ុយក្រែន»ទេនោះបញ្ហានឹងអូសបន្លាយនាំឱ្យមានវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ។ ប្រទេសនានាដែលមិនប្រឈមផ្ទាល់នឹងបញ្ហាគឺកំពុងតែជួបនឹង គ្រោះទ្វេទិសដែលគ្រោះម្ខាងគឺចេញមកពីសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន និងគ្រោះម្ខាងទៀតគឺចេញមកពីការដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើរុស្ស៊ី។
លោកថ្លែងថា៖ «រឿងទណ្ឌកម្មនេះគួរតែឈប់ប្រើទៅ។ វាអត់បានផ្តល់នូវផលប្រយោជន៍ណាមួយទេ សូម្បីតែអ្នកដាក់ទណ្ឌកម្មគេក៏ខាតខ្លួនឯងដែរកុំថាឡើយប្រទេសយើងក្រីក្រ។ ប្រទេសដែលកំពុងដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើរុស្ស៊ី តើបានអីត្រឡប់មកវិញ? កំពុងតែចោទបញ្ហា។ ឥឡូវខ្ញុំលើកឧទាហរណ៍មួយ ប្រសិនបើរុស្ស៊ីកាត់ផ្តាច់ឧស្ម័នភ្លាមនៅប្រទេសអឺរ៉ុប តើប្រទេសអឺរ៉ុបនឹងប្រើប្រាស់អ្វីជំនួសឧស្ម័ន? តើទៅកាប់ឈើ កាប់អុស ដើម្បីចម្អិនអាហារមែនទេ? នេះ មិនទាន់ដល់កម្រិតរុស្ស៊ីកាត់ឧស្ម័នចេញពីអឺរ៉ុបទេ!»៕
