.jpg)
លោក AliBadarneh (ស្ដាំ) ពេលពិនិត្យកន្លែងពិសោធន៍នៅវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជា (តិចណូ) ថ្មីៗនេះ ។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញៈ លោក អាលី បាដានេ ជាប្រធានផ្នែកនិរន្តរភាពប្រព័ន្ធស្បៀងអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម (UNIDO) ដែលអង្គការនេះបានរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មលើកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើនវិស័យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៣ មក ដោយផ្តោតលើការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រកបដោយគុណភាព គាំទ្រដល់មន្ទីរពិសោធន៍ ដើម្បីសម្រេចបានការទទួលស្គាល់គុណភាព ធនធានសមុទ្រ និរន្តរភាពបរិស្ថាន និងថាមពលកកើតឡើងវិញ។
បច្ចុប្បន្ន អង្គការ UNIDO កំពុងតែអនុវត្តគម្រោងដ៏ធំមួយដែលទទួលបានការគាំទ្រពីសហភាពអឺរ៉ុបគាំទ្រដល់វិស័យជលផលក្នុងការលើកតម្លៃផលិតផលជលផល ជំរុញខ្សែចង្វាក់តម្លៃ និងធានាថា ផលិតផលម្ហូបអាហារទាំងនោះមានសុវត្ថិភាពខ្ពស់សម្រាប់ចរាចរនៅលើទីផ្សារក្នុងស្រុក តំបន់ និងសកលលោក ជាពិសេសសហភាពអឺរ៉ុប។
លោក អាលី បាដានេ (AliBadarneh) បានដឹកនាំការងារនេះតាំងពីឆ្នាំ ២០០៨ រហូតមក ដោយបានបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រសំខាន់ៗរបស់ UNIDO លើការកសាងសមត្ថភាពសុវត្ថិភាពចំណីអាហារជាមួយដៃគូសំខាន់ៗនៅក្នុងតំបន់ និងទូទាំងពិភពលោកក្នុងនោះមានទាំងកម្ពុជាផង។
បច្ចុប្បន្នលោកកំពុងដឹកនាំក្រុមអ្នកជំនាញរៀបចំ និងគ្រប់គ្រងផលបត្រនៃគម្រោងក្នុងវិស័យដែលទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍខ្សែចង្វាក់តម្លៃ សុវត្ថិភាពចំណីអាហារ ជលផល កសិកម្ម ជីវចម្រុះ និងការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធទីផ្សារ។
ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ បានសម្ភាសលោក បាដានេ ដើម្បីបង្ហាញអំពីបេសកកម្ម និងការងារដែល UNIDO បាននិងកំពុងធ្វើនៅកម្ពុជា ដែលក្នុងនោះមានកិច្ចសហការរវាង UNIDO ជាមួយរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងការគាំទ្ររបស់ UNIDO ដល់កម្ពុជាជាដើម។ ខាងក្រោមនេះជាកិច្ចសម្ភាសន៍តាមរយៈសំណួរដូចតទៅ ៖
សូមលោកបង្ហាញ ដោយសង្ខេបអំពីបេសកកម្ម និងការងារដែល UNIDO បានធ្វើនៅកម្ពុជានាពេលកន្លងមក
អង្គការ UNIDO បានរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មលើកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើនវិស័យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៣ ដោយផ្តោតលើការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រកបដោយគុណភាព គាំទ្រដល់មន្ទីរពិសោធន៍ ដើម្បីសម្រេចបានការទទួលស្គាល់គុណភាពធនធានសមុទ្រ និរន្តរភាពបរិស្ថាន និងថាមពលកកើតឡើងវិញ។ នាពេលបច្ចុប្បន្ន អង្គការ UNIDO កំពុងតែអនុវត្តគម្រោងដ៏ធំមួយដែលទទួលបានការគាំទ្រពីសហភាពអឺរ៉ុប គាំទ្រដល់វិស័យជលផលក្នុងការលើកតម្លៃផលិតផលជលផល ជំរុញខ្សែចង្វាក់តម្លៃ និងធានាថា ផលិតផលម្ហូបអាហារទាំងនោះមានសុវត្ថិភាពខ្ពស់សម្រាប់ចរាចរនៅលើទីផ្សារក្នុងស្រុក តំបន់ សកលលោក ជាពិសេសសហភាពអឺរ៉ុប។
តើអ្វីខ្លះជាបេសកកម្មរបស់ UNIDO ដែលបាន និងកំពុងធ្វើនៅកម្ពុជា?
បេសកកម្មរបស់យើងមិនថាក្នុងអាណត្តិមុន ឬពេលនេះទេគឺផ្អែកលើក្របខ័ណ្ឌនៃកម្មវិធីភាពជាដៃគូប្រចាំប្រទេស (PCP Cambodia) របស់អង្គការ UNIDO នៅកម្ពុជា ដែលផ្តើមអនុវត្តចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៧ មក។ កម្មវិធីនេះបានរួមចំណែកគាំទ្រដល់ការអនុវត្តគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍វិស័យឧស្សាហកម្ម (IDP២០១៥-២០២៥) និងគោលដៅរួមក្នុងការប្រែក្លាយទៅជាប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ ២០៣០។
បេសកកម្មរបស់យើងនាពេលនេះគឺផ្តោតជាពិសេសលើការពិនិត្យមើលឡើងវិញលើវឌ្ឍនភាពគម្រោងទាំងនោះក៏ដូចជាពិភាក្សាជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ភាគីពាក់ព័ន្ធ និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ សំដៅបង្កើតឱ្យមានកិច្ចសហការដ៏រឹងមាំមួយរួមចំណែកសម្រេចបានការអភិវឌ្ឍធុរកិច្ចកសិកម្មនៅកម្ពុជា។
តើ UNIDO មានកិច្ចសហការបែបណាខ្លះជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងនោះមានក្រសួងស្ថាប័នណាខ្លះ?
ជានិច្ចកាល អង្គការ UN-IDO តែងតែប្រើប្រាស់យន្តការពិគ្រោះយោបល់ និងសហប្រតិបត្តិការក្នុងការធ្វើការជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ក្របខ័ណ្ឌ PCP Cambodia ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើគឺជាតឹកតាងស្រាប់ដែលគូសបញ្ជាក់ពីកិច្ចសហការរបស់យើងដោយផ្តោតលើការអភិវឌ្ឍជំនាញ និងសេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចការនាំចេញ តាមរយៈកិច្ចគាំទ្រលើការអភិវឌ្ឍខ្សែចង្វាក់តម្លៃកសិកម្ម (ផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងវិស័យទេសចរណ៍) ពិពិធកម្មឧស្សាហកម្ម នវានុវត្តន៍ និងការអភិវឌ្ឍតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស។ តួយ៉ាងយើងកំពុងតែធ្វើការជាមួយរដ្ឋបាលជលផល ដើម្បីលើកកម្ពស់ខ្សែចង្វាក់តម្លៃផល និងផលិតផលក្រោយជលផលនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
បន្ថែមលើនេះ យើងក៏កំពុងធ្វើការជាមួយអង្គភាពជំនាញផ្សេងទៀតរបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម (កាំកុងត្រូល) ជួយទៅដល់មន្ទីរពិសោធន៍របស់អង្គភាពទាំងនេះ ដើម្បីទទួលបានការទទួលស្គាល់គុណភាពជាអន្តរជាតិ។ ខ្ញុំសូមផ្តល់ឧទាហរណ៍ជូនតាមរយៈគម្រោងនាពេលថ្មីៗនេះ យើងទើបបានរៀបចំបង្កើត និងដាក់ឱ្យដំណើរការជាផ្លូវការនូវថ្នាលស្រាវជ្រាវ នវានុវត្តន៍ និងបច្ចេកវិទ្យាអាហារ ដោយផ្តល់ឱកាសឱ្យក្រសួងពាក់ព័ន្ធ សាកលវិទ្យាល័យ គ្រឹះស្ថានសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងតំណាងពីវិស័យឯកជនបានធ្វើការរួមគ្នា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដែលប្រតិបត្តិករម្ហូបអាហារពីវិស័យឯកជនជួបប្រទះដោយក្នុងនោះសាកលវិទ្យាល័យ និងគ្រឹះស្ថានសិក្សាស្រាវជ្រាវបំពេញតួនាទីស្រាវជ្រាវ និងនវានុវត្តន៍ ដើម្បីផ្តល់ជាដំណោះស្រាយជួយដល់វិស័យឯកជន។
តើកន្លងមក UNIDO បានអនុវត្ដគម្រោងអ្វីខ្លះនៅកម្ពុជា? គម្រោងទាំងនេះបានដើរតួនាទីសំខាន់បែបណាខ្លះក្នុងការចូលរួមជួយដល់ការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសកម្ពុជា?
តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការបច្ចេកទេស អង្គការ UNIDO បានអនុវត្តសកម្មភាពជាច្រើនជួយដល់ការអភិវឌ្ឍខ្សែចង្វាក់តម្លៃម្ហូបអាហារ និងកសិកម្មប្រកបដោយចីរភាព ប្រព័ន្ធទីផ្សារបរិយាប័ន្ន លើកកម្ពស់កាលានុវត្តន៍ភាពធុរកិច្ចសម្រាប់ពលរដ្ឋនៅតំបន់ជនបទ និងពង្រឹងទីផ្សារតាមរយៈការចងភ្ជាប់វិស័យឧស្សាហកម្មទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូរសេដ្ឋកិច្ច។
នៅកម្ពុជាជាគោលដៅ យើងមានបំណងអភិវឌ្ឍ និងលើកកម្ពស់ខ្សែចង្វាក់តម្លៃកសិកម្មដើម្បីទទួលបានភាពប្រកួតប្រជែង និងទីផ្សារកាន់តែប្រសើរសម្រាប់ផលិតផលកសិកម្មកម្ពុជាដែលនឹងរួមចំណែកដល់ការបង្កើតការងារ ប្រាក់ចំណូល និងសេដ្ឋកិច្ច។ នាពេលថ្មីៗនេះ យើងបាននិងកំពុងគាំទ្រដល់សហគ្រាសជលផលខ្នាតតូច និងមធ្យមប្រមាណ ៤០ តាមរយៈការបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីសុវត្ថិភាពម្ហូបអាហារការអភិវឌ្ឍធុរកិច្ច និងលទ្ធកម្មសម្ភារបរិក្ខារ ដើម្បីបង្កើនផលិតភាពរបស់សហគ្រាសទាំងនោះ។
អ្វីដែលខ្ញុំមិនគួរបំភ្លេចនោះគឺថា សហគ្រាសដែលទទួលបានការគាំទ្រពីកិច្ចអន្តរាគមន៍របស់យើងភាគច្រើនត្រូវបានចាត់ចែង ឬដឹកនាំដោយស្ត្រី ឬស្ត្រីជាម្ចាស់ផ្ទាល់តែម្តង។
តើ UNIDO ផ្តោតការគាំទ្ររបស់ខ្លួនលើការងារ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធណាខ្លះ ហើយបានចូលរួមដោះស្រាយលើបញ្ហាអ្វីដែរ?
សហគ្រាសធុរកិច្ចកសិកម្មរបស់កម្ពុជាមានការជួបប្រទះនឹងបញ្ហាប្រឈមជាច្រើន ដូចជា កង្វះខាតបច្ចេកវិទ្យា សម្ភារបរិក្ខារ ចំណេះដឹង និងជំនាញហិរញ្ញវត្ថុក៏ដូចជា ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងគោលនយោបាយគាំទ្រ ដែលជាឧបសគ្គរាំងស្ទះមិនឱ្យពួកគេអាចចូលទៅកាន់ទីផ្សារល្អប្រសើរបាន។ អន្តរាគមន៍របស់អង្គការ UNIDO គឺផ្តោតលើទិដ្ឋភាពទាំងនេះ ដោយផ្តោតលើបញ្ហាប្រទាក់ក្រឡាដូចជាសមភាពយេនឌ័រ និងបរិស្ថានក្នុងពេលទន្ទឹមគ្នាផងដែរ។
តើ UNIDO បានចូលរួមលើកកម្ពស់វិស័យកសិធុរកិច្ចនៅកម្ពុជាបែបណាខ្លះ?
អង្គការ UNIDO កំពុងធ្វើការជាមួយអង្គភាពជំនាញរបស់វិស័យជលផល ដើម្បីលើកកម្ពស់ភាពប្រកួតប្រជែងតាមរយៈតម្លៃបន្ថែមប្រព័ន្ធវិញ្ញាបនបត្រ ការកែលម្អបច្ចេកវិទ្យា បង្កើនផលិតភាព និងជំនាញ។ ជាតួយ៉ាងនាពេលនេះយើងកំពុងរៀបចំបញ្ចប់ប្រព័ន្ធវិញ្ញាបនបត្រ ហៅកាត់ថា និមិត្តសញ្ញាគុណភាពកម្ពុជា (CQS) ដើម្បីបញ្ជាក់ពីសុវត្ថិភាពរបស់ផលិតផលដែលនឹងជួយដល់សហគ្រាសទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រ អាចលក់ផលិតផលខ្លួនក្នុងតម្លៃមួយខ្ពស់ជាងមុន និងឈានចូលទៅកាន់ទីផ្សារជាតិ និងតំបន់បានកាន់តែប្រសើរ។ យើងធ្វើការជាមួយសមភាគីពីស្ថាប័នរដ្ឋរៀបចំបង្កើតគោលនយោបាយ និងក្របខ័ណ្ឌគតិយុត្ត វិនិយោគលើការអភិវឌ្ឍមូលធនមនុស្ស ដើម្បីធានាថា យើងអាចផលិត និងផ្គត់ផ្គង់ផល និងផលិតផលជលផលដែលមានគុណភាព សុវត្ថិភាពកាន់តែប្រសើរនៅលើទីផ្សារ។
តើទិសដៅនាថ្ងៃអនាគត UNIDO នឹងបន្តចូលរួមជួយលើវិស័យណាខ្លះទៀតនៅប្រទេសកម្ពុជា?
សុខភាពបរិស្ថាន និងមនុស្ស ពិតជាមានភាពពាក់ព័ន្ធយ៉ាងខ្លាំងទៅនឹងសុខភាពរបស់ប្រព័ន្ធអាហារ រួមទាំងកត្តាសេដ្ឋកិច្ច និងវប្បធម៌។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អង្គការ UNIDO នាពេលខាងមុខក្នុងវិស័យនេះ សំដៅបង្កើតឱកាសការងារ និងប្រាក់ចំណូលដោយពង្រឹងនិរន្តរភាពជីវភាពរស់នៅ និងសនិ្តសុខស្បៀងក្នុងពេលដំណាលគ្នាផងដែរ៕
